شهداد در شمال استان کرمان آخرین نقطه جمعیتی در حاشیه جنوبی بزرگترین پهنه کویری کشور است.
این منطقه با متوسط بارندگی ۴۰ میلیمتر بارندگی در سال یکی از کم بارش‌ترین مناطق استان کرمان است و در برخی از سال‌ها دشت‌های این منطقه باران نمی‌بینند، دمای هوا در این منطقه از کویر در تابستان به ۵۵ درجه نیز می‌رسد به طوری که مردم برای در امان ماندن از گرما روزها از خانه خارج نمی‌شوند.
با این وجود شغل اصلی مردم این شهر کویری کشاورزی در فصل بهار است؛ خرما، مرکبات و سیر مهمترین دسترنج کشاورزان شهداد است، در این میان کشت سیر که طی دهه اخیر در شهداد گسترش یافته است آوازه جهانی دارد و روسیه و کشورهای همسایه شمال کشور مهمترین مشتریان سیر این منطقه محسوب می‌شود.
سیر بنفش در روسیه مشتری ندارد
امسال هم مانند سال گذشته ۷۰۰ هکتار سیر در این منطقه کشت شده است، سیر بنفشی که طی سال‌های گذشته زندگی مردم محروم این منطقه را پررونق‌تر از قبل کرده بود اما در سال جاری و در پی شیوع کرونا دیگر در روسیه مشتری ندارد.
در نبود روس‌ها که هر سال در این زمان از سال در دشت‌های شهداد جولان می‌دادند حالا دلالان داخلی هستند که سیر را خریداری می‌کنند.
اگر سری به میوه فروشی‌های شهرها بزنید سیر خشک حداقل ۳۵ هزار تومان است و سیر تر نیز در شهر کرمان که از شهداد حدود ۱۰۰ کیلومتر فاصله دارد ۲۰ هزار تومان قیمت دارد که این نرخ در شهرهای دیگر به مراتب بیشتر است.
اما همین سیر از کشاورز شهدادی فقط دو هزار تومان خریداری می‌شود، حالا بعد از اینکه بر اثر بی تدبیری دولت برای فروش و بازاریابی پیاز هزاران هکتار مزرعه پیاز در جنوب استان کرمان به حال خود رها و خوراک دام شد حالا نوبت به سیر رسیده است.
در نبود دولت برای قیمت گذاری بازاریابی و رایزنی برای ادامه صادرات به کشورهای هدف، این دلالان هستند که جولان می‌دهند و کسی قصد ساماندهی وضعیت فعلی را ندارد.
محصول سیر در دشت‌ها بدون مشتری مانده است
در حالی که مسئولان در سال رفع موانع تولید باید فکری به حال حمایت پشتیبانی از تولیدکنندگان به خصوص کشاورزان محروم کنند اما گویی همه چیز به گذر زمان واگذار شده است و کشاورزان از همیشه تنها تر رها شده‌اند.
سری به دشت‌های شهداد می‌زنیم، این دشت‌ها در این فصل از سال از قنات‌های ارتفاعات اطراف آبرسانی می‌شوند و تا چند ماه دیگر به دلیل افزایش دما دیگر امکان رفت و آمد در این مزارع وجود ندارد.
اما در حال حاضر هم که گرما شروع نشده کشاورزان دل خوشی برای حضور در مزارع و دشت‌ها ندارند.
دشت‌ها دسته دسته مملو از سیر برداشت شده توسط کشاورزان است، کشاورزان با چهره‌های سبزه و آفتاب سوخته از محرومیت‌هایشان می‌گویند، علی محمدی یکی از این افراد است که می‌گوید دلالان محصول سیر را از ۲ تا ۳ هزار تومان خریداری می‌کنند و اگر همین الان به مغازه‌ها و یا میدان تره بار کرمان تماس بگیرید بین ۲۰ تا ۳۰ هزار تومان فروخته می‌شود.
وی می‌گوید: دلالان دلیل این امر را افت وزن محصول می‌دانند اما سوال من این است که بعد از طی ۱۰۰ کیلومتر چطور محصول افت وزن می‌کند، ضمن اینکه سیر به دلیل عدم فروش رفتن چندین روز زیر تابش آفتاب قرار داشته و افت وزن کرده است.
ابراهیم سلجوقی دیگر کشاورز شهدادی است که می‌گوید: برای رفع مشکل با تجار و صادر کنندگان تماس گرفتیم اما می‌گویند طرف روس به دلیل شیوع کرونای انگلیسی حاضر به حضور در ایران نیستند و سیر ایران را هم خریداری نمی‌کنند.
وی افزود: در این شرایط مسئولان باید از مردم و کشاورزان حمایت کنند چون افزایش دمای هوا و کم آبی موجب شده ۹۰ درصد باغ‌های مرکبات طی سال‌های اخیر از بین برود و خرما داران هم اسیر چنگال دالان هستند و یک کشاورز باید با فروش این سیر یک سال زندگی خود را تأمین کند.
سلجوقی می‌گوید: شهداد مثل جنوب کرمان نیست که در تمام فصول سال، کشت محصول مختلف انجام شود، یک ماه دیگر میزان دمای در شهداد به حدی می‌رسد که همه خانه نشین می‌شوند.
آیا کشاورزان باید با روسیه برای صادرات مذاکره کنند؟
یکی از جوانان شهدادی امین سیف الهی نام داد که می‌گوید: از مسئولان سوال می‌پرسم که من کشاورز چطور می‌توانم مشکل عدم صادرات سیر به روسیه را حل کنم؟ من باید با سفر روسیه یا اتاق بازرگانی و ارگان‌های دیگر روس صحبت کنم؟ مگر کرونا با سیر منتقل می‌شود؟
این جوان می‌گوید: فردی که برای صادرات محصولات کشاورزی در وزارت خانه حقوق می‌گیرد چطور نمی‌داند باید کار خود را چگونه انجام دهد؟
وی مشکل دیگر شهداد را عدم وجود سردخانه برای نگهداری سیر و فروش تدریجی این محصول می‌داند و می‌افزاید: وقتی سردخانه نداریم ما به ناچار باید محصول را به هر دلالی که از راه می‌رسد بفروشیم.
خرید توافقی سیر از کشاورزان / لزوم احداث سردخانه
عباس سعیدی، رئیس سازمان جهاد کشاورزی شمال کرمان د می‌گوید: در سال جاری حدود ۷۰۰ هکتار زمین کشاورزی زیر کشت سیر رفته است و این محصول از جمله محصولات پر بازده و با کیفیت استان کرمان می‌باشد که جنبه صادراتی دارد.
وی تصریح کرد: متأسفانه در سال جاری به دلیل شیوع کرونا صادرات محصول دچار چالش شده و سیر بنفش روی دست کشاورزان مانده و افت قیمت پیدا کرده است.
وی خواستار سرمایه گذاری بخش خصوصی برای ایجاد سردخانه در شهداد شد و افزود: در صورت امکان نگهداری محصول افت قیمت روی نخواهد داد.
سعیدی ادامه داد: با سازمان تعاون روستایی برای خرید توافقی محصول سیر صحبت شده است و امیدواریم با حضور تعاون روستایی بتوانیم تعادل را به بازار برگردانیم.
حالا باید منتظر بود و دید مشکلات کشاورزی در کرمان که از هر مزرعه به مزرعه بعد و از هر محصول به محصول بعد سرایت می‌کند حل خواهد شد یا در سال رفع موانع تولید دلالان باید سود کشاورزان را به جیب بزنند.