آلمان یکی از کشورهای تکنولوژیک، اقتصادی و صنعتی جهان است. این کشور در سال ۲۰۱۴ رکورد بیشترین مازاد تجاری جهان را به نام خود ثبت کرد. آلمان از سال‌های گذشته یکی از شرکای تجاری ایران محسوب می‌شد اما با تشدید تحریم‌هلی بین‌المللی علیه ایران آلمان رتبه دهم در میان شرکای تجاری ایران را به روسیه داد.
بر اساس جدیدترین آمار مرکز تجارت اروپا و اداره آمار آلمان، حجم تجارت ایران و آلمان در 5 ماهه نخست سال جاری، 732.6 میلیون یورو بوده که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل که 784.5 میلیون یورو بود کاهش 7 درصدی را تجربه کرده است. صادرات آلمان به ایران در این مدت از نظر ارزشی 616.4 میلیون یورو بوده که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته 11 درصد کمتر شده است. صادرات ایران اما با ارزش 116.2 میلیون یورو، رشد 29 درصدی را نسبت به سال قبل نشان می‌دهند.
از طرف دیگر گرچه آلمان می‌تواند یک شریک تجاری تکنولوژیک باشد اما واردات ایران از این کشور از ماشین‌آلات صنعتی به سمت واردات حیوانات خانگی حرکت کرده است. مطابق آمار در ۵ ماهه سال جاری صادرات حیوانات و مواد غذایی از آلمان به ایران با ارزش 184.5 میلیون در رتبه نخست قرار گرفته و پس از آن صادرات ماشین‌آلات آلمانی است که با ارزش 171 میلیون یورو در جایگاه دوم قرار دارد.
به نقل از اتاق بازرگانی مشترک ایران و آلمان حجم تجارت این دو کشور در ماه می سال جاری، 150.7 میلیون یورو بوده است که در مقایسه با ماه مشابه در سال قبل (159.4 میلیون یورو) 5.4 درصد افت پیدا کرده است. آلمان در این ماه صادراتی به ارزش 125.8 میلیون یورو به ایران داشته که در مقایسه با ماه مشابه سال قبل 14 درصد کاهش پیدا کرده است. صادرات ایران به آلمان نیز در این ماه با ارزش 22.2 میلیون یورو رشد خوبی را نسبت به سال قبل نشان می‌دهد.
عباسعلی قصاعی، رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و آلمان در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایلنا علل و عوامل کاهش تجارت بین ایران و آلمان را بررسی کرده است.
قصاعی در این باره اظهار داشت: علت کاهش مراودات تجاری ایران و آلمان موضوع تحریم‌ها و عدم امضای لوایح FATF است. ارتباط بانکی ایران با تمام بانک‌های دنیا قطع بوده و سیستم تجاری ایران از طریق صرافی‌ها است که آنها نیز به صورت واسطه‌ای کار می‌کنند. چراکه صرافی‌ها هم نمی‌توانند به صورت مستقیم با آلمان کار کنند. بنابراین کارها به صورت کند پیش می‌رود و هزینه‌های آن هم چند برابر است.
وی افزود: قیمت ارز هم افزایش یافته و طبیعی است که با افزایش قیمت آن تجارت کمتر می‌شود. وقتی حتی صرافی‌ها نمی‌توانند به طور مستقیم با شرکت‌های آلمانی کار کنند به علت اضافه شدن واسطه؛ قیمت ارز افزایش بیشتری پیدا می‌کند. در مورد حمل و نقل هم به همین شکل است که حتی کشتی‌رانی‌ها هم با واسطه عمل می‌کنند. در مجموع هزینه‌ها ۷ یا ۸ برابر می‌شود.
قصاعی با اشاره به کاهش صادرات نفتی ایران گفت: از طرف دیگر وضعیت اقتصاد ما نیز مطلوب نیست و صادرات نفت و پتروشیمی دچار مشکل است. صادرات غیرنفتی هم کفاف نداده و با این اوصاف کاهش مبادلات بین ایران و آلمان قابل انتظار است.
رییس اتاق مشترک بازرگانی ایران و آلمان تصریح کرد: ما چه بخواهیم و چه نخواهیم تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران را اکثر کشورها می‌کند. تجارت آلمان با آمریکا چندین و چند برابر تجارت آنها با ایران است. طبیعتا هرچه زمان می‌گذرد این وضعیت تشدید می‌شود و راه‌ها بیشتر بسته می‌شود. زمانی که تحریم‌ها شروع شد به این شکل نبود بلکه به مرور بدتر و بدتر شد. از سال گذشته هم که بر سر برجام و FATF توافق نکردیم وضعیت بدتر شد. امیدواریم که در دولت جدید با برجام و FATF منطقی برخورد شود تا مشکلات حل و فصل شود. امیدوارم که ظرف یک سال آینده شرایط بسیار بهتر شود.
وی بیان کرد: از آنجا که اجناس آلمانی که وارد ایران می‌شوند اغلب از کشور ثالث وارد می‌شوند، بیشتر مواقع به نام آلمان ثبت نمی‌شوند. بنابراین نمی‌توان به صراحت گفت که آیا واقعا این کاهش وجود داشته یا خیر. اما وقتی وضع اقتصاد کشور را میبینیم که کرونا هم آن را تشدید کرده و از طرف دیگر شرایط اقتصادی آلمان و اروپا را هم میبینیم که اقتصادشان تحت تاثیر کرونا کوچک شده، طبیعی است که سطح تجارت دو کشور کاهش یافته باشد.
قصاعی در پایان گفت: ما باید بالاخره تکلیف خود را با اروپا و آلمان که شریک تجاری خوب، قوی و باکیفیتی است روشن کرده و روابط خود را شفاف کنیم و امیدواریم در دولت جدید بهتر عمل شود. از طرف دیگر از آنجا که سیاست‌های تجاری و اقتصادی ما یکپارچه‌تر شده مسائل مربوط به FATF هم می‌تواند حل و فصل شود و شرایط بهتر خواهد شد.