پیاز یکی از محصولاتی تولید است که در ایران همه مناطق قابلیت کشت دارد با این وجود منطقه جنوب کرمان از جمله شهر جیرفت محل تولید عمده این محصول محسوب می شود. با این وجود طی سال های اخیر شاهد بوده ایم که این محصول غالبا یا روی زمین مانده و یا اینکه دور ریخته شده است چرا که علیرغم هزینه های بالای تولید به دلایلی همچون فراهم نیودن شرایط صادرات قیمت پیاز افت کرد است و لذا برداشت آن برای تولید کننده به صرفه نبوده است. با این وجود در برخی مواقع نیز این محصول در بازار کمیاب می شود و به تبع قیمت آن نیز افزایش چشمگیری پیدا می کند. در چنین مواردی کارشناسان و مسئولان امر صادرات بی رویه آن را علت این اتفاق عنوان می کنند.
نرخ ۸۰۰ تومانی خرید تضمینی زمینه ساز تکرار اتفاقات سال گذشته و روی زمین ماندن محصول پیاز است
در حالی که بر اساس اعلام وزارت جهاد برای سال جاری قیمت خرید تضمینی پیاز پاییزه به ازای هر کیلو ۸۰۰ تومان تعیین شده است فعالان این بخش معتقدند پیامدهای این تعیین نرخ تکرار اتفاقات سال گذشته است و لذا بهترین راهکار برای متضرر نشدن تولیدکنندگان این است که از یک سو در نحوه کشت، برداشت و حمل و نقل محصول به کشاورزان دانش و آگاهی لازم را ارایه کرد و از سوی دیگر در کنار این موضوع مهم ، اجازه صادرات به طریقی فراهم شود که مازاد تولید در کشورهای دیگر عرضه گردد. به خصوص آن که پیاز هم در کشورهای همسایه شمالی به دلیل سرمای زیاد در فصولی از سال بازار صادراتی می شود و هم کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس به دلیل کم آبی نیاز به واردات این محصول را دارند. با این حال در سالهای اخیر با ورود کشورهای همسایه و استفاده از همین پتانسیل بازارهای منطقه توانسته اند سهم و جایگاه خوبی را در بازار صادراتی پیاز کسب کنند.
آمار چهار ماهه اول ۱۴۰۰ سازمان گمرک| صادرات پیاز ایران به بیش از ۱۵کشور جهان
بر اساس آمار منتشر شده از سوی سازمان گمرک در ۴ ماهه نخست سال جاری ایران صادراتی به ارزش ۱میلیون و ۸۸ هزار دلار به کشور افغانستان رقم زده است. از سوی دیگر در این مدت صادراتی به ارزش ۳ میلیون و ۶۹ هزار دلار پیاز تازه و منجمد به کشور عراق صادر شده است.
آمارهای چهار ماهه اول سال ۱۴۰۰ که توسط سازمان گمرک منتشر شده است همچنین نشان می دهد که محصول پیاز ایران به کشورهای دیگری همچون ترکمنستان، آلبانی، قطر، امارات، اوکراین، ارمنستان، عمان، کویت، جمهوری آذربایجان، روسیه و پاکستان» نیز صادر شده است.
هلند، چین، مکزیک، هند و ایالات متحده؛ ۵ کشور برتر صادر کننده پیاز در ۲۰۲۰
گزارشات جهانی منتشر شده همچنین نشان می دهد که در سال ۲۰۲۰ ارزش پیاز صادراتی جهانی در مجموع ۳.۸۹ میلیارد دلار بوده است. این در حالی است که ارزش این محصول نسبت به سال ۲۰۱۴ یعنی در یک بازه زمانی ۶ ساله به طور متوسط ۱۵ درصد رشد داشته است. با این وجود ارزش بازار جهانی این محصول از سال ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۰، بیش از ۹ درصد کاهش یافته است.
این گزارشات همچنین حاکی از این است که در سال ۲۰۲۰ کشورهای «هلند، چین، مکزیک، هند و ایالات متحده» ۵ کشور برتر صادر کننده پیاز بوده اند که در مجموع حدود ۶۰ درصد از کل پیازهای صادر شده در طول سال ۲۰۲۰ را فروخته اند.
از سوی دیگر بر اساس این گزارش، در بین قاره ها، اروپا بالاترین ارزش پیاز صادر شده را در طول سال ۲۰۲۰ با محموله هایی به ارزش ۱.۳۴ میلیارد دلار رقم زده است و به عبارت ساده تر در بازار جهانی صادرات پیاز سهمی بیش از ۳۴ درصد را به خود اختصاص داده است. همچنین صادرکنندگان آسیایی با ۳۳.۳ درصد در رتبه دوم قرار دارند، در حالی که ۱۸ درصد محموله های ارسالی پیاز در سراسر جهان از آمریکای شمالی بوده است. گفتنی است قاره آفریقا نیز در این زمینه سهمی به میزان ۶.۹ درصد داشته است و جایگاه چهارم صادرکنندگان پیاز از منظر قاره ای قرار گرفته است و پس از آن نیز آمریکای لاتین و اقیانوسیه قرار گرفته اند.
جایگاه هشتم پاکستان و پانزدهم افغانستان در بازار جهانی صادرات پیاز در ۲۰۲۰
در بخش دیگری از این گزارش به کشورهای برتر صادرات پیاز در ۲۰۲۰ پرداخته شده است که بر این اساس کشور هلند در جایگاه نخست قرار گرفته است و با صادراتی به ارزش ۸۲۸ میلیون دلار ۲۱ درصد از کل صادرات پیاز در سراسر جهان را رقم زده است.
کشور چین نیز با انجام صادراتی به ارزش ۴۹۵ میلیون دلار در جایگاه دوم دنیا قرار گرفته است و به عبارتی ۱۲ درصد از کل صادرات پیاز دنیا را به خوصد اختصاص داده است. همچنین مکزیک به عنوان سومین صادرکننده برتر پیاز در سال ۲۰۲۰ سهمی ۱۰ درصدی در این بازار داشته است و صادراتی به ارزش ۴۰۸ میلیون دلار را به ثبت رسانده است.
این گزارش همچنین بیانگر این است که هند چهارمین کشور صادر کننده پیاز در ۲۰۲۰ بوده است صادراتی به ارزش ۳۴۶ میلیون دلار داشته است. کشور ایالات متحده نیز با رقم زدن صادراتی به ارزش ۲۴۹ میلیون دلار پنجمین صادر کننده بوده است.
بر اساس این گزارش کشورهای «مصر با صادراتی به ارزش ۱۷۵ میلیون دلار، اسپانیا با صادراتی به ارزش ۱۵۳ میلیون دلار، پاکستان با صادراتی به ارزش ۱۲۴ میلیون دلار، نیوزلند با صادراتی به ارزش ۱۰۰ میلیون دلار، پرو با صادراتی به ارزش ۹۴ میلیون دلار، فرانسه با صادراتی به ارزش ۹۰ میلیون دلار، لهستان با ۸۷ میلیون دلار، میانمار یا ۵۸ میلیون دلار، ترکیه با ۵۱ میلیون دلار و افغانستان با صادراتی به ارزش ۴۹ میلیون دلار» در جایگاه ششم تا پانزدهم دنیا قرار گرفته اند. به این ترتیب این ۱۵ کشور برتر مجموعا ۸۵ درصد از کل صادرات جهانی پیاز را در سال ۲۰۲۰ رقم زده اند.
همچنین بر اساس این گزارش، کشور ایران نیز در سال ۲۰۲۰ صادراتی به ارزش ۱۰ میلیون دلار داشته است و در جایگاه سی و سوم دنیا قرار گرفته است.