خطر قاچاق گندم به کشورهای همسایه؛ اختلاف قیمت ۲برابری بازار دلالی را داغ می‌کند

قطعاً خشکسالی و کاهش بارندگی در سال زراعی جاری مشکلات و محدودیت‌هایی را در تولید برخی از محصولات کشاورزی از جمله گندم ایجاد می‌کند از طرفی اختلاف معناداری که بین نرخ گندم داخلی و قیمت آن در کشورهای همسایه وجود دارد می تواند پای سوداگران و دلالان را به قاچاق گندم و آرد باز کند.

نگرانی دیگر در بحث محصول استراتژیک گندم این است که اگر نهاده‌های دامی به میزان کافی و با قیمت مصوب در اختیار دامداران و مرغداران قرار نگیرد، بخشی از گندم تولیدی جایگزین خوراک دام و طیور می شود که این موضوع تهدیدی برای خودکفایی گندم محسوب می‌شود.

از آنجایی که نان، پرمصرف‌ترین ماده غذایی در سبد غذایی خانوار است باید دولت راهکاری بیاندیشد تا از بروز مشکل در این زمینه جلوگیری کند.

خشکسالی به ۵۰ درصد مزارع کشاورزی لرستان خسارت وارد کرد

مدیر زراعت جهاد کشاورزی لرستان اظهار داشت: قیمت گندم هر ساله بر اساس هزینه‌های تولید و از طرف شورای اقتصاد اعلام می‌شود، ولی امسال این شورا بر اساس مصوبه مجلس شورای قیمت‌گذاری محصولات کشاورزی، نرخ گندم را ابتدا چهار هزار تومان و سپس پنج هزار تومان اعلام کرد.

جواد طهماسبی با بیان اینکه این قیمت اعلام شده بر اساس میزان نرخ تورم و دیگر مسائل داخلی است، افزود: قاچاق گندم به ندرت اتفاق می‌افتد، چون نمی‌توان گندم را با تناژ بالا قاچاق کرد و در حجم های کم و کوچک نیز امکان‌پذیر نیست؛ از طرفی اگر ما قیمت گندم را خیلی بالا ببریم مجبور به بالا بردن قیمت نان می‌شویم که این مسئله باعث فشار روی اقشار کم درآمد جامعه می‌شود؛ به همین دلیل باید همزمان مصرف کننده و تولید کننده را در نظر بگیریند و یک قیمت متعادل را اعلام کنند.

وی عنوان کرد: امسال در کل کشور و مخصوصاً در استان لرستان حدود ۷۵ درصد اراضی آن به صورت دیم کشت می‌شود چون مشکل خشکسالی را داریم؛ به معاونت اقتصاد و معاونت امور دام اعلام کردیم که تدابیر لازم را برای واردات علوفه و جو داشته باشند که مشکل دامداران حل شود و به سمت خرید گندم برای دام‌هایشان نروند.

ضرورت واردات جو و علوفه برای جلوگیری از مصرف دامی گندم

مدیر زراعت جهاد کشاورزی لرستان خاطرنشان کرد: برای جلوگیری از قاچاق دام، دولت باید حتماً مبادی خروجی کشور را کنترل کند و هیچ راه دیگری وجود ندارد؛ اگر هم اکنون در مناطق شمالی استان مانند شهرستان های الشتر، نورآباد و بروجرد باران ببارد شرایط بهتر می‌شود ولی متاسفانه با این روند خشکسالی، روز به روز میزان خسارت‌ها بالاتر می‌رود و به جایی می‌رسد که شاید تنها ۲۰ درصد اراضی ما قابل برداشت باشد.

طهماسبی تصریح کرد: در حال حاضر در مناطقی مانند کوهدشت، رومشکان و پلدختر مشکل داریم و حتی اگر بارش داشته باشیم، هیچ تاثیری ندارد و قابل برداشت نیستند؛ قبلا پیش‌بینی کرده بودیم امسال حدود ۴۱۰ تا ۴۲۰ هزار تن برداشت داشته باشیم ولی تاکنون این میزان بسیار کاهش یافته است؛ بیشترین خسارت مربوط به اراضی دیم است ولی متاسفانه در اراضی آبی هم بر اثر سرما به حدود ۲۰ درصد اراضی آبی استان خسارت وارد شد.

وی بیان کرد: ما انتظار بارندگی را داریم، هر چند ممکن است هرگز اتفاق نیفتد ولی ۱۰ -۲۰ روز آینده به یک قطعیت می‌رسیم که چه میزان از مزارع ما قابل برداشت است و چه میزان قابل برداشت نیست، تاکنون به حدود ۵۰ درصد مزارع استان خسارت وارد شده است متاسفانه حمایت دولت فقط در قالب بیمه است و ما به کشاورزان توصیه می‌کنیم که در ابتدای پاییز محصولات خود را بیمه کنند چون خشکسالی یکی از موارد پرداخت خسارت است.

افزایش هزار تومانی نرخ خرید تضمینی، مانع قاچاق گندم نمی‌شود

مدیر مجمع ملی خبرگان کشاورزی اظهار داشت: نرخ خرید تضمینی گندم، چهار هزار تومان بود که در همین هفته اخیر وزیر اعلام کرد که به عنوان جایزه هزار تومان به قیمت خرید اضافه می‌کند و گندم را با قیمت پنج هزار تومان از کشاورزان خریداری می‌کند.

علی خان‌محمدی افزود: هرچند که وزیر، تلاش زیادی کرده است که با افزایش هزار تومانی نرخ خرید تضمینی، جلوی قاچاق گندم را بگیرد ولی این اتفاق نمی‌افتد، چون اختلاف قیمت بین گندم در کشور ما با کشورهای همجوار دو برابر است و طبق گزارشاتی که به دست ما رسیده در استان خوزستان گندم با قیمت ۱۲ هزار تومان بین قاچاقچیان و مردم مورد معامله قرار می‌گیرد.

وی عنوان کرد: تا زمانی که دولت به یک نرخ واقعی در گندم نرسد، دسترنج کشاورزان به جیب دلالان و قاچاقچیان می‌رود و یا اینکه به مصرف دام و طیور می‌رسد؛ بنابراین دولت و مجلس که در رأس همه قضایا هستند، باید یک فکر اساسی کنند و بر نرخ مصوب تاکید، نظارت و کنترل داشته باشد تا قیمت گندم به نرخ واقعی برسد و حاوی قاچاق و دلالی گرفته شود.

اختلاف قیمت گندم در ایران و کشورهای همسایه بیش از ۲ برابر است

مدیر مجمع ملی خبرگان کشاورزی خاطرنشان کرد: قاچاق گندم باعث ایجاد مشکلاتی برای کشورمان می‌شود، نخست اینکه ماحصل کشاورز قاچاق می‌شود و هیچ منافعی برای دولت ندارد، دوم اینکه پایداری تولید و رغبت کشاورز از بین می‌رود، از طرفی سرمایه‌گذاری در بخش تولید گندم کاهش پیدا می‌کند درنتیجه محصول با کیفیتی به سیلوها تحویل داده نمی‌شود.

خان‌محمدی تصریح کرد: حتی ممکن است قاچاقچیان و دلالان تا جایی پیش بروند که مستقیماً محصول را از کشاورز خریداری کرده، با ماسه و … مخلوط کنند و به دولت تحویل بدهند که اگر این اتفاق بیفتد یک فاجعه ایجاد می‌شود، مگر اینکه دولت و شورای قیمت‌گذاری چاره‌ای بیاندیشند تا حالا که قیمت محصول به قیمت کشورهای همسایه نمی‌رسد، حداقل به گونه‌ای باشد که اختلاف زیادی با آنها نداشته باشیم.‌

وی بیان کرد: در حال حاضر دولت، شورای قیمت‌گذاری تشکیل داده که این شورا می‌تواند از دولت بخواهد که حداقل این هزار تومان را به قیمت تضمینی گندم اضافه کند و اسم جایزه را از آن بردارد و بگوید گندم را امسال دولت با قیمت تضمینی پنج هزار تومان می‌خرد تا کشاورز بداند در دولت آینده هم این افزایش نرخ خرید، ماندگار خواهد بود.

نیاز به مشارکت کشاورزان برای حل مشکل گندم

مدیر مجمع ملی خبرگان کشاورزی گفت: دولت برای رفع مشکل منابع خود باید چاره ای بیندیشد یا اینکه خود کشاورزان را مشارکت بدهد به طوریکه کشاورزان، زنجیروار و منسجم، گندم‌ها را جمع آوری کنند و بعد به مرور زمان دولت آنها را خریداری کند و به مردم یارانه بدهد همچنین می‌توانیم ارز ۴۲۰۰ تومانی را برداریم و یارانه را به قشرهای ضعیف و به صورت مستقیم پرداخت کنیم و در عین حال قیمت نان را بالا ببریم تا قیمت تعادلی گندم اصلاح شود.

خان‌محمدی با بیان اینکه اگر قیمت گندم اصلاح نشود گندم خوراک دام می‌شود، افزود: اگر جو وارد نشود قطعا مساله گندم و دام ما در خطر قرار می‌گیرد چون بارندگی امسال کاهش یافته و مراتع ما نیز در حال پایان یافتن است بنابراین دولت اگر نتواند به موقع جو را وارد کند، لطمه بزرگی به دام و به پایداری تولید گندم وارد می‌شود.

وی عنوان کرد: به گفته وزیر، حدود ۷۰۰ هزار تن جو وارد کشور شده و در اختیار دامداران قرار گرفته که این مقدار، غذای یک ماه دام‌هاست و برای اینکه مشکلی پیش نیاید باید حتماً واردات ادامه داشته باشد چون در حال حاضر قیمت هر کیلوگرم جو در بازار، شش هزار تومان و گندم، پنج هزار تومان است و برای کشاورزان به صرفه‌تر است که گندم استفاده کنند؛ ورود این ۷۰۰ هزار تن جو باعث می‌شود که اختلاف قیمت‌ ایجاد شود و در صورتی که این واردات ادامه دار نباشد، گندم ما خوراک دام می‌شود.

قیمت‌ها اصلاح نشود گندم، خوراک دام می‌شود

مدیرعامل مجمع ملی خبرگان کشاورزی عنوان کرد: امسال به علت کمبود بارندگی، بیشتر محصولات دیم ما متضرر شدند، پیش‌بینی شده بود که سه میلیون تن برداشت جو داشته باشیم که متاسفانه آمار بارندگی امسال این ارقام را کمتر می‌کند اما دولت می‌تواند جو را از کشاورز با قیمت مناسب و تعادلی پنج تا شش هزار تومان خریداری کند و هم قیمت با گندم و یا ۵۰۰ -۶۰۰ تومان کمتر، آن را در اختیار کشاورزان و دامداران قرار دهد چون در صورتی که این گونه عمل کند، کشاورز به جای فروش جو به قیمت دو تا سه هزار تومان، آن را ذخیره‌سازی می‌کند و در آن صورت دولت دچار مشکل می‌شود؛ مگر اینکه دولت قیمت تعادلی در نظر بگیرد و به سازمان‌هایی مثل تعاون روستایی و شرکت‌های خدمات حمایتی اعلام کند که جو را از مردم خریداری و ذخیره سازی کنند تا به جای واردات جو، همین جو را با قیمت مناسب و ارزان در اختیار کشاورزان و دامداران قرار دهیم.

وی تصریح کرد: در حال حاضر مسئولین ما به‌ویژه نمایندگان مجلس، قانونی را به عنوان شورای خرید تضمینی گندم وضع کرده‌اند که باید نظارت قانونی آن بالا رود و اختیارات قانونی به شورا داده شود؛ از طرف دیگر باید منابع مالی خرید گندم را در نظر بگیرید و منبع آن را مشخص کنید که این پول از کجا و چه طریقی قرار است تأمین و به کشاورز پرداخت شود، در حالی که مجلس جای پول را مشخص نکرده است که آیا قرار است این پول از صندوق توسعه برداشته شود یا از بانک( هرچند همه ما می دانیم که بانک‌ها تا سودی نگیرند پولی پرداخت نمی‌کنند،حال چه دولت و یا هر ارگان مشخص دیگری باشد.

در این گزارش راهکارهایی برای جلوگیری از قاچاق گندم و تبدیل آن به خوراک دام ارائه شد که امیدواریم مسئولین با بهره‌گیری از نظرات کارشناسان این مسئله را به درستی مدیریت کنند و هشدارها را جدی بگیرند تا شاهد بحرانی در کشور نباشیم.