به گفته کارشناسان آمارسازی می‌تواند یکی از دلایل کمبود مرغ در بازار به رغم ثبت جوجه ریزی 130 میلیون قطعه‌ای باشد. اما دلیل آمارساز چیست؟ چه کسانی و با چه اهداف اقدام به آمارسازی کرده و شرایط دشوار کنونی را برای بازار مرغ رقم زده‌اند؟
وزیر جهاد کشاورزی در بهمن ماه سالجاری اعلام کرد برای تامین مرغ مورد نیاز ایام نوروز 130 میلیون قطعه جوجه‌ریزی انجام شده که در اسفندماه عرضه می‌شود.
میزان متوسط نیاز واقعی بازار روزانه مرغ در کشور 6 هزار و 500 تن است با جوجه ریزی 130میلیون قطعه در بهمن‌ماه میزان تولید روزانه مرغ دستکم باید به 7 هزار و 500 تن برسد که این به معنی افزایش عرضه 1000 تنی مرغ در روز است. با این میزان تولید انتظار می‌رفت نه تنها کمبودی در بازار مرغ نباشد بلکه شاهد تعدیل قیمت‌ها باشیم، اما حالا چنان با کمبود مواجه شده‌ایم که دستور به واردات مرغ به عنوان یکی از بزرگترین تولیدکنندگان جهانی داده‌اند.
کارشناسان دو دلیل عمده را برای این کمبود به رغم اعلام آمار بالای جوجه ریزی عنوان می‌کنند یکی انحراف در توزیع و دیگری که به نظر مهمترین و تاثیرگذارتر از دلیل اول است احتمال آمارسازی در جوجه ریزی است.
اما چه کسانی و با چه اهدافی دست به آمارسازی در جوجه ریزی زده‌اند؟
حبیب اسدالله نژاد، نائب رئیس کانون انجمن تولیدکنندگان مرغ گوشتی کشور در پاسخ به این سوال دو دلیل مهم احتمالی را مطرح می‌کند.
وی دلیل اول برای کمبود عرضه مرغ را انحراف در توزیع مرغ پس از کشتار می‌داند.
به گفته اسدالله نژاد؛ احتمالا بخش عمده مرغ‌های که با نرخ مصوب از مرغداران خریداری می‌شود و باید با نرخ دولتی به دست مردم برسد از مسیر منحرف شده و در سایه نبود نظارت سر از بازار آزاد با نرخ‌های بالا در می‌آورد.
وی دلیل دوم را عدم تطابق آمار اعلام شده با واقعیت جوجه‌ریزی عنوان کرد.
اسدالله نژاد گفت: در نسبت آمار اعلام شده برای جوجه‌ریزی و حجم مرغ ورودی به بازار اختلاف معنی‌دار وجود دارد و این تنها یک معنی و آن هم آمارسازی در این بخش دارد.
وی تاکید کرد: راستی آزمایی بر اساس اعلام میزان جوجه ریزی و مرغ تولیدی ضروری است.
اسدالله نژاد معتقد است؛ با توجه به اینکه میزان سهم نهاده‌های دامی دولتی دریافتی مرغداری‌ها بر اساس میزان جوجه ریزی تعیین می‌شود بررسی احتمال تخلف در این بخش اهمیت دارد.
وی خاطر نشان کرد: واحدهای مرغداری خرد توانایی آمارسازی آن هم در این حجم ندارند و باید منشاء این میزان اختلاف در آمار جوجه ریزی و مرغ عرضه شده را در جای دیگر جستجو کرد.
بر اساس این گزارش؛ هر مرغدار برای ثبت میزان جوجه ریزی در سامانه سماصط (سامانه مدیریت اطلاعات صنعت طیور) و دریافت نهاده‌های دامی دولتی بر اساس آن، نیاز به گذر از مراحل مختلف مانند دریافت تائید جهاد کشاورزی، دامپزشکی و کشتارگاه‌ها دارد. در واحدهای خرد این مراحل با سخت‌گیری و گذر از مراحل مختلف صورت می‌گیرد. سوال اینجاست در صورت صحت این امر، چه افراد یا شرکت‌های حقیقی یا حقوقی بزرگ مقیاس توانسته‌اند ثبت این حجم از جوجه ریزی را بدون رصد دستگاه‌های مسئول و یا دریافت تائیدیه از آن‌ها انجام دهند؟ میزان دریافت نهاده‌های دامی دولتی توسط این افراد یا شرکت‌ها چقدر بوده است؟ سوال دیگر اینکه اکنون این نهاده‌ها کجاست؟
به نظر می‌رسد رسیدن پاسخ این سوالات برای وزارت جهادکشاورزی و دستگاه‌های ناظر چندان سخت نباشد. باید منتظر شد و دید چه زمانی دستگاه‌های مسئول نسبت به معرفی متخلفان اقدام می‌کنند چراکه حق مردم و رسانه‌هاست که بداند چه کسانی مسئول شرایط کنونی بازار مرغ در ایام نوروز کرونایی هستند.