حسین اصغری مدیرکل محصولات علوفهای و جالیزی وزارت جهاد کشاورزی درخصوص مازاد تولید پیاز، که باعث شده نرخ خرید از کشاورز به 600 تومان برسد و تولید کنندگان انتقادات زیادی داشته باشند توضیحاتی به این شرح داده است:
1- هر ساله با توجه به سیاستهای این معاونت، تخمین میزان محصول مورد نیاز داخل بر اساس جمعیت (کشش بازار که از مولفههای الگوی کشت میباشد)، خاصیت انبارمانی، صادرات، ضایعات و... در قالب برنامه کشت محصولات سبزی و صیفی که کشاورزی تعیین و به مناطق اعلام میگردد. آنچه به صورت مشخص در مورد پیاز اتفاق افتاده، کشت فراتر از برنامه ابلاغی در منطقه جنوب کرمان است به طوری که برنامه ابلاغی 5500 هکتاری (کشت زمستانه و بهاره پیاز) که برای تولید 320 هزارتن پیاز ابلاغ شده بود در سطح 15200 هکتار با پیش بینی تولید 865 هزارتن اجرا شده است. بدیهی است کشش بازار برای مازاد محصول تولیدی در داخل کشور وجود ندارد و تقاضا و زیرساختهای صادراتی نیز توان صادرات این مقدار محصول را ندارند. شایان ذکر است بر اساس گزارشهای گمرک ج.ا.ایران در سال 99 میزان 486 هزار تن پیاز صادر شده است که بسیار بالاتر از میانگین صادرات 3 ساله گذشته این محصول بوده است (متوسط 3 سال 96 الی 98 معادل 292 هزار تن است.) البته تخطی از برنامه ابلاغی برای سایر سبزیجات در طول سال در مقاطعی هر ساله رخ میدهد که سوژه تکراری رسانهها است.
2- معاونت امور زراعت به عنوان یک بخش فنی و تولیدی امکان و ابزاری برای مدیریت بازار ندارد و بارها بر اساس گزارشات کشت و بازدید از مناطق تولید هشدارها و اطلاع رسانی لازم را به مراجع ذیربط انجام داده است. ضمن اینکه خرید تضمینی یکی از راهکارهای مقطی دولت برای جلوگیری از ضایعات محصولات کشاورزی و آثار منفی ناشی از آن و حمایت حداقلی از کشاورزان بوده و براساس قانون افزایش بهره وری محصولات کشاورزی و تبصره 6 ماده 6 این قانون، خریدهای تضمینی در محصولات غیر اساسی منوط به پذیرش شرایط الگوی کشت از طرف کشاورزان و تولید کنندگان میباشد. همچنین در وضعیت کنونی و با اعلام کف هزینههای تولید به عنوان نرخ خرید تضمینی، شاهد عدم اجرای برنامه و افزایش بیرویه کشت هستیم. بدیهی است هر گونه افزایش غیر متعارف قیمت تضمینی موجب بالا رفتن سطح زیرکشت محصول پیاز میشود که علاوه بر ایجاد ضرر و زیان به کشاورزان، موجب هدررفت منابع و نهادهها و اثرات تخریبی محیط زیستی خواهد شد.
3- سیاستگذاری و حمایت از ایجاد زیرساختها، احداث سردخانه و انبارهای فنی، بازاریابی و گسترش آن برای صادرات محصولات کشاورزی از جمله پیشنهادهای معاونت امور زراعت برای مدیریت مسائل پیش آمده است که تا کنون مورد توجه قرار نگرفته است.