کندی حمل و نقل نهاده‌های دامی و تأخیر در بارگیری این کالاها، طی هفته‌های اخیر مشکلات بسیار زیادی را برای تولیدکنندگان کشور ایجاد کرده و انتقادات گسترده‌ای را به دنبال داشته است.
در همین زمینه ناصر نبی پور، رئیس هیأت مدیره اتحادیه مرغ تخم گذار استان تهران با اشاره به کمبود ایجاد شده در بازار نهاده‌های دامی، گفت: نهاده‌هایی که باید طی ۷ تا ۱۰ روز بعد از خرید به دست تولیدکننده برسد، دو ماه طول می‌کشد تا در اختیار تولیدکننده قرار بگیرد.
وی تأخیر در بارگیری نهاده‌های دامی، کمبود کامیون و افزایش شدید قیمت کرایه‌های حمل و نقل را از جمله مشکلات این بخش عنوان کرد.
نبی پور با اشاره به اینکه از شرکت واردکننده دیگری نیز در تاریخ ۹ خرداد ۱۴۰۰ نهاده خریداری کرده‌ایم و هنوز به دستمان نرسیده است، اضافه کرد: نهاده مورد نیاز تعداد زیادی از مرغداران کمتر از ۱۰ تن است و این دسته از تولیدکنندگان به شدت گرفتار شده‌اند چرا که این حجم نهاده اصلاً بارگیری نمی‌شود و تولیدکننده برای اینکه محموله‌اش را بیاورند باید کرایه ۲۵ تن نهاده را پرداخت کند.
انحصار دولت، حمل و نقل نهاده‌های دامی را کند کرده است
در این میان، کمبود کامیون یکی از علل اصلی این تأخیرها عنوان می‌شود اما به گفته واردکنندگان نهاده‌های دامی، انحصار دولت به این کندی حمل و نقل دامن زده و بارگیری نهاده‌های دامی را دچار مشکل کرده است.
اخیراً اتحادیه واردکنندگان نهاده‌های دام و طیور در همین زمینه در نامه‌ای به وزیر جهاد کشاورزی اعلام کردند انحصار در بارگیری نهاده‌ها از بندر امام خمینی از سوی شرکت پشتیبانی امور دام عامل تأخیر در روند تأمین نهاده برای مرغداران و دامداران است.
در بخشی از این نامه آمده است: متأسفانه بنا بر اطلاعات موجود مهمترین عامل تأخیر در بارگیری نهاده‌های دامی بعد از معضل تأمین ارز، که اخیراً از طریق پیگیری‌های انجام گرفته تا حدودی مرتفع شده، مشکل کمبود کامیون حمل کالا از بنادر است. در همین ارتباط نیز بررسی‌های انجام شده نشان می‌دهد، انحصار در بارگیری و حمل محموله‌های متعلق به شرکت پشتیبانی امور دام در بندر امام بیشترین سهم را در تأخیر تحویل تعهدات واردکنندگان به دامداران و مرغداران از یکسو و هزینه و خسارت مضاعف بر واردکنندگان از سوی دیگر را دارد که این امر عمدتاً ناشی از حجم نامتعارف واردات نهاده از سوی شرکت پشتیبانی امور دام بوده است.
اتحادیه واردکنندگان نهاده‌های دامی در پاسخ به پیگیری‌های ما درباره اینکه در حال حاضر مشکل اصلی حمل و نقل نهاده‌های دامی چیست و چرا بارگیری با این همه تأخیر همراه است؟ توضیحاتی را ارائه داد.
کمبود انبار و حجم زیاد کالاهای وارداتی در بنادر!
بر اساس اعلام اتحادیه، مسئله تأمین کالای اساسی در بخش خوراک دام و طیور امری حیاتی برای واحدهای تولیدی و تأمین غذای روزانه مردم است. تأمین کالای اساسی برای کشور از طریق واردات در دو تقسیم بندی کلی قرار می‌گیرد؛ یکی مسئله تأمین و دیگری موضوع توزیع کالای اساسی است.
در بخش تأمین کالای اساسی عمده مشکلات مربوط به برنامه‌ریزی برای ورود هر کدام از اقلام وارداتی خوراک دام و طیور در زمان مناسب و به طور مستمر است که این امر به تأمین ارز به صورت مداوم توسط بانک مرکزی و نیز برنامه‌ریزی لازم توسط وزارت جهاد کشاورزی نیاز دارد.
اما یکی از مشکلات عمده در حال حاضر برای تأمین خوراک دام و طیور جهت واحدهای تولیدی موضوع توزیع کالا است. در حال حاضر تقریباً تمامی نهاده‌های دامی وارداتی از یک بندر یعنی بندر امام خمینی انجام می‌شود و کشتی‌ها پس از مدتی انتظار به دلیل کمبود اسکله‌های بندری کالای خود را تخلیه می‌کنند.
کالاهای اساسی وارداتی باید در انبارهای محوطه گمرک تخلیه شوند که به دلیل کمبود انبار و حجم زیاد کالاهای وارداتی توسط بخش دولتی و خصوصی همواره با کمبود انبار در بنادر مواجه هستیم.
از این مرحله به بعد و پس از ترخیص کالا باید این محموله‌ها توسط ناوگان‌های حمل و نقل کامیونی و جاده‌ای به مقاصد مصرف کنندگان برسد اما حجم انبوه کالا و نیز کمبود کامیون در برخی فصول سال مانند تابستان باعث می‌شود که کالا در زمان مناسب حمل نشود بنابراین با مساله انباشت بیشتر کالاهای اساسی در انبارها مواجه می‌شویم.
عدم برنامه‌ریزی مناسب برای واردات و تشدید فشار بر حمل و نقل جاده‌ای
انگونه که اتحادیه واردکنندگان نهاده‌های دامی اعلام کرده است، به دلیل عدم برنامه‌ریزی مناسب برای واردات کالا توسط بخش دولتی طی چند ماه گذشته فشار بسیار زیادی بر روی حمل و نقل جاده‌ای وارد شده است به همین دلیل شرکت‌های دولتی وارد کننده کالا مبادرت به قطع اعلام بار برای شرکت‌های بخش خصوصی کرده‌اند تا کالاهای خود را به انبارهای دولتی در استان‌ها حمل نماید که این وضعیت موجب تأخیر بیشتر در حمل کالای اساسی وارداتی توسط بخش خصوصی به مقاصد مصرف‌کنندگان می‌شود.
برای بخش خصوصی امکان استفاده از امکانات ریلی فراهم نیست
براساس اعلام اتحادیه واردکنندگان نهاده‌های دامی ، هر چند راه آهن نیز برای جابجایی کالاهای اساسی از بنادر اعلام آمادگی کرده است اما استفاده از امکانات ریلی توسط بخش دولتی از بندر امام خمینی بسیار کمتر از استفاده از امکانات جاده‌ای است و برای بخش خصوصی نیز ساز و کار لازم برای استفاده از امکانات ریلی فراهم نشده و همین موضوع موجب تقاضای بسیار زیاد برای استفاده از کامیون‌ها در حمل کالا توسط بخش دولتی و خصوصی شده است.
وزارت راه برای متعادل کردن کرایه حمل تدبیر کند
آنگونه که اتحادیه واردکنندگان نهاده‌های دامی اعلام کرده است، نبود توازن میان کالاهای موجود در بنادر و گمرکات و کامیون‌های ورودی موجب شده تا رانندگان کامیون رقابتی برای حمل کالا با قیمت تعرفه‌های مصوب وزارت راه و ترابری نداشته باشند و کالاهای اساسی با قیمت‌های بیشتر از نرخ مصوب به مقاصد مصرف کنندگان حمل شود که این امر نیز موجب سردرگمی مصرف کنندگان که پرداخت کننده کرایه حمل می‌باشند، شده است.
برخی از واحدهای مصرف کنندگان نهاده‌های دامی امکان پرداخت کرایه حمل خارج از مبالغ مصوب را ندارند و به این ترتیب بخش خصوصی نمی‌تواند کالا را به مقاصد آنها حمل کند که این نکته فشار مضاعفی را به بخش خصوصی وارد می‌کند.
برای عبور از مشکلاتی که در مقاطعی برای حمل کالا ایجاد می‌شود ضروری است تدابیر لازم برای مناسب کردن کرایه حمل توسط مسئولان وزارت راه انجام شود ضمن اینکه استفاده از امکانات ریلی برای حمل کالا توسط بخش دولتی و خصوصی اتخاذ شود.