سخنان آیت الله ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور منتخب کشور، برای دوره سیزدهم ریاست جمهوری در اولین نشست رسانه‌ای خود با خبرنگاران نشان داد، سیاست‌های وی در بخش کشاورزی نگاه به تولید داخل و قطع وابستگی قیمت کالاهای اساسی و سفره مردم به دلار و اقدامات لازم برای خودکفایی از آغاز به کار دولت است.
رئیسی در پاسخ به پرسش حاضر در نشست خبری درباره مشکلات معیشتی مردم و گرانی کالاهای اساسی به موضوع زنجیره‌های تولید اشاره کرد و گفت: موضوع کالاهای اساسی و نظارت بر زنجیره تامین و تولید کالاهای اساسی مردم تا مصرف اولویت دولت است.
وی تصریح کرد: اساس کار ما این است که ما باید ارتباط سفره مردم و کالاهای اساسی با دلار یا به نحوی خارج از کشور را در یک کار میان مدت و بلند مدت قطع کنیم به نحوی که ملت ما در تامین کالاهای اساسی به خودکفایی واقعی برسد.
رئیسی همجنین گفت: این کار(خودکفایی) را در کشور اجرایی می‌دانیم و ما از ابتدای دولت حتما خودکفایی ملت و دولت در حوزه کالاهای اساسی را کلید خواهیم زد.
اما این سخنان از نگاه کارشناسان تا چه حد عملی است؟ آیا در شرایط کنونی امکان دسترسی به خودکفایی در وجود دارد؟
4 سال برای تحقق شعار خودکفایی کافی است
محمد شفیع ملک زاده، رئیس نظام صنفی کشاورزی کشور، در پاسخ به این پرسش‌ها گفت: رسیدن به خوداتکایی در بخش کشاورزی با توجه به ظرفیت‌های این بخش دور از دسترس نیست.
وی یادآور شد: هم اکنون نیز بخش کشاورزی توانسته است وظیفه خود در تامین امنیت غذایی کشور را تا 80 درصد محقق کند، اما اگر همت جدی باشد می‌تواند این عدد را به 100 درصد رساند.
ملک زاده با تاکید بر اینکه این مهم در 4 سال یعنی به اندازه یک دوره ریاست جمهوری نیز قابل تحقق است، افزود: با رفع موانع تولید، برنامه‌ریزی و مدیریت صحیح می‌توانیم علاوه بر تحقق خوداتکایی در 4 سال، میزان صادرات این بخش را به 100 میلیارد دلار برساینم.
وی یکی از موانعی که در بخش کشاورزی در کوتاه مدت باید برداشته شود را بروکراسی‌های اداری بر سر راه سرمایه‌گذاری در این بخش عنوان کرد.
ملک زاده گفت: بروکراسی‌های زمان‌بر و هزینه‌بر است و موجب فرار سرمایه گذاران از این بخش شده است، به طور مثال برای صدور مجوز یک تولید نیاز به 20 استعلام مختلف است که برای گرفتن برخی از آن‌ها گاها باید پول زیر میزی پرداخت شود.
وی صنایع تبدیلی و تکمیلی، خرده مالکی بودن، مشکلات در نظام عرضه، قیمت گذاری‌های دستوری و غلط، نبود زنجیره تولید، بی‌توجهی به تشکل‌های کشاورزی و سیاست‌های غلط تجاری را از دیگر مشکلات مهم این بخش برشمرد که رئیس جمهور منتخب برای تحقق خودکفایی باید به رفع آن‌ها توجه کند.
ملک زاده خشکسالی را بهانه مافیای واردات دانست که منافع ملی را فدای منافع خود می‌کنند.
وی با بیان اینکه علم روز در حوزه آبخیرداری و آبخوان داری تولید با اندک منابع آبی را امکان‌پذیر کرده است، اظهار کرد: رئیس جمهور منتخب نباید اجازه دهد خشکسالی بهانه مسئولان شود و از آن‌ها حمایت از تولید داخل را مطالبه کند.
تولید دچار جنگ اقتصادی داخلی است
همچنین امین شالچیان، مدیرعامل شرکت بازرگانی تعاونی‌های کشاورزی، معتقد است؛ خوداتکایی در زمینه‌های زیادی از تولید بخش کشاورزی امکان‌پذیر می‌شود اگر اجازه دهند نهاده‌های تولید در فرایند شفاف به دست تولیدکنندگان برسد.
وی با تاکید بر اینکه تولید در بخش کشاورزی بیش از آنکه از تحریم و دشمنان خارجی آسیب بینند از داخل کشور آسیب دیده است، اظهار کرد: در حال حاضر شفافیت در تامین نهاده‌های بخش تولید کشاورزی به ویژه آن‌هایی که از ارز ترجیحی بهره می‌برد وجود ندارد.
شالچیان از نمونه نهاده‌های تولید که به شدت دچار عدم شفافیت در بخش تامین و توزیع شده است را نهاده‌های دامی عنوان کرد.
وی گفت: در حال حاضر تامین بخش عمده نهاده‌های دامی محدود به افراد خاصی است، ضمن اینکه در توزیع آن نیز ابهام‌ها زیادی وجود دارد.
شالچیان یادآور شد: به رغم آنکه مسئولان ادعا می‌کنند توزیع در سامانه بازارگاه به صورت شفاف در حال انجام است، اما شاهد آن هستیم که نهاده‌های دامی که با ارز دولتی وارد شده‌اند سر از بازار آزاد در میاروند.
وی تصمیمات یک شبه برای آزادی یا ممنوعیت صادرات محصولات کشاورزی را چالش مهم دیگر بخش کشاورزی عنوان کرد و گفت: تغییر در قوانین و مقررات صادراتی و ایجاد ممنوعیت‌ها صادرات بخش کشاورزی را تضعیف کرده تا جایی که توازنی بین صادرات در مقابل واردت وجود ندارد.
شالچیان این تصمیمات را نیز نتیجه جنگ داخلی دانست که سودجو بر علیه تولید داخل راه انداخته‌اند.
به گفته مدیرعامل شرکت بازرگانی تعاونی‌های کشاورزی رئیس جمهور منتخب برای تحقق شعار خود درباره رسیدن به خوداتکایی تولید محصولات کشاورزی کار سختی در مقابل دشمنان داخلی تولید کشور در پیش دارد.