پیشرفت مستمر در زمینه سیستم‌های اطلاعاتی و فناوری اطلاعات، باعث به وجود آمدن یک سیر تکاملی در زنجیره تامین و توسعه استانداردهای مدیریت تلفیقی آفات در سطح جهانی شده است. امروزه مدیران ارشد حفظ نباتات از استانداردها و ابزارهای گوناگونی جهت دستیابی به اهداف مدیریت تلفیقی آفات استفاده می‌کنند.
در این راستا، راهبردهایی مدنظر آنها خواهد بود که به ارائه خدمات باکیفیت‌تر، باقیمت پایین‌تر و سهل الوصول¬تر در کنترل آفات منجر می‌شود. از طرفی با توجه به اوضاع حاکم بر نظام¬های تولید کشاورزی امروزی که همراه با افزایش انتظارات مصرف کنندگان در زمینه‌های قیمت، کیفیت و تنوع محصولات کشاورزی است باعث شده که سیستم حفظ نباتات جهت پاسخگویی به نیاز‌های جدید از زیرساخت های توسعه تبادل الکترونیکی استفاده بیشتری نماید.
تأسیس یک مرکز ملی برای تبادل اطلاعات الکترونیکی بهداشت گیاهی به عنوان کلید اصلی برای تسهیل مدیریت تلفیقی آفات و تجارت ایمن محصولات کشاورزی است. وجود سیستم های الکترونیکی جامع حفظ نباتات کشور برای تسهیل و تمرکز اجرای قوانین، استانداردها و اقدامات عملیاتی حفظ نباتات کشور ضروری است.
این سیستم به هماهنگی شبکه گیاهپزشکی کشور، توسعه تجارت محصولات غذایی گیاهی، اجرای کنوانسیون¬ها و استانداردهای بین المللی کمک قابل توجهی می¬کند.
افزایش چشمگیر توجه افراد به کیفیت و سلامت محصولات کشاورزی طی سالیان اخیر، مساله‌ای مربوط به برخی کشورهای خاص نبوده و تقریبا در تمام کشورهای جهان رو به افزایش است.
در همین رابطه، توجه به آگاهی شرکت‌های فعال در تجارت الکترونیک محصولات غذایی گیاهی ، نقش به سزایی در موفقیت آنها در بازار دارد. این مساله، به ویژه پس از بروز پاندمی کووید 19 و افزایش اقبال مردم به خرید آنلاین انواع کالاهای کشاورزی و غذایی، از اهمیت بیشتری برخوردار شده است.
در همین زمینه، موفقیت شرکت‌های استارتاپی در مدیریت صحیح زنجیره ارزش محصولات کشاورزی و جلب اطمینان مشتریان در رابطه با کیفیت می‌تواند دوام و رشد این شرکت‌ها را تا حد زیادی تضمین نماید. فروش گیاهان و محصولات غذایی گیاهی از طریق اینترنت (تجارت الکترونیکی) به میزان قابل توجهی افزایش یافته است. پیش بینی می¬شود که تجارت الکترونیکی رشد چشمگیری داشته باشد. این امر نیاز به ایجاد یک سیستم ویژه نظارت بر بهداشت گیاهی دارد. علاوه بر این در سطح ملی نیز خدمات بهداشتی گیاهی به ابزارهای کارآمد برای نظارت بهداشتی بر تجارت الکترونیکی محصولات گیاهی نیاز دارد. مهمترین اقداماتی که باید در حوزه حفظ نباتات کشور در جهت تسهیل تجارت انجام شود شامل موارد زیر است:
1- برقراری الزامات سیستم IPPC ePhyto به عنوان سیستم بین المللی برای تبادل اطلاعات الکترونیکی اطلاعات بهداشت گیاهی در کل کشور.
2- ایجاد سیستم ملی تبادل اطلاعات ضروری حفظ نباتات از جمله گواهی الکترونیکی بهداشتی
3- ایجاد پایگاه داده¬های سیستم¬های پیش آگاهی، ردیابی و تحلیل خطر در سیستم ملی حفظ نباتات کشور.
4- انجام پروژه¬های توسعه¬ای- اجرایی برای به روز رسانی سیستم¬های الکترونیکی جدید و پیشرفته در نظام حفظ نباتات کشور.
5- توسعه ارتباطات ملی و بین المللی با شرکت های فروشنده از طریق کانال¬های تجارت الکترونیکی تا اطمینان حاصل شود که آنها الزامات بهداشت گیاهی کشور آگاه هستند.
6- ایجاد یک درگاه مشترک بین بخش¬های حاکمیتی برای نظارت بر مسیرهای تجارت الکترونیکی مواد غذایی در جهت اجرای قوانین بهداشت گیاهی کشور.
یادداشت از دکتر مسعود لطیفیان معاون کنترل آفات سازمان حفظ نباتات کشور