یکی از مشاغلی که در هر کشوری می تواند در زمینه های مختلف اثرگذار باشد، صنعت دام است چراکه این صنعت به صورت مستقیم بر سلامتی مردم و همچنین اقتصاد کشور تاثیر دارد. از طرف دیگر واقعیت این است که در چند سال اخیر حال و روز دامداران کشور خوب نیست و استان کرمان نیز از این قائده مستثنی نیست.
۱۹ تیر ماه جاری بود که وزیر جهاد کشاورزی در نامه‌ای اعلام کرد «شورای قیمت گذاری محصولات استراتژیک قیمت هر کیلوگرم شیر خام را ۶ هزار و ۴۰۰ تومان تصویب کرد و براساس مصوبه این شورا صادرات شیرخشک، کره، روغن حیوانی، فرآورده‌های لبنی و دام زنده آزاد است» البته دامداران اعتقاد دارند گران کردن شیر کمکی به آنها نمی کند چرا که باعث کوچک شدن سفره مردم و حذف فرآورده های دامی از سبد خانوار می شود. حال باید دید این مصوبه چه میزان در حل مشکلات دامداران تاثیرگذار بوده است.
کامیون‌داران طلب «پشت بارنامه» می‌کنند
حسین مهرابی معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار کرمان با اشاره به مشکلات دامداران گفت: در زمینه قیمت شیر که این روزها بحث برانگیز شده است، ستاد تنظیم بازار اقدام به قیمت گذاری می کند و استان در این زمینه خیلی اثرگذار نیست.
وی اضافه کرد: در بحث علوفه های خشبی که قیمت آن چند برابر شده است؛ دو مشکل داریم یکی موضوع خشکسالی است که موجب کاهش مراتع شده و دیگری علوفه های خشبی است که جهاد کشاورزی در اختیار دامداران قرار می دهد که در این زمینه نیز مسائلی مطرح است و یکسری نارسایی هایی اتفاق افتاده است.
معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار کرمان بیان داشت: یکی از این نارسایی ها مربوط به حمل و نقل این علوفه ها است که رانندگان حاضر به حمل بار با قیمت مصوب نیستند و علاوه بر آن اصطلاحا مبلغ «پشت بارنامه» را مطالبه می کنند و همین امر یکی از دلایل افزایش قیمت علوفه ها می شود.
وی با بیان این مطلب که یکی دیگر از نارسایی ها مربوطه به ترخیص این علوفه ها است که باید هرچه زودتر این امر محقق شود، اظهار کرد: یکی از دیگر از مسائل مربوط به تخصیص ارز دولتی و واردات خوراک دام است که در حال حاضر وزارت جهاد کشاورزی ورود پیدا کرده است و امیدواریم هرچه زودتر این امر محقق شود تا شاهد ثبات در بحث خوراک دام باشیم.
مهرابی با اشاره به اینکه شاهد افزایش قیمت محصولات گوشتی و فرآورده های لبنی هستیم؛ هر چند که قیمت شیر نسبت به سایر محصولات کنترل شده تر است اما به نسبت افزایش هزینه ها باید افزایش منطقی قیمت شیر را هم داشته باشد، تصریح کرد: از طرف دیگر باید در زمینه حمل، ترخیص و واردات نهاده ها مساعدت شود تا شاهد کاهش هزینه ها و ثبات قیمت شیر باشیم.
وی بیان داشت: برخی از خوراک دام در اختیار دام هایی قرار می گیرد که خیلی مولد نیستند و باید به نژاد خوب توجه کرد. از طرف دیگر وزارت جهاد کشاورزی اقدام به شناسایی دام ها کرده است و نظارت هایی وجود دارد اما در این بین ممکن است مسائلی پیش بیاد که خوشایند نیست؛ به عنوان مثال برخی از پروانه های بهره برداری ممکن است مربوط به ۱۰۰ راس گاو باشد اما عملا دامدار دارای ۶۰ راس باشد.
واسطه ها همیشه وجود داشته اند!
معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار کرمان با بیان این مطلب که در بحث قیمت گذاری به دنبال این نیستیم که مصرف کنندگان تحت فشار قرار بگیرد اما در حد نیاز با توجه به افزایش هزینه ها در قیمت شیر نیز باید تجدید نظر شود، اظهار کرد: همچنین نباید دام های مولد به کشتارگاه روند چرا که این مسئله در آینده دردسرساز می شود از طرف دیگر درحال حاضر در زمینه ترخیص و حمل پیگیری هایی انجام شده و حتی سپاه و ارتش در زمینه ترخیص و حمل بار اعلام آمادگی کرده اند.
وی ابراز داشت: در بحث قیمت گذاری قرار بر این است که جلسه ستاد تنظیم بازار کشور تشکیل و در زمینه قیمت گذاری تصمیم گذاری انجام می شود، در موضوع ورود و خروج علوفه ما نمی توانیم مداخله کنیم اما اگر قرار باشد که در این زمینه مداخله شود، باید مصوبات قانونی وجود داشته باشد.
مهرابی بیان داشت: واسطه ها همیشه وجود داشته اند، همه مردم دنبال منافع خود هستند و واسطه ها هم از این قائده مستثنی نیستند اما اگر جایی انبار یا خریدی احتکار شده است، باید گزارش بشود و رسیدگی می شود.
کمبود حداقل ۳ میلیون تن خوراک دام در کشور
در ادامه ذبیح الله اعظمی عضو کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی با اشاره به مسائل و مشکلات دامداران گفت: یکی از مباحث شده این است که جهاد کشاورزی دیرهنگام اقدام به پیش بینی کمبود علوفه کرده است چرا که از سال قبل شاهد کاهش باران ها بوده ایم و اگر زودتر این مسئله مطرح می شد، شاید بهتر و زودتر می توانستیم آن را مدیریت کنیم.
وی با اشاره به اینکه طبق گفته وزارت جهاد کشاورزی درحال حاضر شاهد کمبود ۳ میلیون تن خوراک دام در کشور هستیم اما پیش بینی های ما بیش از این حکایت دارد، بیان کرد: در بحث افزایش قیمت نهاده های دامی از یک طرف باید گفت که در دنیا شاهد افزایش قیمت آنان هستیم و در کشور ما نیز این مسئله مطرح است اما متاسفانه در بحث های زیرساختی و تامین منافع دامدار کوتاهی شده است.
اعظمی با اشاره به اینکه استان کرمان بعد از فارس دومین استان عشایر خیز است و با توجه به این گستردگی مراتع عشایری یکی از مشکلات در بحث علوفه، تامین آب شرب است که باید به صورت جدی به آن توجه شود، اظهار کرد: البته در استان کرمان، انبارها از نظر جو و ذرت پر است اما با توجه به وجود خشکسالی و هجوم حیوانات به مزارع به دلیل گرسنگی در آینده نزدیک شاهد کاهش خوراک دام خواهیم بود لذا استان باید برای تامین سهمیه خود هرچه زودتر اقدام کند.
شیر با قیمت مقرون به صرفه فاصله دارد
نماینده مردم جیرفت و عنبرآباد در مجلس شورای اسلامی با بیان این مطلب که در حال حاضر قیمت شیر ۶ هزار و ۴۰۰ تعیین شده است اما هنوز با با قیمت مقرون به صرفه فاصله دارد، افزود: البته ما و خود دامداران نیز راضی به کاهش قدرت خرید مردم در بحث شیر نیستیم اما از طرف دیگر باید به گونه ای شرایط را رقم زد تا خوراک دام با قیمت مناسب به دست دامدار برسد و قیمت شیر نیز به شکلی منطقی افزایش پیدا کند.
وی تصریح کرد: واقعیت این است که در بحث تامین ارز مشکل داریم و قطعا یکی از مشکلات دولت آینده نیز همین مسئله است که باید شرایط در سطح منطقه و بین الملل به خوبی مدیریت شود تا در آینده مشکل مرتفع شود.
عضو کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی عنوان کرد: متاسفانه شاهد هستیم که دام های مولد به خاطر کمبود علوفه کشتار می شوند لذا اگر مشکلات آنان رفع نشود، شاهد خسارات جدی تر خواهیم بود.
وی اضافه کرد: در بحث نهاده ها، مرغداران نیز گله مند هستند چراکه علی رغم ثبت نامه در سامانه بازارگاه و بعد از گذشت ۳ ماه همچنان نهاده ای به دست آنان نرسیده است لذا درخواست ما این است که وزارت جهاد کشاورزی هرچه زودتر در این زمینه اقدام کند.
کارخانه های شیر هم با ضرر مواجه اند
محمد کاظم پیام مدیرعامل و عضو هیئت مدیره شرکت پاستوریزه شیر کرمان در گفتگو با خبرنگار بازار با اشاره به چگونگی قیمت گذاری فرآورده های لبنی، افزود: در ابتدا قیمت پایه شیر خام توسط جهاد کشاورزی تعیین و برای تایید نهایی به ستاد تنظیم بازار اراِئه می شود و پس از بررسی کارشناسی قیمت شیر مشخص می شود و در ادامه براساس قیمت کارشناسی شیر خام، قیمت گذاری فرآورده های لبنی انجام می شود.
وی با بیان این مطلب که بالغ بر ۹۵ درصد قیمت گذاری محصولات لبنی توسط ستاد تنظیم بازار انجام می شود، بیان داشت: نحوه انعقاد قرارداد ما به دامدار نیز بستگی به وضعیت کمی و کیفی شیر خام همچون میزان بار میکروبی، چربی و غیره دارد و براین اساس پس از تحویل شیر خام در پایان یک ماه و بررسی انجام شده، مبلغ مدنظر به حساب دامدار واریز می شود.
پیام با اشاره به اینکه آخرین قیمت گذاری فرآروده های لبنی ما مربوط به سال گذشته بوده است، ابراز داشت: به این نکته نیز باید توجه کرد که نباید قیمت فروش شیر به کارخانه را با قیمت مغازه دار برای فروش مقایسه کرد چراکه شیر پس از تحویل شامل هزینه هایی همچون بسته بندی، حمل و غیره می شود تا به مغازه دار تحویل داده شود و درصدی نیز مغازه دار اضافه می کند.
وی با بیان این مطلب که ما نیز با زیان مواجه هستیم چراکه آخرین افزایش قیمت محصولات لبنی در سال گذشته بوده است درصورتی که میزان هزینه ها از سال گذشته افزایش چند برابری داشته است، اظهار کرد: با این حال برخی مساعدت ها همچون ضمانت برای دریافت وام از بانک کشاورزی و واریز علی الحساب خرید از دامدار را انجام می دهیم چراکه ما با دامدار همچون یک زنجیره به یکدیگر وابسته هستیم و اگر دامدار ضرر کند در واقع ما و در ادامه مردم متضرر می شوند.
مدیرعامل و عضو هیئت مدیره شرکت پاستوریزه شیر کرمان اظهار داشت: برخی از دامداران به دلیل شرایط بی ثبات قیمت ها با ما قرارداد نمی بندند چون وضعیت قابل پیش بینی نیست اما پرداخت ها به موقع انجام می شود.
وی ادامه داد: کنترل و نظارت دقیق در توزیع علوفه ها، تسریع در واردات علوفه ها و افزایش منطقی قیمت شیر خام از جمله عواملی است که وضعیت دامداران را کمی بهبود می بخشد هرچند نباید قیمت خیلی افزایشی باشد چراکه دوباره دود آن به چشم دامدار و مردم می رود و سفره مردم کوچک تر می شود.
واقعیت تلخی که دامپزشکی هم تایید کرد
حسین رشیدی مدیرکل دامپزشکی استان کرمان گفت: بیشتر کشتارهای مولد و آبستن، ورودی از استان های دیگر است که با مکاتبات انجام شده از این مسئله جلوگیری شد البته در داخل استان نیز واقعیت این است که گاوهای مولدی که در آینده دام آبستن ما نیز محسوب می شوند، درحال حذف شدن است که این خود یک تهدید جدی در سالیان آینده محسوب می شود.
وی اظهار کرد: صرف برخورد با معلول مسئله را حل نمی کند و باید به صورت مبنایی مشکلات دامداران برطرف شود تا دامدار مجبور نشود گاو خود را ذبح کند از طرف دیگر اگر شرایط دامدار بهبود پیدا نکند و ما نیز مانع کشتار دام وی شویم قطعا از شیوه های دیگر دست به این کار می زنند لذا باید با آسیب شناسی مشکل را برطرف کرد.
مدیرکل دامپزشکی استان کرمان اظهار داشت: یکی از مشکلات اصلی دامداران خوراک دام است که باید با قیمت مناسب در اختیار آنان قرار بگیرد از طرف دیگر قیمت گوشت بالا نیست که دلیل آن افزایش عرضه است لذا با این شرایط دامدار در حال حذف شدن است و یک تهدید جدی برای آینده است.
شرایط دامداران و نظرات کارشناسان نشان از وجود یک بحران جدی در این صنعت است که اگر هرچه زودتر به صورت اورژانسی مشکلات دامداران برطرف نشود، شاهد تبعات سنگینی در سطح ملی خواهیم بود و موجب افزایش نامتعارف قیمت گوشت، محصولات لبنی، وابستگی به خارج از کشور و افزایش مشکلات و آسیب های اجتماعی می شود در نتیجه نباید مشمول این ضرب المثل «نوش دارو پس از مرگ سهراب » شویم هرچند که تا همین الان هم آسیب هایی به این صنعت وارد شده است.