معاونت امور دام وزارت جهاد کشاورزی درباره مطلبی تحت عنوان «خام فروشی نهاده‌های دامی و هدر رفت عظیم منابع» که در تاریخ ۱۹ تیر ۱۴۰۰ در خبرگزاری مهر منتشر شده بود، توضیحاتی را ارائه کرد، که مشروح آن به شرح ذیل است.
همانگونه که کارشناسان مجرب فعال در صنعت پرورش دام و طیور اذعان دارند کیفیت مواد اولیه و نحوه فرآوری آن برای گونه‌های مختلف دام، طیور و آبزیان در شیوه‌های پرورش صنعتی، غیر صنعتی، روستایی و عشایری و همچنین شیوه‌های مختلف پرورش آبزیان، بسیار مهم و البته متفاوت است و طرح این موضوع که چرا نهاده‌های دامی صرفاً از مسیر کارخانجات خوراک آماده فرآوری نشده‌اند به نظر بیشتر به شبهه افکنی نزدیک‌تر است تا ارائه یک نقد دلسوزانه علمی متناسب با شیوه پرورش و البته مبتنی بر نگهداری و پرورش دام و طیور در اقلیم‌های متفاوت کشور بزرگ ایران و با اهداف پرورشی متفاوت.
از نیمه سال گذشته تمام نهاده‌های مورد نیاز سویه‌های مختلف طیور اعم از گوشتی و تخم‌گذار به طور کامل، تأمین و از طریق سامانه بازار گاه در اختیار تولیدکنندگان و بهره برداران در رده‌های مختلف پرورش از اجداد تا جوجه گوشتی قرار گرفت و البته امکان انتقال نهاده‌های تخصیصی به بهره برداران واحدهای پرورشی به کارخانجات خوراک آماده هم از طریق زنجیره‌ها یکپارچه تولید و هم از طریق واحدهای انفرادی پرورش دهنده دام و طیور از طریق سامانه بازار گاه وجود داشت و تعداد زیادی از سازمان جهاد کشاورزی استان‌ها و همچنین پرورش دهندگان اقدام به انتقال نهاده خام به منظور فرآوری و استفاده از خوراک آماده در واحدهای پرورشی کردند.
البته پرواضح است که کارخانجات خوراک آماده از اوایل شروع به کار سامانه بازار گاه به مرور در آن سامانه ثبت نام کرده‌اند و فعالیت‌های خود را از طریق سامانه مذکور انجام داده و همچنین فرایند تولید و عرضه خوراک آماده طیور گوشتی به صورت سیستمی از طریق سامانه بازار گاه راه اندازی شده است که مرغداران گوشتی مخیرند نسبت به انتخاب کارخانه مورد نظر از لیست کارخانجات احصا شده در سامانه اقدام و نهاده‌های تخصیص یافته را به کارخانه مدنظرشان منتقل کنند. ضمن اینکه انتقال خوراک آماده تولید شده به واحدهای پرورشی مطابق با قیمت‌های مصوب شده از طریق سازمان حمایت از تولیدکنندگان و مصرف کنندگان انجام می‌شود.
حال اینکه اعلام شده هیچ نهاده‌ای به کارخانجات داده نشده که باعث تعطیلی آنها شده، صحیح نیست و البته گزارشات مقدار نهاده‌های تحویلی به کارخانجات تولید کننده خوراک دام طیور و آبزیان در کشور و استان‌ها، موجود بوده و به مراجع ذیصلاح نظارتی نیز ارائه شده است و چنانچه ادعایی بر تعطیلی کارخانه‌ای در سال گذشته در کشور، صرفاً به دلیل فقدان نهاده وجود دارد، می‌توانند مشخصات کارخانه مزبور را اعلام تا نسبت به بررسی آن اقدام شود.
تولید خوراک آماده دام‌های سبک و سنگین غیر صنعتی روستایی و عشایری نیز با اختصاص سهمیه از طریق سازمان جهاد کشاورزی استان‌ها و سازمان عشایری به کارخانجات واجد شرایط تولید خوراک آماده انجام می‌گیرد به نحوی که مجموعه نهاده‌های وارداتی اختصاص یافته به کارخانه‌های خوراک آماده بالغ بر ۵ میلیون تن در سال گذشته بوده است (حدود ۴۰ درصد نهاده‌های توزیع شده از طریق بازار گاه در کشور) و از ابتدای سال جاری نیز بالغ بر دو و نیم میلیون تن نهاده‌های وارداتی برای تولید خوراک آماده به کارخانجات تحویل شده است (بالغ بر ۴۵ درصد کل نهاده‌های توزیع شده در کشور) که با اعمال نظارت بر تولید و توزیع از طریق سازمان جهاد کشاورزی استان‌ها تشکل‌ها و البته خود پرورش دهندگان این موضوع انجام شده و همچنان در حال اجرا است.
همین طور لازم به ذکر است که تمام کارخانجات تولید کننده خوراک آبزیان که مجهز به تکنولوژی تولید خوراک آبزیان هستند نیز طی هماهنگی با سازمان شیلات ایران از سال گذشته نهاده‌های مورد نیاز را دریافت و و زیر نظر آن سازمان مبادرت به تولید و عرضه خوراک آبزیان در سطح کشور کرده کرده‌اند.
حال اینکه ادعا شده وزارت جهاد کشاورزی دارای لجاجت عجیب در جلوگیری از خام‌فروشی نهاده‌ها بوده، ادعای غریبی است که خود نیاز به بررسی اهداف گوینده و نگارنده دارد. لازم به ذکر است که عموم صنایع تبدیلی بخش کشاورزی در کشور به دلایل مختلفی هیچگاه نتوانستند با ظرفیت کامل فعالیت کنند و شاید این موضوع به دلیل ماهیت رقابتی فعالیت و نحوه ارائه خدمات مطلوب به گروه‌های هدف و یا به ایجاد بیش از نیاز صنایع مذکور در کشور، که ممکن است با هدف صادرات خوراک آماده احداث شده‌اند، برمی‌گردد که هر یک از دلایل باید بررسی و متناسب با آن برنامه‌ریزی لازم انجام شود.
از طرف دیگر لازم است صحبت‌ها و اعتراض‌های گروه‌های هدف این بازار که همان دامداران و مرغداران هستند را نیز شنیده و از یکطرفه به قاضی رفتن خودداری کرد. این یک اصل اقتصادی است که بخش خصوصی جاذب سود است و دافع ضرر و باید دلیل عدم رغبت استفاده برخی دامداران و مرغداران زحمتکش از خوراک آماده را مورد بررسی علمی قرار داده و متناسب با خواسته‌های آنان و در نظر گرفتن شرایط پرورش توصیه‌های علمی قابل اجرا در سطح واحدهای پرورشی را اجرا نمود و از تعمیم این موضوع برای تمام واحدها در کل کشور نیز خودداری کرد. زیرا عملاً این موضوع در برخی از واحدهای پرورشی رایج و امکان پذیر نیست.
همگان در کشور اذعان دارند که جنگ اقتصادی در چند سال گذشته همواره بر علیه کشور ایران وجود داشته است و اثرات آن در ابعاد مختلف بر همه تولیدکنندگان خساراتی را نیز به همراه داشته که بدون در نظر گرفتن این اثرات عملاً امکان آسیب شناسی در بخش دامپروری کشور و ارائه یک نظریه واحد وجود ندارد و البته دلسوزان و پیشکسوتان فعال در این صنعت بهتر از هر فرد و گروهی می‌توانند این اثرات خسارت بار را تشریح نموده و راهکارهای جلوگیری از فروپاشی بخش را نیز ارائه کنند.
در خاتمه پیشنهاد می‌نمایم که منتقدین با وجدان بیدار خود بررسی کنند که آیا همه این موارد گفته شده خودشان را قبول دارند؟ آیا اطلاعات مورد نیاز را از منابع موثق پیگیری نموده‌اند؟ آیا پیشنهاداتی که ادعا شده ارائه شده، به مرجع ذیصلاح آن بوده است؟ آیا بررسی شده که پیشنهادات مذکور قابلیت اجرایی شدن در سطح تمام واحدهای پرورشی در کل کشور را دارا بوده‌اند؟