بر اساس گزارشی که از سوی معاونت بررسی‌های اقتصادی اتاق بازرگانی تهران تهیه شده، اقلام پتروشیمی، آهن و فولاد، شیمیایی آلی، میوه‌های خوراکی، مس و مصنوعات آن و کودها سهم ۷۱ درصدی از صادرات در این بازه زمانی را در اختیار دارند. همچنین اقلام شیمیایی آلی، دانه‌های روغنی و اقلام آهنی و فولادی نیز سهم ۵۳ درصدی را از کل واردات در این بازه زمانی در اختیار گرفته‌اند. در عین حال این آمار نشان می‌دهد واردات کالاهای اساسی سهم ۷۰ درصدی از کل واردات ۹ ماهه دارند.
گزارش پیش رو نشان می‌دهد صادرات ۳۰ نوع کالا در سطح تعرفه هشت رقمی به میزان ۲۴ میلیون تن، ارزشی معادل ۳/ ۸ میلیارد دلار و سهم ارزشی معادل ۳۳ درصد از کل صادرات را به خود اختصاص داده‌اند. البته برآوردها حکایت از آن دارد که حداقل ۶ میلیارد دلار صادرات کالایی تحت فصل ۲۷ بدون احتساب نفت خام طی ۹ ماه منتهی به آذر امسال صورت گرفته است. ۳۰ قلم کالای عمده بدون احتساب فصل ۲۷ کالایی و کالاهای صادراتی به عراق است.
پلی اتیلن گرید فیلم با وزن مخصوص کمتر از ۹۴ درصد بیشترین صادرات را در بازه زمانی مذکور داشته است. ارزش صادرات این کالا ۸۹۹ میلیون دلار و وزن آن ۱۰۱۸ هزار تن است. متانول با صادرات ۶۰۸۳ هزار تن که ارزشی معادل ۷۹۵ میلیون دلار دارد، در رده دوم کالاهای عمده صادراتی قرار گرفته است. پسته‌ها با پوست تازه یا خشک سومین کالای صادراتی است که ارزشی معادل ۷۸۹ میلیون دلار و وزنی معادل ۱۲۵ هزار تن دارد. چهارمین کالای صادراتی نیز پلی اتیلن گرید فیلم با وزن مخصوص ۹۴ درصد یا بیشتر با ارزش ۶۰۲ میلیون دلار و وزن ۷۶۳ هزار تن است. شمش از آهن و فولاد غیر ممزوج، که در جای دیگر ذکرنشده با صادراتی به ارزش ۵۸۳ میلیون دلار و وزن ۱۵۹۳ هزار تن در پنجمین جایگاه کالاهای عمده صادراتی قرار گرفته است.
پس از آن به ترتیب کاتد و قطعات مس با صادرات ۵۰ هزار تن و ارزش ۵۱۲ میلیون دلار، اوره حتی به‌صورت محلول در آب با صادرات ۲۸۴۲ هزار تن و ارزش ۵۱۱ میلیون دلار، محصولات نیمه تمام از آهن یا فولاد غیرممزوج با سطح مقطع مربع یا مستطیل که اندازه پهنای آن کمتر از دو برابر ضخامت آن باشد با صادرات ۱۳۱۰ هزار تن و ارزش ۴۷۸ میلیون دلار، شمش از آهن و فولادغیرممزوج که در جای دیگر ذکرنشده با صادرات ۱۰۳۹ هزار تن به ارزش ۳۹۴ میلیون دلار، پلی اتیلن گرید بادی با وزن مخصوص ۹۴ درصد یا بیشتر با صادرات ۴۰۱ هزار تن و ارزش ۳۰۵ میلیون دلار و اتیلن گلیکول با صادرات ۷۰۱هزار تن و ارزش ۲۵۳ میلیون دلار قرار گرفته‌اند. پلی اتیلن گرید تزریقی با وزن مخصوص ۹۴ درصد یا بیشتر دوازدهمین کالای عمده صادراتی است که وزنی معادل ۳۳۳ هزار تن و ارزشی معادل ۲۴۴ میلیون دلار دارد. جزئا تخمیر‌شده کوبیده در بسته‌بندی غیرخرده‌فروشیروی غیرممزوج محتوی ۹۹/ ۹۵ تا ۹۹/ ۹۹ درصد وزنی به‌صورت کار نشده با وزن ۸۵ هزار تن و ارزش ۱۸۹ میلیون دلار در رده بعدی قرار گرفته است.
صادرات میله‌های آهنی یافولادی، گرم نوردشده دارای دندانه، برآمدگی گودی یا بعد از نورد تاب داده شده، یا با تغییرشکل یافتگی‌های حاصل از نورد که وزنی معادل ۳۹۱ هزار تن و ارزشی معادل ۱۶۱ میلیون دلار دارد پانزدهمین کالای عمده صادراتی کشور است.
پارازیلین با صادرات ۳۴۶ هزار تن و ارزش ۱۵۷ میلیون دلار، محصولات نیمه تمام از آهن یا فولاد غیرممزوج دارای کمتر از ۲۵ درصد کربن که در جای دیگر ذکر نشده با صادرات ۴۲۳ هزار تن و ارزش ۱۵۶ میلیون دلار، آلومینیوم به‌صورت کارنشده، غیرممزوج با صادرات ۸۶ هزار تن و ارزش ۱۴۳ میلیون دلار، مغز پسته تازه یا خشک با صادرات ۱۱ هزار تن و ارزش ۱۲۶ میلیون دلار، پلی استایرن غیر قابل انبساط معمولی با صادرات ۱۲۹ هزار تن و ۹۷ میلیون دلار و سیب تازه با صادرات ۲۰۳ هزار تن و ارزش ۹۴ میلیون دلار در جایگاه‌های بعدی قرار گرفته‌اند.
سیمان پودر نشده موسوم به کلینکر با صادراتی به وزن ۴۹۰۷ هزار تن و ارزشی معادل ۸۸ میلیون دلار بیست و یکمین کالای عمده صادراتی ایران است. همچنین خرما مضافتی تازه یا خشک کرده با وزن ۷۹ هزار تن و ارزش ۸۶ میلیون دلار در جایگاه بیست و دوم، هندوانه تازه با وزن ۳۶۱ هزار تن و ارزش ۸۴ میلیون دلار در جایگاه بیست و سوم و کف پوش غیر مخملی باف از مواد نسجی سنتتیک یا مصنوعی آماده مصرف با وزن ۲۵ هزار تن و ارزش ۸۳ میلیون دلار در جایگاه بیست و چهارم کالاهای عمده صادراتی ۹ ماهه قرار گرفته‌اند. محصولات از آهن یا فولاد غیر ممزوج تخت وگرم نورد شده به شکل طومار با پهنای ۶۰۰ میلی‌متر یاکمتر از ۳ میلی‌متر صادراتی معادل ۱۹۵ هزار تن به ارزش ۸۱ میلیون دلار داشته‌اند. همچنین در این مدت ۱۷۸ هزار تن گوجه فرنگی زراعی به ارزش ۸۰ میلیون دلار صادر شده است. گوجه فرنگی تازه یا سردکرده هم صادراتی معادل ۱۶۱ هزار تن به ارزش ۷۷ میلیون دلار داشته و رب گوجه فرنگی نیز با صادرات ۱۰۶ هزار تنی و ارزش ۷۷ میلیون دلاری در جایگاه بعدی قرار گرفته است. بیست و نهمین کالای صادراتی ایران در ۹ ماه امسال شیرینی بدون کاکائو بوده که ۵۵ هزار تن از این کالا به ارزش ۶۲میلیون دلار به بازارهای هدف صادر شده است. در نهایت سیب‌زمینی تازه یا سردکرده صادراتی معادل ۳۹۳هزار تن به ارزش ۵۹ میلیون دلار را در این بازه زمانی تجربه کرده و سی امین کالای عمده صادراتی ایران محسوب می‌شود.
کالاهای عمده وارداتی در ۹ ماه
واردات ۳۰ نوع کالا در سطح تعرفه هشت رقمی به میزان ۱۸ میلیون تن، ارزشی معادل ۷/ ۹ میلیارد دلار و سهم ارزشی ۳۶ درصدی از کل واردات را به خود اختصاص داده است. بر اساس این گزارش، ۶ میلیارد دلار از کالاهای عمده وارداتی مربوط به اقلام کشاورزی یا غذایی است. همچنین سهم واردات ۲۵ قلم کالای اساسی در ۹ ماه سال ۹۹ معادل ۷۰ درصد بوده است. ذرت دامی با واردات ۷۲۳۸ هزار تن و ارزش یک میلیارد و ۷۷۲ میلیون دلار بیشترین واردات را در این بازه زمانی داشته است. همچنین ۳ هزار تن گوشی تلفن همراه به ارزش یک میلیارد و ۳۴۰ میلیون دلار در این مدت به کشور وارد شده است. برنج با واردات ۷۷۰ هزار تن و ارزش ۷۰۲ میلیون دلار سومین کالای عمده وارداتی است. سایر مخلوط‌های گندم نیز وارداتی معادل ۲۲۳۳ هزار تن به ارزش ۶۲۰ میلیون دلار داشته است. کنجاله سویا با ۱۱۰۴ هزار تن وزن و ۴۶۲ میلیون دلار ارزش پنجمین کالای عمده وارداتی است. پس از آن دانه سویا با واردات ۹۳۸هزار تن و ارزش ۴۶۱ میلیون دلار، الکترود زغالی برای کوره‌ها با واردات ۱۱۰ هزار تن و ارزش ۳۶۸ میلیون دلار، شکر خام با واردات ۹۸۵ هزار تن و ارزش ۳۷۵ میلیون دلار و روغن‌خام آفتابگردان با واردات ۴۰۷ هزار تن و ارزش ۳۴۰ میلیون دلار در رده‌های بعدی قرار گرفته‌اند. جو به استثنای بذر در این بازه زمانی وارداتی معادل ۱۳۴۱ هزار تن به ارزش ۳۲۷ میلیون دلار داشته است. همچنین در ۹ ماهه امسال، لوبیای سویا به‌جز دانه حتی به‌صورت خرد‌شده نیز وارداتی با وزن ۶۱۱ هزار تن و ارزش ۲۷۶میلیون دلار را تجربه کرده است. واردات محصولات از آهن یا فولاد غیرممزوج تخت و گرم نوردشده به شکل غیرطومار با پهنای ۶۰۰ میلی‌متر یا بیشتر به ضخامت بیشتر از ۱۰ میلی‌متر و عرض بیشتر از ۱۸۵۰ میلی‌متر هم وزنی معادل ۲۳۰ هزار تن و ارزشی معادل ۲۴۴ میلیون دلار را تجربه کرده و در جایگاه دوازدهم کالاهای عمده وارداتی قرار گرفته است. علاوه بر این در این مدت ۳۰۹ هزار تن موز‌سبز تازه یا خشک‌کرده به ارزش ۲۱۰میلیون دلار به کشور وارد شده است. ماژول نمایشگر متشکل از صفحه ال‌سی‌دی یا ال‌ای‌دی پلاسما فقط دارای برد آدرس‌دهی هم وارداتی معادل ۹ هزار تن و ارزشی معادل ۱۸۸ میلیون دلار داشته است. چای‌سیاه و چای جزئا تخمیر‌شده کوبیده در بسته‌بندی غیرخرده‌فروشی با واردات ۳۷ هزار تن و ارزش ۱۸۲ میلیون دلار، پالم‌اویل در ظروف ۲۰۰ لیتری و بیشتر RBD با واردات ۲۴۵هزار تن و ارزش ۱۸۲ میلیون دلار، قطعات منفصله جهت تولید اتومبیل سواری ردیف ۸۷۰۳ بنزینی با حجم سیلندر ۲۰۰۰cc با ساخت داخل ۱۴درصد تا کمتر از ۳۰درصد به استثنای لاستیک با واردات ۲۴ هزار تن و ارزش ۱۶۶میلیون دلار، دستگاه گیرنده و فرستنده از نوع SDH به ظرفیت ۱۵۵ مگابیت بر ثانیه STM ۱ و بالاتر با واردات هزار تن و ارزش ۱۵۷میلیون دلار، سایر داروهای دارای هورمون‌ها یا سایر محصولات شماره ۲۹۳۷ فاقد آنتی‌بیوتیک که تولید مشابه داخلی ندارند با واردات هزار تن و ارزش ۱۴۵میلیون دلار و قطعات منفصله برای تولید خودرو با ساخت داخل ۶۰ درصد و بیشتر با واردات ۶هزار تن و ارزش ۱۲۵میلیون دلار در ۹ ماهه سال ۹۹ در رده بعدی کالاهای عمده وارداتی قرار گرفته‌اند. واردات سایر داروها در این بازه زمانی وزنی معادل هزار تن و ارزشی معادل ۱۲۴ میلیون دلار داشته و این کالا را به بیست و یکمین اقلام عمده وارداتی تبدیل کرده است. بیست و دومین کالاهای عمده وارداتی نیز افزودنی‌ها برای روغن‌های روان‌کننده دارای روغن‌های نفتی یا روغن‌های حاصل از مواد معدنی قیری است که وزنی معادل ۳۴ هزار تن و ارزشی معادل ۱۲۳میلیون دلار داشته است.
سایر ماشین‌ها و دستگاه‌های مکانیکی با کار خاص غیر‌مذکور در جای دیگر با وارداتی معادل ۱۷ هزار تن و ۱۱۷ میلیون دلار بیست و سومین کالای عمده وارداتی است. تخته فیبرتراکمی متوسط (MDF) باضخامت بیش از ۹ میلی‌متر کارنشده به طریق مکانیکی یا سطح آن پوشانده‌نشده بیست و چهارمین کالای وارداتی به کشور در ۹ ماهه امسال بوده که وزنی معادل ۳۵۵ هزار تن و ارزشی معادل ۱۱۶ میلیون دلار دارد. لوازم مصرفی آنژیوگرافی و آنژیوپلاستی نیز با ارزش ۱۱۲ میلیون دلار در جایگاه بعدی قرار گرفته است و سایر زغال‌سنگ‌ها، به‌هم فشرده نشده که در جای دیگری مذکور نباشد با واردات ۵۵۸ هزار تن و ارزش ۱۰۳میلیون دلار، سایر قطعات بی‌استخوان منجمد از نوع گاو با واردات ۲۵ هزار تن و ارزش ۱۰۳میلیون دلار و پنبه حلاجی‌نشده یا شانه‌نزده با واردات ۵۲ هزار تن و ارزش ۱۰۲میلیون دلار در رده‌های بعدی قرار گرفته‌اند. همچنین اکسید‌آلومینیم غیر از کورندوم مصنوعی بیست و نهمین کالای وارداتی در ۹ ماه امسال است که وارداتی به وزن ۲۳۰ هزار تن و ارزش ۱۰۰ میلیون دلار داشته است. سایر کک‌ها و نیمه‌کک‌های، زغال‌سنگ، لینیت یا تورب زغال قرع غیر‌مذکور در جای دیگر هم سی‌امین کالاهای عمده وارداتی است. واردات این کالا وزنی معادل ۳۰۲ هزار تن و ارزشی معادل ۹۷ میلیون دلار داشته است.