در حالی که ایران تولید کننده سبزیجات بسیاری است اما به دلیل مشکلات حمل و نقل و به دلیل اینکه امکان ارسال بار به صورت سالم به بازارهای دور، برای تولیدکنندگان ایرانی به خوبی میسر نیست چندان نتوانسته در این مسیر موفق باشد. صادر کنندگان فعال در این حوزه از دور ریز 50 درصدی سبزیجات در مسیر صادرات به دلیل کمبود کانتینر هایی یخچال دار و روش های سنتی صادرات و محدودیت های داخلی و خارجی می نالند. این موضوع در آمارهای خارجی نیز نمود عینی دارد. به طوری که بر اساس آمار منتشر شده از سوی سازمان فائو، در سال زراعی ۲۰۱۹-۲۰۲۰ کشور ایران علیرغم ظرفیت های موجود، از نظر حجم صادرات نهایتا در جایگاه ششم جهانی قرار داشته اما صادرات سبزیجات تازه ایران در مدت نامبرده از نظر ارزش صادراتی قابل قبول نبوده و نتوانسته حتی بین ۱۰ کشور برتر قرار بگیرد.
چین؛ بزرگترین تولید کننده سبزیجات تازه دنیا| مکزیک؛ برترین صادر کننده| آمریکا؛ بزرگترین وارد کننده
همچنین بر اساس آمار منتشر شده از سوی سازمان فائو، کشور چین، هند و ویتنام در سال ۲۰۱۹ در جایگاه اول تا سوم تولیدکنندگان برتر انواع سبزیجات تازه قرار گرفته است. از سوی دیگر این داده های منتشر شده نشان می دهد که در سال ۲۰۱۹-۲۰۲۰ کشور مکزیک بیشترین حجم سبزیجات تازه را صادر کرده است و پس از آن نیز چین و هلند قرار گرفته اند. شایان ذکر است این گزارشات حاکی از این است که در زمان نامبرده سه کشور آمریکا، امارات و آلمان بیشترین واردات سبزیجات تازه را رقم زده اند.
بازار روسیه و اوکراین به مدت ۵ ماه خواهان سبزیجات ایران است
سیاب حسنپور از جمله تولید کنندگان و از معدود صادرکنندگان سبزیجات است که به طور خاص دو محصول «شوید و جعفری» را به دو کشور اوکراین و روسیه صادر می کند. وی در این خصوص به خبرگزاری بازار گفت: ما به طور تخصصی در بخش تولید و صادرات دو محصول شوید و جعفری کار می کنیم و هر آنچه تولید می شود را به دو کشور اوکراین و روسیه صادر می کنیم. در حقیقت این دو سبزی را در دزفول کشت می کنیم و در همان جا سردخانه ای برای نگه داری محصول و بسته بندی کردن آن احداث کرده ایم و لذا کل مراحل را در آنجا انجام می دهیم.
حسنپور افزود: روند تولید ما به این صورت است که چون بازار روسیه و اوکراین از آذر ماه خواهان محصول ما است به نحوی زمان کشت را هماهنگ می کنیم که در برج ۹ به اصلاح به دست می آید و تا فرودین سال بعد با بسته بندی های ۲۰ کیلویی در بازار این دو کشور عرضه می کنیم.
وی در خصوص مشکلات حمل و نقل و پیامدهای آن گفت: با توجه به شرایط حمل و نقلی که در ایران وجود دارد و از سوی دیگر به دلیل وضعیت خاص سبزیجات که به راحتی از بین می رود و ضایعات بالایی دارد، معمولا این دو سبزی را به میزان حدود ۱۵تن در هر ماشین بار می زنیم که این حجم بار ارسالی بین ۱۰ هزار دلار تا ۱۵ هزار دلار در بازار دو کشور اوکراین و روسیه به فروش می رود.
به دلیل کمبود ماشین های حمل با استانداردهای لازم صادرکنندگان ناگزیر به استفاده از ناوگان خارجی هستند
این صادر کننده ادامه داد: جالب است بدانید هزینه حمل و نقل در کشور به ازای هر ماشین حداقل هزار دلار است و پس از آن باید در خارج از کشور از طریق ناوگان خارجی محموله ارسال می شود چون به اندازه کافی ماشین حمل با استانداردهای لازم در کشو وجود ندارد و لذا در مرز باید از ناوگان خارجی استفاده کنیم که به تبع هزینه ها را بالا می برد. به طوری که معمولا هر ماشینی که به اوکراین و مسکو می رود ۳هزار و ۵۰۰ تا ۵هزار و ۵۰۰ دلار هزینه دارد.
حسنپور خاطر نشان کرد: به این ترتیب به طور متوسط هزینه حمل نقل از آستارا تا مسکو ۴ هزار دلار می شود.
صادرات محصولات کشاورزی حداقل ۵۰ درصد سوخت و سوز دارد اما باز هم هزینه این تلفات گردن صادر کننده است و باید ارز حاصل از صادرات این تلفات را نیز به سامانه نیما بازگرداند!
صادرات سبزیجات ۵۰ درصد تلفات دارد
این صادر کننده سبزیجات در خصوص مشکلات پیرامون نقل و انتقال پول نیز اظهار داشت: در مورد نقل و انتقال ارز همه صادرکنندگان مشکل دارند چرا که قانون بازگرداندن ارز حاصل از صادرات به سامانه را داریم در حالی که در مورد محصولات کشاورزی واقعیت این است که در این حوزه در هنگام صادرات حداقل ۵۰ درصد سوخت و سوز داریم اما باز هم هزینه این تلفات گردن صادر کننده ها افتاده است که باید به سامانه نیما واریز کنند.
وی ادامه داد: با این تفاسیر اغلب صادرکنندگان الان به نام خودشان نمی توانند محصولی را صادر کنند و به اجبار از طریق شرکت های متفرقه بار را ارسال می کنند.
حسنپور گفت: به عبارت دیگر نه تنها صادرات با کارت بازرگانی برای من صادر کننده دردسر ساز است بلکه درگیر یکسری کاغذ بازی ها هستیم و در پایان باید ارزی که دریافت نکرده ایم را به سامانه واریز کنیم.
وی ادامه داد: علاوه بر این سیستم بانکی برای همه به درستی کار نمی کند که بتوانیم پول را از طریق سیستم بانکی وارد کشور کنیم در حالی که سیستم بانکی باید برای همه باشد تا برای همه زمینه رقابت وجود داشته باشد. بنابراین ما الان مجبور هستیم از طریق صرافی های آزاد این نقل و انتقالات را انجام دهیم و بابت این مساله هم باید یکسری هزینه های اضافی پرداخت کنیم.