چند ماهی است که تولیدکنندگان با مشکل تاخیر در اعلام و تحویل نهاده دامی روبرو هستند که به رغم اعتراض های مکرر، مشکلات به قوت خود باقی است.
بسیاری از مسئولان و فعالان بازار براین باورند که حذف ارز ترجیحی می تواند تا حدودی مشکلات را کاهش دهد چرا که با وجود تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی به واردات نهاده، محصولات پروتئینی به سبب ایجاد رانت و فساد ارز دولتی، با قیمت های بالا بدست مصرف کننده می رسد که این امر بدان معناست که ارز ترجیحی، بین حلقه های واسط گم می شود و بدست مصرف کننده واقعی نمی رسد.
بسیاری از تولیدکنندگان سامانه بازارگاه را منشا اصلی مشکلات تامین نهاده و گرانی در بازار آزاد می دانند و در مقابل برخی مسئولان اذعان می کنند که توزیع نهاده از طریق سامانه، دست دلالان و واسطه ها را کوتاه کرده است، هر چند در شرایط فعلی تاخیر در توزیع یکی از چالش های عمده آن محسوب می شود چرا که از زمان اعلام تا توزیع نهاده زمان زیادی طول می کشد که اگر این مشکل رفع شود، دیگر شاهد گرانی نهاده در بازار نیستیم.
حال به سراغ مسئولان ذی ربط می رویم تا از آخرین دلایل گرانی بازار نهاده های دامی، مشکلات سامانه بازارگاه و تاثیر حذف ارز ترجیحی بر بازار با خبر شویم:
تاخیر در اعلام نهاده دامی چالش عمده سامانه بازارگاه
محمدعلی کمالی سروستانی مشاور ارشد اتحادیه مرغداران گوشتی با اشاره به چالش های تامین نهاده های دامی اظهار کرد: گرچه اعلام نهاده با تاخیر یک هفته یا ۱۰ روز از طریق سامانه بازارگاه انجام می شود، اما تحویل نهاده ۲۰ روز و حتی تا ۴۰ روز زمان می برد.
وی افزود: تاخیر در تحویل نهاده دامی منجر به رونق و گرانی در بازار آزاد شده است به طوریکه قیمت کنونی هر کیلو ذرت به ۴ هزار و ۵۰۰ تومان و کنجاله سویا ۸ هزار و ۵۰۰ تا ۹ هزار تومان رسیده است.
کمالی سروستانی در واکنش به کیفیت نامناسب نهاده دامی بیان کرد: کیفیت پایین نهاده دامی موجب شده تا مرغ تولیدی رشد مناسب را نداشته باشد.
مشاور ارشد اتحادیه مرغداران گوشتی با اشاره به مشکلات سامانه بازارگاه بیان کرد: یکی از مشکلات عمده سامانه بازارگاه تاخیر در اعلام نهاده دامی است و به عبارت دیگر زمانی اعلام نهاده می کند که جوجه وارد سالن شده باشد، لذا ممکن است پس از گذشت ۱۰ تا ۱۵ روز از زمان ورود جوجه به سالن، سامانه بازارگاه اعلام نکرده باشد، همچنین از زمان اعلام تا تحویل به مرغدار زمان زیادی طول می کشد.
وی ادامه داد: علی رغم اعلام نهاده، اما به دلیل عدم تخصیص ارز به بازرگان امکان خروج از بندر وجود ندارد که مشکلات دیگری همچون تعطیلی ادارات بواسطه کرونا و ... مشکلات متعددی برای مرغداران ایجاد کرده است.
سامانه بازارگاه دست واسطه ها را کوتاه کرد/ تخصیص ارز دولتی علت اصلی ایجاد رانت در بازار
حبیب اسداله نژاد نایب رئیس کانون انجمن صنفی مرغداران گوشتی از بهبود نسبی بازار نهاده های دامی خبر داد و گفت: گرچه بازار نهاده دامی نسبت به ۱۵ تا ۲۰ روز گذشته بهبود یافته، اما به طور ۱۰۰ درصد مشکل مرتفع نشده است.
وی افزود: از آبان سال گذشته تاکنون مجموع نهاده دامی با نرخ مصوب تامین می شود، اما به دلیل تاخیر در توزیع کالا، مرغدار مجبور به تامین از بازار آزاد با نرخ بالاست.
اسداله نژاد سامانه بازارگاه را اقدام بی نظیر وزارت جهاد برشمرد و گفت: با توزیع نهاده از طریق سامانه بازارگاه دست حلقه های واسط و دلال کوتاه شده است که با توزیع جوجه یکروزه از طریق سامانه شاهد عرضه ۲ برابر نرخ مصوب نیستیم. کما اینکه قبل از توزیع نهاده از طریق سامانه بازارگاه، واسطه های ذرت و کنجاله به سبب حلقه های واسط ۵۰ تا ۶۰ درصد سود نصیبشان می شد.
نایب رئیس کانون انجمن صنفی مرغداران گوشتی با اشاره به تاثیر حذف ارز ترجیحی بر بازار نهاده های دامی بیان کرد: تخصیص ارز دولتی به واردات نهاده های دامی منجر به ایجاد رانت و فساد می شود و به عبارت دیگر ارز ترجیحی بین حلقه های واسط گم‌می شود و بدست نیازمند واقعی نمی رسد.
وی ادامه داد: با حذف ارز ترجیحی، مابه التفاوت آن باید به دهک های هدف جامعه پرداخت شود.
حذف ارز ترجیحی راهی برای کاهش تنش بازار/ضرورت تغییر مدیریت سامانه بازارگاه
مجید موافق قدیری رئیس انجمن خوراک دام، طیور و آبزیان با تاکید بر حذف ارز ترجیحی نهاده های دامی اظهار کرد: حذف ارز ترجیحی و پرداخت مابه التفاوت ارز دولتی و آزاد به مصرف کننده نهایی و تولیدکننده در قالب تسهیلات سرمایه درگردش منجر به کاهش تنش در بازار می شود.
وی با اشاره به مشکلات و چالش های سامانه بازارگاه افزود: سامانه بازارگاه نتوانست حداقل انتظارات حلقه های مختلف زنجیره تامین پروتئین از جمله کارخانجات خوراک دام به عنوان مهمترین حلقه زنجیره تامین پروتئین را در ساماندهی نهاده های دامی تامین کند.
موافق قدیری ادامه داد: سامانه بازارگاه دارای اشکالات اساسی است که اهتمام جدی در نزد متولیان این سامانه جهت اصلاح وجود ندارد و همین عامل هم کافی است تا هزاران میلیارد تومان زیان در سال گذشته متوجه تولیدکنندگان خوراک، شیر، گوشت و تخم مرغ باشد.
مصرف ماهانه یک میلیون و ۷۰۰ هزار تن نهاده دامی در بازار
حسن عباسی معروفان سرپرست دفتر خدمات بازرگانی وزارت جهاد کشاورزی درباره آخرین وضعیت تخصیص ارز به نهاده های دامی اظهار کرد: بنابر اعلام مسئولان تا پایان مهر به واردات نهاده های دامی، روغن و کالا ارز ترجیحی تخصیص می یابد و بعد از آن دولت سیزدهم تصمیماتی مبنی بر تخصیص ارز ترجیحی یا حذف آن اتخاذ می کنند.
وی با اشاره به اینکه ماهانه یک میلیون و ۵۰۰ هزار تن تا یک میلیون و ۷۰۰ هزار تن نهاده دامی مصرف می شود، افزود: در حال حاضر ۴ میلیون و ۸۰۰ هزار تن کالا در ۱۲ بندر کشور داریم که ۳ میلیون و ۲۰۰ هزار تن از این میزان به نهاده دامی اختصاص دارد، چنانچه ارز مورد نیاز تخصیص داده شود، مشکلی در تامین کالا تا ۲ ماه آینده نداریم.
سرپرست دفتر خدمات بازرگانی وزارت جهاد کشاورزی ادامه داد: در صورت تخصیص اعتبار، مشکلی در تامین کالاهای اساسی بویژه نهاده های دامی‌نخواهیم داشت.
عباسی معروفان در پایان تصریح کرد: بنابر بررسی صورت گرفته برای تامین نهاده دامی ۷ ماه باقی مانده سال حدود ۸ میلیارد دلار ارز نیاز داریم.
علی رغم اذعان مسئولان مبنی بر موجودی ۳ میلیون و ۲۰۰ هزار تن نهاده دامی در بنادر، اما تولیدکنندگان با چالش های متعددی در تامین روبرو هستند و بارها اعتراضاتی نسبت به تاخیر تحویل کالا از سامانه بازارگاه داشتند که به نظر می رسد تخصیص ارز ترجیحی و رانت و فساد حاصل از آن عامل اصلی این مشکلات است، اما نکته ایجاست که با حذف ارز ترجیحی و گران شدن محصولات پروتیئنی، دولت چه تدابیری برای حمایت از اقشار آسیب پذیر جامعه اتخاذ کرده است؟