چند ماه است که کمبود نهاده‌های دامی در خراسان جنوبی به عنوان یکی از دغدغه‌های دامداران مطرح می‌شود و اختلاف قیمت نهاده‌ها در بازار آزاد نیز باعث بروز مشکلاتی شده است.
۲ سال گذشته با غنی بودن مراتع بیش از ۷۰ درصد دام سبک از مراتع تغذیه می‌شدند اما به دلیل نبود بارندگی مناسب در سال جاری و فقر مراتع، مردم در فصل زایش دام مجبور به تغذیه دستی هستند.
فقر شدید مراتع بر اثر خشکسالی و افزایش قیمت نهاده‌های دامی هزینه‌های پرورش دام را به خصوص برای دامداران روستایی و عشایر افزایش داده است و اگرچه توزیع نهاده‌های دامی یارانه‌ای توسط جهاد کشاورزی ادامه دارد اما دامداران بقیه نیاز دام خود را باید از بازار آزاد تهیه کنند.
یکی از دامداران خراسان جنوبی در شهرستان طبس که در زمینه پرورش دام سنگین فعالیت دارد، سهمیه نهاده دامی یارانه‌ای را برای تامین نیاز ۱۵ روز کافی دانست و گفت: سهمیه نهاده دامی دولتی یک ماه دام من ۱۰۰ کیلوگرم است و بقیه نیاز دام خود را باید با قیمت بالا از بازار آزاد تهیه کنم.
علی نقی‌پور در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: قیمت نهاده‌های دامی در بازار آزاد بالاست و به عنوان مثال قیمت جو سه برابر قیمت جو یارانه‌ای است.
وی اظهار داشت: نگهداری دام در این روزها به علت افزایش قیمت جو و کنسانتره برای دامدار سخت شده و صرفه اقتصادی ندارد و اگر مشکل نهاده‌های دامی که از ابتدای امسال وجود دارد، حل نشود مجبور خواهیم شد دام مولد خود را به کشتارگاه ببریم.
این دامدار خواستار توجه مسوولان به روند توزیع نهاده‌های دامی شد و گفت: به عنوان مثال من که در بخش دیهوک طبس هستم باید کیلومترها مسیر را برای دریافت سهمیه دام خود تا شهر طبس طی کنم.
یکی از دامداران شهرستان درمیان که در زمینه پرورش دام سبک فعالیت دارد، گفت: سال گذشته با وضعیت خوب مراتع به اندازه امسال مشکل تامین نهاده‌های دامی را نداشتم.
علی الله وردی افزود: در سال جاری قیمت نهاده‌های دامی در بازار آزاد افزایش سه برابری داشته و هر کیلوگرم جو در بازار آزاد ۶ هزار و ۵۰۰ تومان است که توان خرید آن را ندارم و سهمیه یارانه‌ای هم نیاز دام ما را تامین نمی‌کند.
وی گفت: در دوراهی فروش و نگهدای دام‌هایم مانده‌ام و با این شرایط نگهداشتن دام صرفه اقتصادی ندارد، البته عرضه دام مولد هم زیاد شده و به نسبت سال گذشته تقاضا کمتر است.
رشد ۶۵ درصدی توزیع نهاده‌های دامی در استان
سرپرست معاونت بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی ضمن اینکه پذیرفت نهاده‌های دامی یارانه‌ای نیاز دامداران را به طور کامل تامین نمی‌کند، گفت: امسال توزیع نهاده‌های دامی یارانه‌ای در استان نسبت به سال گذشته بیش از ۶۵ درصد رشد داشته است.
محمدابراهیم ابراهیمی بارندگی کم و افزایش تقاضا را از علل کمبود نهاده‌ها عنوان کرد و افزود: در استان کمبود نهاده‌های دامی یارانه‌ای را داریم که این مشکل در سطح کشور هم وجود دارد و نیاز ۱۰۰ درصدی دام دامداران از این محل تامین نمی‌شود.
وی بیان کرد: با توجه به تحریم‌های ظالمانه و وارداتی بودن نهاده‌های دامی، بخش دولتی در تامین به موقع نهاده‌های دامی با مشکلات زیادی مواجه است.
سرپرست معاونت بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی گفت: قیمت نهاده‌های دامی در بازار آزاد نسبت به قیمت یارانه‌ای تفاوت زیادی دارد به همین خاطر مردم به دنبال تامین نیاز دام خود از این محل هستند.
وی یکی از علل کمبود و گرانی علوفه در استان را نبود بارندگی مناسب در سال جاری و فقر مراتع ذکر کرد و گفت: در ۲ سال گذشته با غنی بودن مراتع بیش از ۷۰ درصد دام سبک از مراتع تغذیه می‌شدند که به دلیل فقر مراتع، مردم در فصل زایش دام مجبور به تعذیه دستی هستند.
ابراهیمی افزود: قیمت هر کیلوگرم جو یارانه‌ای ۲ هزار و ۲۰۰ تومان است که نسبت به بازار آزاد اختلاف زیادی دارد و نهاده‌های دامی یارانه‌ای به صورت خام یا ترکیبی براساس تعداد واحد دامی، هویت‌گذاری و بین دام دامداران توزیع می‌شود.
وی گفت: جهاد کشاورزی با نظارت دقیق بر نحو توزیع نهاده‌های دامی یارانه‌ای در تلاش است این نهاده‌ها به دست دامداران واقعی برسد.
وی تصریح کرد: دولت و مسوولان از مشکلات دامداران مطلع هستند و تمام تلاش خود را برای حل این مشکل به‌کار گرفته‌اند تا در حد توان دولت، در این فصل مشکل دامداران رفع شود.
سرپرست معاونت بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی افزود: فصل زمستان، زمان زایش دام سبک استان است و نیاز دام به تغذیه دستی افزایش یافته که در صورت بارندگی مناسب در اوایل سال آینده نیاز دام دامداران به تغذیه دستی کاهش می‌یابد.
وی اظهار داشت: فصل زمستان اوج نیاز دام به تغذیه دستی است و هر سال دامداران دچار مشکل کمبود و گرانی علوفه می‌شوند و در این فصل تقاضای نهاده دامی نسبت به عرضه بیشتر است.
ابراهیمی گفت: کاهش شدید نزولات آسمانی، فقر مراتع و اختلاف شدید قیمت نهاده‌های دولتی با بازار آزاد باعث افزایش بیش از حد تقاضا برای دریافت نهاده‌های دامی یارانه‌ای شده است.
نهاده یارانه‌ای ۶۰ درصد نیاز را تامین می‌کند
سهمیه نهاده‌های دامی یارانه‌ای در خراسان جنوبی به اندازه‌ای است که به گفته مدیرعامل اتحادیه دامداران خراسان جنوبی حدود ۶۰ درصد نیاز دام آنان را تامین می‌کند.
جواد غریبی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: دامداران بقیه مصرف دام خود را باید با قیمت بیشتر از بازار آزاد تامین یا کنسانتره از علوفه خشبی را بیشتر استفاده کنند که باعث کاهش تولید می‌شود.
وی بیان کرد: امسال قیمت نهاده‌های دامی و علوفه در استان نسبت به سال گذشته تقریبا افزایش سه برابری داشته و به عنوان مثال قیمت هر کیلوگرم کاه و یونجه به سه برابر قیمت سال گذشته رسیده است.
مدیرعامل اتحادیه دامداران خراسان جنوبی گفت: برخی دامداران توان خرید نهاده‌های دامی از بازار آزاد را ندارند به همین دلیل به کاهش تولید قانع هستند.
وی اظهار داشت: استاندار و مسوولان سازمان جهاد کشاورزی استان در تلاش هستند که با دریافت سهمیه بیشتر بخشی از مشکل دامداران استان رفع شود هرچند وضعیت خراسان جنوبی نسبت به استان‌های همجوار بهتر است.
غریبی با تاکید بر اینکه خشکسالی و کاهش بارندگی مزید بر علت شده است افزود: درخواست دامداران استان این است که نهاده‌های دامی به اندازه کافی تامین شود تا نگرانی آنان رفع شود.
وی گفت: با این شرایط گرانی علوفه و نهاده‌های دامی قیمت تمام شده شیر و گوشت بسیار بیشتر است و پرورش دام برای دامداران صرفه اقتصادی ندارد.
وی افزود: قیمت دام زنده در استان خراسان جنوبی با شهریور ۹۸ برابر است و علیرغم افزایش نهاده‌های دامی، قیمت دام افزایش چندانی نداشته و قیمت دام مولد کاهش ۱۵ درصدی داشته است.
مدیرعامل اتحادیه دامداران خراسان جنوبی گفت: این استان سهم قابل توجهی در تولید گوشت کشور دارد و سالانه ۱۳۰ تا ۱۵۰ هزار راس دام از استان به عنوان مازاد بر نیاز به سایر استان‌ها صادر می‌شود و در این شرایط خشکسالی نیازمند توجه ویژه مسوولان هستیم.
وی افزود: نقدینگی در بخش دام به شدت کاهش یافته و دامداران خواستار استمهال تسهیلات خود هستند تا بتواند در زمینه تولید سر پا بمانند.
افزایش تقاضای نهاده دامی در سال جاری
اکنون فصل زایش دام سبک به خصوص دام مرتعی است و با توجه به فقر مراتع ناشی از خشکسالی و کاهش بارندگی دامداران مجبور به تغذیه دستی دام خود هستند؛ موضوعی که فرماندار زیرکوه آن را علت افزایش تقاضا برای دریافت نهاده‌های دامی در این شهرستان مرزی بیان کرد.
محمدحسین عربشاهی گفت: در شهرستان زیرکوه مانند سایر شهرستان‌ها به دلیل نبود بارندگی‌های مناسب دامداران با مشکل کمبود و گرانی علوفه مواجه هستند.
وی افزود: جمعیت دام شهرستان اصلاح شده و سهمیه نهاده دامی یارانه‌ای بین دامداران شهرستان توزیع می‌شود اما نیاز واقعی دام آنان تامین نمی‌شود.
فرماندار زیرکوه اظهار داشت: قیمت نهاده‌های دامی از جمله جو و سبوس در سال جاری افزایش چشمگیری داشته است به همین خاطر مردم به دنبال تامین نهاده‌های دامی یارانه‌ای هستند.
وی گفت: تفاوت قیمت نهاده‌های دامی یارانه‌ای و بازار آزاد زیاد است و تاکنون تلاش کردیم توزیع نهاده‌های دامی یارانه‌ای را در سه بخش شهرستان داشته باشیم تا مشکل دامداران کمتر شود.
با وجود تاثیر مستقیم کاهش بارندگی و فقر مراتع بر میزان مصرف نهاده‌های دامی در خراسان جنوبی همچنین افزایش قیمت‌ها اما نحوه توزیع و الگوی صحیح مصرف هم از موضوعات اساسی است که باید مورد توجه قرار گیرد.
هفته گذشته سرپرست پلیس امنیت اقتصادی خراسان جنوبی از کشف ۱۲ تن نهاده‌های دامی احتکار شده در این استان خبر داد و گفت: ماموران پلیس امنیت اقتصادی استان ۱۲ تن نهاده‌های دامی خارج از شبکه توزیع را در شهرستان بیرجند کشف کردند.
سرهنگ جواد بخشی اظهار داشت: در راستای اجرای طرح مبارزه با قاچاق کالا و دام، ماموران پلیس امنیت اقتصادی خراسان جنوبی اخباری را مبنی بر دپوی گسترده نهاده‌های دامی در یکی از انبارهای شهرستان بیرجند دریافت کردند که بررسی موضوع به صورت ویژه در دستور کار پلیس قرار گرفت.
وی افزود: ماموران با انجام اقدامات نامحسوس و اشراف اطلاعاتی، مکان دقیق دپوی نهاده‌های دامی را شناسایی کردند و پس از هماهنگی با مقام قضایی و همکاری اداره صنعت، معدن و تجارت محل مورد نظر را بازرسی کردند که ۱۲ تن نهاده‌های دامی خارج از شبکه توزیع کشف شد.
یک میلیون و ۷۱۰ هزار دام سبک و ۳۵ هزار دام سنگین در خراسان جنوبی وجود دارد و این استان از قطب‌های پرورش دام و طیور در شرق کشور است.