شهر جیرفت واقع در جنوب کرمان از جمله مناطقی است که محصولات کشاورزی آن ویژگی های منحصر بفردی دارد و صادرات محصولاتی همچون سیب زمینی، پیاز و خیار از این شهر رونق بالایی دارد. این در شرایطی است که صادرات طی سالهای اخیر با موانع و مشکلات بسیاری همچون مشکلات ارزی، تعرفه های گمرکی، مشکلات حمل و نقل و غیره مواجه بوده است. با این وجود صادر کنندگان در این منطقه به دنبال پیدا کردن بازارهای جدیدی هستند و امیدوارند دولت در این مسیر نقش پررنگ تری داشته باشد.
«شیردل امیری» یکی از تولیدکنندگان سه محصول «پیاز، سیب زمینی و خیار» در این منطقه است که به طور مستقیم خود اقدام به صادرات این محصولات به سه کشور عراق، قطر و امارات می کند. در این راستا گفتگویی با وی انجام داده ایم و جویای چالش های پیش روی صادرکنندگان شده ایم.
*به عنوان سوال اول توضیح بدهید که چه شد که محصولی مانند پیاز روی دست کشاورز ماند و صادر کنندگانی همچون شما در صادرات این محصول چندان موفق عمل نکردند؟
ما خودمان جزو تولیدکنندگان این محصول نیز هستیم و دقیقا در جریان هستیم که تولید و فروش پیاز در اوایل سال خوب بود اما متاسفانه مازاد تولید ماند و اگرچه دولت خرید تضمینی هم انجام داد اما نه به قیمت مناسب بود و نه حجم کافی خریداری کرد. به همین دلیل پیاز روی زمین ماند.
از سوی دیگر برخلاف مناطق سردسیر همچون بناب و تبریز که محصول را انبار می کنند در جیرفت به دلیل گرما و نبود امکانات و تجهیزات لازم نمی توان پیاز را انبار کرد تا در زمان مناسب در بازارهای داخلی و خارجی آن را در بازار عرضه کرد. این در شرایطی است که همه ساله در چنین زمانی به مدت ۲ تا ۳ ماه صادرات متوقف می شود چون دولت تعرفه های صادراتی می گذارد و لذا هزینه های گمرکی آن بسیار بالا می رود و نمی توان باری ارسال کرد. اما مجددا صادرات در شهریور و مهر ماه از سر گرفته می شود.
*آیا در بازارهای هدف نیز نوسان قیمتی مثل بازار داخلی مشاهده می شود یا قیمت صادراتی محصولات ارسالی شما ثبات دارد؟
به طور کلی در بازارهای جهانی نیز تره بار قیمت ثابتی ندارد و به طور میانگین نوسانی ۱۰ تا ۲۰ درصدی را تجربه می کند.
*با توجه به اینکه شما صادر کننده به سه کشور عراق، امارات و قطر هستید کمی توضیح بدهید که این کشورها غالبا خواهان چه نوع محصولاتی هستند؟
قائدتا محصولات با کیفیت می خواهند اما از نظر سایز و اندازه با هم تفاوت دارند به طوری که به عنوان مثال کشور عراق خواهان پیاز با سایز متوسط است اما امارات و قطر بیشتر به دنبال پیاز درشت یا به اصطلاح پیاز کله هستند. این در حالی است که صادرات به این کشورها باید به صورت بسته بندی شده و از بسته های ۱۰ کیلویی به بالا باشد.
*تفاوت قیمتهای صادراتی شما به عراق، امارات و قطر چه میزان است و کدامیک ارزش بالاتری برای شما دارد؟
از لحاظ ارزشی صادرات به عراق از منطقه جیرفت چندان سودآور نیست اما در عوض صادرات به قطر و امارات ارزشمندتر است. چون الان بحث پیاز داغ است بگذارید با یک مثال در رابطه با این محصول ارزشمند صادرات به این کشورها را بیان کنم. به عنوان مثال بر اساس آخرین صادراتی که به عراق داشتیم قیمت هر کیلوگرم پیاز بین ۴۵۰ تا ۴۷۰ دینار متغیر بود که معادل ۸ تا ۹ هزار تومان می شود. اما قیمت صادرات هر کیلوگرم پیاز به قطر و امارات حدود ۱ دلار است که معادل ۲۰ تا ۲۲ هزار تومان می شود.
*الان اصلی ترین چالش صادرکنندگان این حوزه چیست؟
علاوه بر مشکلات ارزی که همه صادرکنندگان با آن مواجه هستند در بحث صادرات به عراق مشکل بازرسی های سختگیرانه را داریم که بازرسی ها بسیار وقت گیر است و با توجه به اینکه محصولات ما فسادپذیر است زمان برای ما نقش حیاتی دارد. از سوی دیگر اگرچه توان تامین بازارهای صادراتی دیگری را نیز داریم اما دولت در پیدا کردن بازارهای جدید چندان با ما همکاری نمی کند و در عوض با تعیین تعرفه های گمرکی بالا موجب می شود صادر کننده صادرات را متوقف کند و مثل امسال محصولات روی دست کشاورز بماند. با این وجود امیدواریم دولت آینده نگاه بهتری به فعالان بخش کشاورزی داشته باشد و در یافتن بازارهای هدف جدید فعال تر باشد چون ما توان تولید و تامین داریم و تنها باید راه های صادراتی برای ما هموار گردد.