از سال زراعی ۹۵-۹۴ معاونت زراعت وزارت جهاد کشاورزی برای افزایش بهره وری در مزارع دیم، تنوع زراعی و تولید علوفه دامی تصمیم به تولید بذر علوفه دامی در اراضی شور به منظور تامین نیاز کشور گرفت.
این اقدام از آن سال با همکاری بخش خصوصی انجام شد اما امسال و در ادامه این مسیر بذرهایی که هر سال در اختیار کشاورزان برای تولید علوفه دامی قرار می گرفت، با تصمیمات غیر کارشناسی بانک مرکزی مبتنی بر پرداخت مابه التفاوت ارز ترجیحی تا نیمایی برای ترخیص این نهاده، در انبار گمرک امام خمینی(ره) رسوب کرده است.
واردات بذر علوفه دامی گرفتار گمرک
رضا حاتم زاده تامین کننده بذر علوفه دامی تصریح کرد: در حالی که واردکنندگان بذر علوفه های دامی با ارز ۴۲۰۰ تومانی یا ترجیحی برای ثبت سفارش بذرها و قبل از اعلام بانک مرکزی برای دریافت مابه التفاوت ارز ترجیحی تا نیمایی اقدام به واردات کرده بودند؛ وارد کنندگان بذر علوفه های دامی برای ترخیص این نهاده در گمرک با مشکل مواجه شده اند.
او افزود: از آنجا که این اتفاق باعث آسیب به وارد کنندگان این نهاده و کشاورزان تولید کننده علوفه دامی شده است؛ وزارت جهاد کشاورزی مکاتباتی با کارگروه تنظیم بازار و بانک مرکزی برای تخصیص و تامین ارز به نرخ رسمی بابت ثبت سفارش های مذکور انجام داده است.
او ادامه داد: اما بانک مرکزی با توجه به معافیت این نهاده از پرداخت مابه التفاوت ارز ترجیحی تا ارز نیمایی خود را موظف به اجرای مصوبات ستاد تنظیم بازار می داند و ستاد تنظیم بازار هم تابع نظر وزارت جهاد کشاورزی است و این پاسکاری نهادهای دولتی باعث شده تا از ۱۵۰۰ تن بذر علوفه دامی فقط ۵۰۰ تن ترخیص و ۱۰۰۰ تن آن باقی بماند.
حاتم زاده در پایان گفت: این بذرها چندین ماه است که در انبار گمرک دپو شده اند که هنوز تکلیفشان مشخص نشده است و در حال از دست دادن قوه نامیه هستند.
اراضی دیم و شوره زارها پتانسیل خوبی برای کشت علوفه دامی در کشور دارند
کشاورزان مختلفی در سراسر کشور به کشت علوفه دامی در اراضی دیم و شوره زارها مشغول هستند که اکنون با مشکل مواجه شده اند.
علیرضا رنجبرها کشاورز بهبهانی از جمله کشاورزانی است که با ۳۵ سال سابقه کشاورزی و دامداری، عمده محصولی که کشت می کند یونجه با انواع بذرهای این گیاه است.
او در خصوص مشکلات کشت علوفه دامی گفت: اکثر بذرهایی که در کشور تولید می شود کیفیت مناسبی ندارند و مملو از علف های هرز هستند بنابراین کشاورزان ناگزیرند از بذرهای وارداتی اصلاح شده برای تولید علوفه استفاده کنند.
او کشت علوفه دامی را برای دامداران اقتصادی دانست و ادامه داد: زمین های ما آماده کشت است اما بذرهای اصلاح و گواهی شده در اختیارمان نیست و تا تاریخ کشت این محصول به پایان نرسیده باید بذر در اختیار کشاورزان قرار گیرد.
یک کشاورز خوزستانی هم با اشاره به افزایش راندمان و کیفیت تولید علوفه با بذرهای اصلاح شده، گفت: با بذرهای غیر گواهی شده نهایتا ۳ تا ۳.۵ تن و با بذر گواهی شده تا ۵۷۰۰ تن علوفه برداشت کردم.
کاظمی راد از فاریاب یکی دیگر از کشاورزانی است که به دلیل عملکرد و کیفیت بالای محصول یونجه، کشاورز نمونه کشوری معرفی شده است.
او از نبود برنامه‌ریزی دقیق و کاشت بذر در زمان نامناسب و موانعی که باعث کشت این محصول علوفه ای می شود گله داشت و گفت: هماهنگی بین دستگاه‌های مربوط ، مشکل پیش آمده را حل خواهد کرد و کشاورزان بیشتر از این آسیب نخواهند دید.
چرا کیفیت بذرهای تولید داخل مطلوب نیست؟
قاسم پور محقق و پژوهشگر تولیدات علوفه دامی در خصوص کیفیت بذرهای تولید داخل گفت: به دلیل اینکه بر روی اصلاح و گواهی بذرهای علوفه دامی داخلی تحقیق نشده است و نسبت به آفات و بیماری ها مقاوم سازی نشده اند؛ راندمان تولید بالایی ندارند.
او افزود: برای افزایش کیفیت و راندمان تولید محصولات علوفه ای؛ اصلاح نژاد بذرهای علوفه ای داخلی ضروری است اما تا اصلاح بذرهای داخلی باید نسبت به واردات بذر علوفه ای اقدام شود تا زمین های آماده به کشت علوفه خالی نماند.
مشکل بذرهای مانده در گمرک حل می شود
اما معاون توسعه صنایع تبدیلی و کسب و کار‌های کشاورزی در این خصوص گفت: بنابر مکاتبات صورت گرفته حداکثر ظرف یک هفته آینده مشکل بذرها حل می‌شود.
امید گیلانپور معاون توسعه صنایع تبدیلی و کسب و کار‌های کشاورزی با اشاره به آخرین وضعیت هزار و ۲۰۰ تن بذر پایه علوفه مانده در گمرک اظهار کرد: با هماهنگی‌های صورت گرفته با بانک مرکزی و وزارت صمت، بذرها از گمرک خارج شده و در اختیار بخش تولید قرار می‌گیرد.
او افزود: بنابر مکاتبات صورت گرفته حداکثر ظرف یک هفته آینده بذرها در دستور کار کارگروه تنظیم بازار قرار می‌گیرند و مشکل حل می‌شود. با پرداخت مابه التفاوت ارز، شرکت‌ها نسبت به توزیع بذر اقدام می‌کنند.
معاون وزیر جهاد گفت: در شرایطی که ارز ۴۲۰۰ تومانی نداریم و ارز نهاده به نیما تبدیل شده، مابه التفاوت آن باید پرداخت شود. هر چند برای برخی نهاده‌های کشاورزی که قابلیت تحمل این شرایط را ندارند، حداقل در کوتاه مدت مجبور به حمایت هستیم تا تولید استمرار یابد.
پیش از این گیلانپور معاون توسعه صنایع تبدیلی و کسب و کار‌های کشاورزی وزارت جهاد کشاورزی با ارسال نامه‌ای به معاون بانک مرکزی درباره لزوم حمایت از کشاورزان دیم کار علوفه و عدم دریافت مابه التفاوت ارز نوشته بود:
«احتراماً به استحضار می‌رساند یکی از طرح‌های مهم و اساسی کشور بهبود تناوب زراعی و ارتقای بهره‌وری در دیم زار‌های کشور با اهداف تولید علوفه استفاده از بهینه از آب سبز، بهبود تناوب زراعی و پایداری تولید و بالاخره بهبود معیشت ضعیف‌ترین بهره برداران کشاورزی است.
پس از ۴ سال مطالعه و بررسی میدانی از جمله سازگاری ارقام و محصولات متناوب در استان‌های دیم کار، خوشبختانه نتایج بسیار مطلوب بود و مورد استقبال زارعان قرار گرفت، مهمترین رکن اجرای این طرح توسعه کشت محصولات علوفه‌ای است و کلید موفقیت آن تامین ارقام مناسب و بذر کافی برای زارعت در اقلیم سرد و معتدل و گرم کشور است.
در نهایت گفته می شود؛ از سال گذشته به پیشنهاد این وزارتخانه شرکت‌ها اقدام به واردات بذور محصولات علوفه‌ای عمدتاً جدید برای مناطق دیم کرده و علی‌رغم تهیه مقدمات امر در سال گذشته به واسطه مشکلات ناشی از شیوع بیماری کووید ۱۹ در بخش حمل و نقل و مسدود شدن مرز‌های بین‌المللی، ورود محموله‌های بذر به کشور به سال ۱۳۹۹ موکول و مقارن با تغییر گروه کالایی بذر از گروه ۱ به ۲۱ شد.
با توجه به اینکه بذور با ارز ترجیحی وارد کشور شده و عمدتاً جهت تولید بذر و استفاده در مناطق محروم برای اقشار ضعیف کشاورزان دی ماه برگزار شده است، خواهشمند است ترتیبی اتخاذ فرمایید تا کالا‌های مشروحه ذیل از شمول دریافت مابه التفاوت ارز معاف شوند و در توضیح این بذور تحت نظارت کامل این وزارتخانه موضوع نامه شماره ۱۳۱۱۵/۷۰۰ مورخ ۹۹/۷/۲۷ با قیمت مصوب توسط سازمان حمایت از تولیدکننده و مصرف‌کننده صورت خواهد گرفت.»