علیرغم قول های مکرر برخی مسئولان برای کاهش قیمت میوه در بازار همچنان قیمت‌ها نجومی است و از توان قدرت خرید قشر متوسط جامعه خارج است، تقریبا هیچ میوه‌ای کمتر از 10 هزار تومان در بازار نیست و دوران اوج میوه تابستان هم سپری می شود اما از کاهش قیمت ها خبری نیست.
خرید میوه امروز برای خانواده ها سخت‌تر شده است. از یک سو بر اساس فرهنگ ایرانیان پذیرایی از مهمان‌ها معمولا با میوه انجام می شود و از سوی دیگر قیمت ها آنچنان بالاست که توان خریدی برای مردم نمانده است.
مصطفی دارایی نژاد رئیس اتحادیه بارفروشان اواخر خرداد از از ارزان شدن‌میوه تا هفته آتی به دلیل فزونی محصول و نبود تقاضای خرید خبر داده بود اما این ارزانی هیچوقت به بازار نیامد که حداقل مردم بتوانند در این فصل از سال میوه کافی مصرف کنند.
وی در عین حال گفته بود که مردم به دلیل گرانی قادر به خرید نیستند و همین عاملی خواهد شد که به دلیل فزونی عرضه بر تقاضا قیمت ها کاهش یابد اما میوه فروشان ظاهر ترجیح دادند که میوه را اگر خریداری هم نباشد به قیمت پایین نفروشند.
این مسئول نسبت به ناتوانی در خرید میوه از سوی مردم، احساس شرمندگی کرد و گفت: کرایه حمل یا سبد و طناب و کاغذ برای بسته بندی بسیار گران است که در مجموع بر قیمت تاثیر می گذارد و این گرانی ها ربطی به ارز ندارد.
همین جمله آخر رئیس اتحادیه بارفروشان که صادقانه مطرح شده نشان می دهد که دلیل گرانی میوه را در مدیریت بازار باید جستجو کرد و گرنه تفاوت 300 درصدی از سر مزرعه تا رسیدن به دست مصرف کننده با افزایش کرایه حمل سبد و طناب و کاغذ قابل توجیه نیست. کشاورز هندوانه را سر مزرعه کیلویی 500 تومان می فروشد اما این محصول به دست مصرف کننده کیلویی 5000 تومان می رسد. دیگر میوه ها هم وضعیتی مشابه دارند. محصولی که صفر تا صد آن داخل کشور تولید می شود افزایش قیمت ارز نمی‌تواند افزایش قیمت آن را توجیه کند.
پس از آنکه میوه از استان های کشور برداشت شد یا در همان استان خودشان و یا به میدان مرکزی میوه و تره بار تهران فرستاده می شود تا به مغازه های سطح شهر تهران و یا آستانه های دیگر ارسال شود.
* قیمت‌های جدید میوه
اتحادیه صنف حق العملکاران بارفروشان میوه و تره بار تهران جدیدترین قیمت این بازار را که به تایید کارشناس اتحادیه بارفروشان، کارشناس فروشندگان میوه و سبزی و بازرسی و نظارت اصناف میدان مرکزی میوه و تره بار تهران نیز رسیده به این شرح ارائه داده است. اما نباید از یاد برد که این قیمت عمده فروشی است و در مغازه های سطح شهر با مصوبه رسمی با 30 درصد و به صورت غیر رسمی تا 100 درصد به فروش می رود.
میوه در میادین شهرداری سطح شهر هم به فروش می رود که در حقیقت عمده فروشی آن یک پله پایین تر از میدان مرکزی است و به مردم نزدیک تر است و تقریبا دسترسی راحت تری نسبت به میدان مرکزی میوه و تره بار دارد.
گزارش ها حاکی است قیمت ها زمانی که به مغازه های سطح شهر می‌رسد بازهم بالاتر می رود و حتی از جنوب تا شمال شهر باز هم قیمت ها بیش از 50 درصد تفاوت پیدا می کند.
* آمار تولید و ضایعات میوه در ایران
اما این افزایش های عجیب و غریب در حالی است که بر اساس آمارهای فائو ایران در تولید محصولات کشاورزی، زراعی و باغی در ۶۸ محصول کشاورزی جایگاه نخست تا پانزدهم جهان را دارد و در تولید میوه در خاورمیانه و شمال آفریقا مقام اول را داراست. سرانه تولید میوه در دنیا 80 کیلوگرم است و این رقم در کشور ما به 200 کیلوگرم می رسد. همچنین در سال های مختلف ایران رتبه هشتم تا دهم دنیا را در تولید میوه در اختیار دارد و طبق اعلام وزارت جهاد کشاورزی این تولیدات به 100 کشور جهان صادر می‌شود.
ایران در تولید میوه در خاورمیانه و شمال آفریقا مقام اول را داراست،بر اساس اعلام وزارت جهاد کشاورزی در سال گذشته بیش از 20 میلیون تن میوه در کشور تولید شده است و نه تنها نیاز به و واردات نیست بلکه صادر کننده عمده نیز هستیم.
ایران با سطح زیر کشت 244 هزار هکتاری خرما در دنیا مقام اول و از نظر تولید نیز با یک میلیون تن در رتبه دوم قرار دارد و سالانه 100 هزار تن از این محصول به خارج از کشور صادر می شود
بر اساس گزارش سازمان خواروبار جهانی(فائو)،ایران در زمینه تولید 35 محصول (از نظر ارزش) رتبه های تک رقمی 1 تا 9 را در جهان به خود اختصاص داده است. رتبه نخست تولید زعفران را به خود اختصاص داده و دومین تولیدکننده زردآلو، خیار، هندوانه، طالبی و خربزه جهان شناخته شده و در زمینه تولید گردو، خرما، گیلاس و بادام در جایگاه سوم جهان قرار گرفته است. رتبه چهارمی تولید انجیر و بادمجان در جهان و رتبه پنجم تولید به، پیاز، آلبالو، کدو و پشم گوسفند نیز به ایران اختصاص یافته است.در مجموع، ایران در تولید 41 محصول کشاورزی رتبه های اول تا دوازدهم را به خود اختصاص داده است.
اما سازمان خوارو بار جهانی یک آمار دیگری هم اشاره کرده که میزان ضایعات میوه در ایران بین ۱۵ تا ۳۲ درصد و همین رقم در بلژیک یک دهم درصد است.
*چرا قیمت میوه در ایران گران است؟
نخست؛هزینه های تولید در کشور به دلیل خرد بودن اراضی کشاورزی و کم بودن ضریب مکانیزاسیون کشاورزی بالاست، نکته دوم هزینه های حمل به دلیل روان نبودن راه‌های حمل جاده ای و مهیا نبودن حمل ریلی و هوایی گران تمام می شود سوم اینکه دلالی و واسطه گری مشکل بی پایان این بخش از سال‌های دور است و گره گشایی برای آن نشده است و چهارم؛ زنجیره واحدی در این بخش نیست و مدیریت های جزیره ای بین وزارت صمت و کشاورزی شرایط را برای تولید کنندگان و مصرف کنندگان سخت و مسیر را برای دلالان هموار کرده و فرصت های مناسب صادرات و واردات را از این بخش گرفته است و پنجم، عملکرد میوه یعنی تولید در هکتار بسیار پایین است و بررسی تفاوت میانگین تولید کشوری با میزان تولید کشاورزان خبره و نمونه نیز موید همین مطلب است.
بنابراین دولت سیزدهم برای جلوگیری از به دام افتادن در تله گرانی محصولات کشاورزی و میوه بهتر است برای این 5 موضوع برنامه‌ریزی کارآمدی را به کار گیرد و گرنه این مسیر گرانی پایانی نخواهد داشت.