توسعه پایدار با مجموعه‌ای از شاخص‌های اجتماعی و اقتصادی سنجیده می‌شود که از مهمترین آنها شاخص‌های مربوط به وضعیت غذا و تغذیه است و در تمامی تعریف‌های توسعه پایدار امنیت غذایی یکی از ابعاد عمده آن است.
تامین امنیت غذایی در برنامه‌ریزی توسعه پایدار از مهمترین اهداف و ضرورتها به شمار می‌رود به طوری که از یک سو شاخص کلی برای سنجش توسعه پایدار و از سوی دیگر شاخصی مهم برای سنجش داده‌هایی در زمینه فقر، تغذیه، اشتغال، تولید کشاورزی و مواد غذایی، خوداتکایی، مصرف و صادرات محسوب می‌شود.
کارشناسان و صاحبنظران حوزه اقتصادی بر این عقیده‌اند که گوشت از نوع سفید و قرمز و تخم‌مرغ جزء آن دسته از محصولات دامی و کالاهای اساسی هستند که وجودشان به میزان تامین نیاز و پاسخگویی به تقاضای موجود در بازار جزء محورهای اصلی امنیت غذایی یک جامعه محسوب می‌شود.
استان خراسان رضوی با جمعیت دامی ۱۵.۸ میلیون واحد سالانه بیش از یک میلیون و ۴۰۰ هزار تن محصول در حوزه دام و طیور تولید می‌کند که از این نظر رتبه برتر کشور را دارد و دارنده رتبه‌های متعدد در زیر مجموعه‌های این بخش از تولید و تامین مواد غذایی است.
در این میان حمایت و احیای مرغ اجدادی یا همان مرغ سلامت در کشور به عنوان راهبردی در جهت تامین و تضمین تولید گوشت مرغ کلید خورده است و در این میان خراسان رضوی در طرح احیای مرغ سلامت استان پیشرو و پیشگام کشور است.
تاریخچه پرورش مرغ سلامت در ایران به سال ۱۳۵۶ برمی‌گردد که در اوایل دهه ۱۳۸۰ به دلایل متعددی از جمله ادغام دو وزارتخانه جهاد سازندگی و کشاورزی و نیز افزایش واردات مرغ گوشتی و نیز استقبال تولیدکنندگان به دلیل وزن‌گیری بالای آن، به حاشیه رفت و به صورت محدود و موردی پرورش مرغ سلامت در کشور ادامه یافت تا که امروز همت و عزمی جدی برای احیای آن، به عنوان یک سرمایه ملی، همچون گذشته در دستور کار و حمایت وزارت جهاد کشاورزی قرار گرفت.
کشور ایران جزء معدودکشورهای دارنده نژاد مرغ سلامت است که با توجه به چربی‌گیری پایین آن در روند رشد می‌تواند یک محصول سالم و مفید محسوب شود.
وضعیت تولید مرغ در خراسان رضوی
معاون بهبود تولیدات دامی جهاد کشاورزی خراسان رضوی گفت: این استان در زمینه تولید مرغ و تخم‌مرغ همیشه مازاد بر نیاز تولید داشته است و از ابتدای امسال تاکنون حدود ۷۸ هزار تن گوشت مرغ و ۷۰ هزار تن تخم مرغ در این استان تولید شده است.
مجید جعفری افزود: مرغ گوشتی با هزار و ۶۶۷ واحد به ظرفیت ۲۹ میلیون و ۸۲۲ هزار و ۹۶۸ قطعه در هر دوره، مرغ تخمگذار به تعداد دو هزار و ۹۲۰ واحد با ظرفیت ۱۰ میلیون و ۴۹۹ هزار و ۷۳۸ قطعه در هر دوره و ۶ واحد جوجه کشی به ظرفیت پنج میلیون و ۲۸۶ هزار قطعه در هر دوره در استان فعالیت و تولید دارند.
۸۰ درصد تولید مرغ سلامت کشور در خراسان رضوی است
مدیر طیور، زنبور عسل و کرم ابریشم سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی هم گفت: هم اکنون ۸۰ درصد مرغ سلامت کشور برای تولید جوجه در این استان قرار دارد.
محمدمهدی یعقوب‌زاده افزود: هم اکنون در کل کشور ۱۶۹ هزار قطعه مرغ مادر وجود دارد که ۱۲۰ هزار قطعه آن در اختیار خراسان رضوی است.
وی ادامه داد: عمر مفید تخمگذاری هر گله مرغ مادر بین ۹۰ تا ۱۱۰ هفته است که امکان تمدید هم برای آن وجود دارد.
مدیر طیور، زنبور عسل و کرم ابریشم سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی گفت: حمایت و احیای تولید مرغ سلامت در قالب یک برنامه مدون و مورد توجه به استان اعلام شده است که با جدیت در حال پیگیری آن هستیم و در قالب برنامه‌ریزی‌های انجام شده تا پایان امسال یک میلیون و ۷۰۰ هزار قطعه جوجه‌ریزی مرغ سلامت در استان انجام خواهد شد.
یعقوب زاده افزود: سال آینده در این حوزه حدود ۴۵ میلیون قطعه جوجه‌ریزی و در سال پس از آن رشد ۱۰۰ درصدی در این زمینه هدف‌گذاری شده است که البته مستلزم فراهم شدن و همراهی شرایط مورد نظر و نیز استقبال تولیدکنندگان است.
مرغی با کمترین چربی
مدیر طیور، زنبور عسل و کرم ابریشم سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی گفت: نژاد مرغ سلامت، نژاد متفاوت‌تری است که خیلی رشد حجمی ندارد و در جریان تولید طی ۴۲ روز بهترین وزن را به خود می‌گیرد و بعد از آن رشدش کند شده و همانند سایر انواع مرغهای گوشتی چربی به خود نمی‌گیرد بنابراین توجیه اقتصادی برای ادامه دوره وزن‌گیری ندارد لذا به بازار عرضه می‌شود.
یعقوب زاده افزود: جست و خیز این نژاد مرغ بسیار بیشتر از مرغهای دیگر است بنابراین از نظر طعم و مزه به طور قطع متفاوت‌تر و به دلیل چربی پایین سالم‌تر خواهد بود.
وی ادامه داد: به طور قطع با مصرف مرغ سلامت مردم تفاوت را احساس می‌کنند زیرا مرغهای فعلی موجود در بازار طعم مرغهای قدیم را ندارند که ناشی از نژاد و نوع تحرک آنهاست بنابر این مرغ سلامت هم دارای چربی کمتر و هم احتمالا مزه بهتر و سلامت بیشتر است.
او اضافه کرد: این نژاد مرغ به دلیل این که مدت طولانی از گردونه توسعه خارج بوده است همتراز سایر مرغها توسعه نیافته بنابراین هم اکنون تیم کارشناسی و مشاوران متخصص موضوع همراه شده‌اند و مشغول کار موثر در این زمینه هستند.
ظرفیت تامین جوجه برای ۸۵ واحد در گام نخست
مدیر طیور، زنبور عسل و کرم ابریشم سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی گفت: هر مرغ مادر نژاد مرغ سلامت طی ۹۰ تا ۱۱۰ هفته عمر خود حدود ۱۱۰ تخم گذاشته و ۷۰ عدد از این تعداد به جوجه تبدیل می شود و قابل عرضه است.
یعقوب زاده افزود: مرغهای مادر موجود در استان خراسان رضوی هم اکنون آماده هستند و با توجه به طی کردن دوره آماده‌سازی برای تخمگذاری از اول آذر ماه تولید تخم‌مرغ این نژاد شروع می‌شود که ۲۱ روز بعد جوجه آن می‌آید بنابراین از ۲۰ یا ۲۱ آذر ماه تا اواخر آن توزیع جوجه بین متقاصیان انجام می‌شود.
وی ادامه داد: تا کنون ۱۵ واحد مرغداری متقاضی در سه شهرستان گناباد، سبزوار و نیشابور آمادگی خود را برای ورود به طرح پرورش مرغ سلامت اعلام و برای دریافت جوجه ثبت‌نام کرده‌اند که با در نظر گرفتن تولید یک میلیون و ۷۰۰ هزار قطعه جوجه و حداکثر۲۰ هزار قطعه برای هر واحد تولیدی تعداد ۸۵ واحد مرغداری خراسان رضوی می‌توانند از جوجه‌ریزی اولیه در استان بهره‌مند شوند.
او اضافه کرد: این نژاد مرغ بین یک کیلو و ۶۰۰ تا ۸۰۰ گرم وزن دارد و پس از آن وزن‌گیری اش بسیار کند می‌شود بنابراین توجیه اقتصادی برای ادامه نگهداری مرغ وجود ندارد ضمن این که سرعت رشد مرغ سلامت از نژادهای دیگر کمتر و در مدت ۴۲ روز است.