موانع توسعه تجارت منطقه ای امشب ۳۰ بهمن ماه در برنامه گفت و گوی ویژه خبری با حضور حمید حسینی دبیرکل اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق و موسویان معاون توسعه بازارهای صادراتی سازمان توسعه تجارت مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
موسویان معاون توسعه بازارهای صادراتی سازمان توسعه تجارت با اشاره به اینکه چین بزرگترین صادرکننده دنیا است گفت: سهم چین از تجارت ۱۵ کشور همسایه ما ۲۵ درصد است ، ما در افغانستان ۳۰ درصد سهم داریم .
او با اشاره به اینکه اگر شرایط چهارگانه یعنی تحریم ،کرونا، توانمندسازی بنگاه‌ها و تامین زیرساخت انجام شود ایران توانایی ۲۰۰ میلیارد دلار صادرات به ۱۵ کشور همسایه را دارد افزود: باید صادرات به عنوان یک اولویت در بین اولویت‌های اساسی کشور مانند ژاپن ،کره و چین قرار بگیرد.
معاون توسعه بازارهای صادراتی سازمان توسعه تجارت با اشاره به اینکه دیپلماسی مانند روغن موتور می ماند و هرچه مرغوب تر باشد کارکرد موتور بالاتر می‌رود اظهار کرد: در سازمان توسعه تجارت بیشتر باید از فعالیت‌هایمان بگوییم، ما سند ملی صادرات را تدوین کرده‌ایم .
موسویان با بیان اینکه در ۱۰ ماه ابتدای امسال ۱۴ درصد کاهش صادرات به عراق داشتیم ادامه داد: اکنون این شیب ملایم شده است، در رابطه با کشورهای دیگر هم وضعیت به همین صورت بوده است، ایران کشور غنی از نظر همسایه است، روسیه ۱۷ همسایه، چین ۱۶ همسایه و ما در دنیا سوم هستیم که ۱۵ کشور همسایه داریم و این امکان خدادادی برای ما ثروت ایجاد کرده است.
او اظهار کرد: هزار و ۱۶۰ میلیارد دلار واردات این منطقه است اما چرا ما نمی‌توانیم به قدر پتانسیل های خودمان و توانمندی‌های کشور مان از این بازار استفاده کنیم. بخش خارجی مربوط به تحریم است ،تحریم‌هایی بر علیه جمهوری اسلامی ایران اعمال شده است. در اتاق فکر خزانه‌داری آمریکا ۴۰۰ نفر فکر می‌کنند و انواع و اقسام تحریم‌ها را برای اینکه صادرات و فعالیت‌های اقتصادی ما را متوقف کنند، چاره اندیشی می‌کند و با سفر به استان های مرزی کشورهای همسایه، آنها را برحذر می کند تا با ما کار نکنند.
موسویان تصریح کرد: در دولت قبلی آمریکا ترامپ تا زمانی که می خواست دولت را تحویل بدهد بحث تحریم نهادها و اشخاص را در رابطه با ایران ادامه داد.
معاون توسعه بازارهای صادراتی سازمان توسعه تجارت عنوان کرد: شیوع بیماری کرونا در ۱۰۰ سال گذشته بی سابقه بود. اگر اقتصاد کشورهای صنعتی مثل آلمان، ایتالیا ، فرانسه، انگلیس و آمریکا را بررسی کنیم، بر اساس این پدیده هم دچار افت در فعالیت‌های اقتصادی شدند و هم صادرات و تجارتشان با کاهش دورقمی روبه‌رو بوده است یعنی این بیماری بر اقتصاد جهانی تاثیر گذار بوده و این موضوع برای همه کشورها به این شکل است.
او اظهار کرد: برای اینکه بتوانیم سهم بازار را داشته باشیم احتیاج به شرکت‌های بزرگ داریم. باید ببینیم لشکر صادرکنندگان ما چند نفر هستند، از ۸ هزار کالا در چه تعداد کالا دارای پتانسیل و مزیت هستیم، باید توان تولیدی را ببینیم به چه صورت است ،روسیه ۳۵ میلیارد دلار مواد غذایی از جهان وارد می کند.
موسویان با اشاره به اینکه برای توسعه تجارت با کشورهای همسایه باید بر روی بحث گذرگاه های مرزی، جاده ها ، انبارها ،پایانه ها، سرمایه گذاری کنیم گفت: سرمایه گذاری در بحث زیرساخت‌ها بسیار مهم است، امارات دومین بازار منطقه حاضر تجاری بعد از هنگ کنگ را دارد، هر کدام از موارد یاد شده یک استراتژی و یک راهبرد می خواهد.
معاون توسعه بازارهای صادراتی سازمان توسعه تجارت گفت : یکی از پروژه‌های سازمان توسعه تجارت استفاده حداکثری از ظرفیت‌های تجاری با کشورهای همسایه به اضافه چین و هند است. اگر عربستان و بحرین را کنار بگذاریم و هند و چین را جایگزین کنیم ،این ۱۵ کشور ۹۰ درصد صادرات ما را جذب می‌کنند . چین ۲۵ درصد و عراق ۲۴ درصد می توانند صادرات ما را جذب کنند لذا، به تنهایی این دو کشور ۵۰ درصد صادرات ما را می‌توانند جذب کنند. در سازمان توسعه تجارت برای هرکدام یک استراتژی و یک راهبرد تعریف شده است و برای هر کدام برنامه اجرایی تدوین شده است.
او خاطرنشان کرد: بازارها کوچک تر شده اند، همه کشورها وارداتشان را کاهش دادند . ما با پاکستان موافقتنامه تجارت ترجیحی داریم و موافقتنامه تجارت آزاد را در حال مذاکره هستیم. زمانی که با اتحادیه اوراسیا مذاکره کردیم، علی رغم کرونا و تحریم‌ها ،صادرات ما به روسیه از اول سال تا الان رشد دو رقمی داشته است یعنی تاثیرات تحریم و کرونا بر اثر یک اقدام سازمان توسعه تجارت از بین رفته است.
کاهش ۲۰ درصدی صادرات به عراق
حمید حسینی دبیرکل اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق در ادامه برنامه با اشاره به اینکه ما با موانع سیاسی، اقتصادی ، خودتحریمی و فرهنگی مواجه هستیم گفت: بخشی مربوط به سیاستگذاری و بخش دیگر هم زیرساختی است، زیرساخت های لازم برای تجارت با روسیه را نداریم.
او با اشاره به اینکه حدود ۲۰ درصد به لحاظ ارزش، کاهش صادرات به عراق را داشته ایم افزود: علت این کاهش، کرونا بود یعنی پنج ماه مرز های عراق بسته بود . کاهش قیمت نفت مشکلاتی را برای عراق به وجود آورد لذا سطح مبادلات با عراق کاهش پیدا کرد.
حسینی بیان کرد: در بحث عراق سرمایه‌گذاری خوبی صورت گرفته است. ۶۰ درصد جمعیت عراق به نحوی به ما دسترسی دارند ، اما عراق دچار مشکل شده است ، این کشور ماهانه ۴ میلیارد دلار فقط باید حقوق به کارمندانش بدهد، درآمدهای نفتی اش به سه و نیم میلیارد رسیده بود و نمی توانست حقوق کارمندان و بازنشستگان را بدهد ،لذا مردم وقتی احساس می کنند که درآمدی ندارند در مصرف صرفه جویی می کنند ، تمام پروژه های عمرانی دولت تعطیل شد و بسیاری از پروژه‌های سرما یه گذاری مردم متوقف شد.
دبیرکل اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق تصریح کرد: من تصور نمی کنم که سازمان توسعه تجارت برنامه جدیدی در مورد عراق داشته باشد در برنامه سوم ،صادرات ۳ میلیارد دلار بود. ما چند برنامه جدی را اجرا کردیم و گفتیم که صادرکنندگان از مالیات معاف هستند، دوم اینکه به صادرکنندگان مشوق‌های صادراتی دادیم و سوم اینکه گفتیم ،باید تسهیلات به نرخ ترجیحی داده شود ، بنابراین صادرکننده نمونه را انتخاب کردیم و این مسائل باعث شد تا صادرات ما از ۳ میلیارد دلار به ۴۵ میلیارد دلار برسد، ما ۱۰ سال است که درجا می‌زنیم.
او با اشاره به اینکه کل حاکمیت باید برای صادرات ارزش قائل شوند گفت: در این شرایط به اقتصاد مقاومتی نیاز داریم و اگر اشتغال می‌خواهیم باید صادرات مورد توجه قرار بگیرد. ساختار دیپلماسی اقتصادی کشور مشکل دارد،همه کشور باید به مسئله صادرات توجه داشته باشند.
تجارت منطقه‌ای ایران پایین تر از ظرفیت هایمان است
رهگشای کارشناس اقتصاد بین الملل در ادامه برنامه افزود: سهم ایران از تجارت منطقه‌ای بسیار کمتر از استاندارد سایر کشورها است ، با توجه به استانداردهای جهانی باید یک چهارم به کشورهای دیگر صادرات داشته باشیم، ما بسیار کمتر از ظرفیت هایمان توانستیم از تجارت بهره ببریم.
او ادامه داد: تجارت منطقه‌ای ایران پایین تر از ظرفیت هایمان است ، این موضوع ابتدا به تحریم بر می‌گردد، ما در بخش تولیدی هم مشکل داریم و نتوانستیم صادرات داشته باشیم.
این کارشناس اقتصاد بین الملل گفت: در ۳۰ سال گذشته باید برنامه‌ریزی می شد تا مشکلات برطرف شود، اینکه ایران با کشورهایی مثل پاکستان هزار کیلومتر مرز دارد و فقط یک گذرگاه رسمی برای صادرات دارد ربطی به تحریم ندارد، باید منطقه ویژه داشته باشیم تا بتوانیم با عراق و پاکستان تولید مشترک داشته باشیم.
او افزود: ما نتوانستیم شبکه ریلی را آن طور که باید به کشورهای مختلف داشته باشیم، بیشتر مشکل به داخل کشور برمی‌گردد بقیه دستگاه‌ها مثل بانک مرکزی و وزارت خارجه در این ماجرا مقصر هستند.