همه ساله در ماه های پایانی سال بازار اقلام اساسی یکی پس از دیگری برای عقب نماندن از قافله گرانی دچار التهاب می شود که این موضوع بسیاری از دهک های جامعه را در تامین مایحتاج خود دچار مشکل می کند.
رصدها نشان می دهد که در ماه های اخیر قیمت اقلام اصلی سبد خانوار همچون گوشت، مرغ، تخم مرغ، میوه، برنج و روغن با جهش چندبرابری در بازار روبرو شد که هر یک از مسئولان دلایل خاص خود را برای این گرانی ها مطرح می کنند، این درحالی است که وزارت جهاد کشاورزی به عنوان متولی امر بارها اعلام کرده که مشکلی از حیث تولید وجود ندارد.
بنابر آمار مسئولان و دست اندرکاران بخش کشاورزی امسال حداقل تولید برنج ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تن بوده که با احتساب ذخایر استراتژیک حداکثر نیاز واردات ۷۰۰ هزار تن است که متاسفانه به رغم واردات بالای این رقم، اما بازار برنج همچنان ملتهب است و واردکنندگان برنج کمبود واردات و مشکلات تخصیص ارز را از دلایل آن‌مطرح می کنند.
بررسی ها از سطح بازار نشان می دهد که قیمت هر کیلو برنج هندی ۲۲ تا ۲۳ هزار تومان، برنج پاکستانی ۲۴ تا ۲۶ هزار تومان و برنج ایرانی ۲۸ تا ۴۰ هزار تومان است که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل افزایش چشمگیری داشته است به طوریکه بسیاری از دهک های جامعه که توان خرید برنج ایرانی را نداشتند، هم اکنون دیگر قادر به خرید برنج خارجی نیستند و عملا این محصول از سفره بسیاری از خانوارها حذف شده است.
حال به سراغ مسئولان ذی ربط می رویم تا از آخرین جزئیات بازار برنج، دلایل گرانی و میزان واردات با خبر شویم:
مشکلات نظام توزیع علت اصلی گرانی برنج/دلیلی برای گرانی برنج در بازار نیست
محمد شفیع ملک زاده رئیس نظام صنفی کشاورزی و منابع طبیعی با اشاره به اینکه کمبودی در عرضه برنج نداریم، اظهار کرد: با توجه به کمبود نظارت و کنترل بر سطح بازار، دلالان و واسطه گران بخش کشاورزی اقدام به عرضه محصول با نرخ های غیرمنطقی در بازار می‌کنند.
وی با اشاره به اینکه سالیانه ۳ میلیون تن برنج مورد نیاز کشور است، افزود: بنابر آمار استان های شمالی و خوزستان، فارس و اصفهان ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تن برنج تولید شد که با این وجود ۵۰۰ هزار تن مابقی نیاز کشور باید از طریق واردات تامین شود.
ملک زاده ادامه داد: علی رغم آنکه انبارهای برنج شمال و دیگر استان ها مملو از برنج است، اما مشکلات نظام عرضه و سودجویی بالای توزیع کنندگان و فروشندگان موجب شده لین محصول با نرخ بالا در اختیار افراد قرار گیرد.
رئیس نظام صنفی کشاورزی و منابع طبیعی سودجویی دلالان و عوامل واسطه را علت اصلی گرانی برنج در بازار برشمرد و گفت: توزیع کنندگان و فروشندگان با انبارکردن محصول در انبارهای تود اقدام به عرضه محصول با نرخ های غیرمنطقی در بازار می کنند، درحالیکه اگر عزم جدی صورت بگیرد، دغدغه ای در فروش محصولات نداریم.
وی اتخاذ برنامه هدفمند و مدون و همچنین مدیریت تولید از مزرعه تا سفره را از راهکارهای آرامش بازار برنج دانست و افزود: ایجاد زنجیره تولید، ارزش و تامین در قالب قانون تمرکز و استفاده از ظرفیت تشکل ها به منظور عرضه مستقیم محصول را راه حلی مناسب برای به حداقل رساندن نوسانات بازار دانست.
شرط کاهش قیمت برنج خارجی چیست؟/قیمت برنج پاکستانی ۲۵ هزار تومان
مسیح کشاورز دبیر انجمن واردکنندگان برنج با اشاره به اینکه ۶ دهک جامعه برنج خارجی مصرف می کند، اظهار کرد: بنابر آمار ماهیانه ۱۰۰ تا ۱۲۰ هزار تن برنج خارجی در کشور مورد استفاده قرار می گیرد.
وی افزود: با توجه به شرایط کرونا، از نظر تامین منابع و ذخیره بخش خصوصی کمبودی نداریم که با این وجود دچار التهاب قیمت نخواهیم شد.
کشاورز قیمت هر کیلو برنج هندی در عمده فروشی ها را ۲۲ هزار تومان و برنج پاکستانی ۲۵ هزار تومان اعلام کرد.
این‌مقام‌مسئول درباره آخرین‌جزئیات برنج های وارداتی بیان کرد: با وجود آنکه برنج پرمحصول بحث استاندارد را نیاز دارد، از این رو این ابلاغیه اصلاح نشده است و همچنان در این‌زمینه محدودیت داریم که ماه آینده با ترخیص برنج های پرمحصول قیمت به ۲۰ هزار تومان می رسد.
دبیر انجمن واردکنندگان برنج ادامه داد: با کاهش ارز نیما، قیمت تمام شده برنج خارجی کاهش می یابد چرا که هم اکنون تقاضا برای خرید برنج خارجی کاهش یافته است و اگر کسی توان خرید با این نرخ را داشته باشد،برنج ایرانی می خرد.
به گفته وی، در سال گذشته واردات برنج با ارز ترجیحی انجام شد که این امر منجر به رسوب کالا و نارضایتی فروشندگان به جهت تاخیر در پرداخت شد و امسال با تغییر گروه کالایی و تخصیص ارز نیما مشکلی نداریم.
کشاورز با اشاره به اینکه محدودیتی در عرضه نداریم، تصریح کرد: بخشی از برنج های رسوبی در گمرک برای شب عید ترخیص شده است و بنابر اعلام دولت واردات به منظور تامین نیاز بازار شب عید تا زمان اصلاحیه سازمان استاندارد، ۵۰ تا ۱۰۰ هزار تن واردات انجام شده است.
ثبات قیمت برنج ایرانی در استان های شمالی/گرانی قیمت برنج در تهران توجیهی ندارد
جمیل علی زاده شایق دبیر انجمن برنج کشور با اشاره به اینکه قیمت برنج ایرانی در شمال نسبت به فصل برداشت تغییر چندانی نداشته است، اظهار کرد: در فصل برداشت قیمت هر کیلو برنج در شمال ۲۴ تا ۲۵ هزار تومان بود که هم اکنون به ۲۸ تا ۲۹ هزار تومان رسیده است.
وی با بیان اینکه قیمت برنج در مرکز تولید ملاک است، افزود: در استان های شمالی نسبت به ابتدای فصل افزایشی نداشتیم، که با این وجود نوسان قیمت برنج در تهران از منظر اقتصادی و علمی توجیهی ندارد.
دبیر انجمن تولیدکنندگان برنج ادامه داد: قیمت کنونی هر کیلو برنج کیفی درجه یک در شمال ۲۸ تا ۲۹ هزار تومان است که با برنج بی کیفیت خارجی که در بازار ۲۲ تا ۲۴ هزار تومان عرضه می شود، تفاوت چندانی ندارد. به همین‌خاطر تقاضا برای خرید برنج خارجی کاهش یافته است.
به گفته وی، در گذشته قیمت برنج خارجی به علت ارزان بودن نرخ ارز پایین بود؛ بنابراین افرادی که توان مالی نداشتند، برنج خارجی خریداری می کردند، اما هم اکنون به مصرف کننده برنج خارجی اجحاف می شود.
علی زاده از ثبات قیمت جهانی برنج خارجی خبر داد و گفت: علی رغم آنکه قیمت جهانی برنج افزایشی نداشته است، اما واردکنندگان به بهانه ارز آزاد و عدم تخصیص ارز ترجیحی قیمت ها را بالا برده اند، درحالیکه دولت بارها اعلام کرده است که به واردات برنج ارز تخصیص می دهد، اما در نهایت تمامی این اتفاقات باعث شد که افراد کم درآمد به سمت ارقام پرمحصول داخلی سوق داده شوند.
دبیر انجمن برنج کشور با بیان اینکه کیفیت ارقام پرمحصول داخلی نسبت به ۲۰ تا ۳۰ سال گذشته قابل قیاس نیست، گفت: با توجه به اختلاف کم قیمت برنج وارداتی با ارقام پرمحصول داخلی، برنج پرمحصول جایگاه خود را در بازار پیدا کرده، ضمن آنکه کیفیت برنج پرمحصول ایرانی به مراتب بالاتر از خارجی است.
علی زاده شایق نسبت به اختلاط برنج کیفی داخلی با پرمحصول هشدار داد و گفت: با گران شدن برنج خارجی، سوداگران در سایه نبود نظارت ارقام‌پرمحصول داخلی را که مشابه برنج های کیفی هستند، با یکدیگر اختلاط می کنند که در نتیجه برنج های کیفی قدری ناخالصی با برنج های پرمحصول دارند.
برنج خارجی روی دست واردکنندگان ماند
قاسمعلی حسنی دبیر کل اتحادیه بنکداران مواد غذایی با اشاره به اینکه قیمت برنج تغییر خاصی نداشته است، اظهار کرد: با توجه به حجم واردات برنج خارجی، این محصول به عنوان کالای اجباری روغن در بازار عرضه می شد.
وی با اشاره به اینکه مقادیر زیادی برنج روی دست واردکنندگان مانده است، افزود: با توجه به مازاد برنج وارد شده بر نیاز کشور، با حجم انبوهی محصول در انبارها روبرو هستیم.
حسنی با اشاره به اینکه محدودیتی در عرضه برنج نداریم، بیان کرد: با توجه به عرضه برنج نو طی ۴ تا ۵ ماه آینده، نگرانی از حیث کمبود یا افزایش قیمت در بازار نداریم.
این مقام مسئول قیمت هر کیلو برنج خارجی در عمده فروشی ها را ۱۵ هزار تا ۲۰ هزار تومان و برنج طارم درجه یک ۳۸ هزار تومان اعلام کرد و گفت: هر کیلو محصول با احتساب ۱۰ تا ۱۵ درصد سود در خرده فروشی ها باید عرضه شود.
دبیر بنکداران مواد غذایی در پایان آینده بازار برنج خارجی را تابع قیمت ارز و سیاست های دولت اعلام کرد.