نابسامانی بازار نهاده های کشاورزی در حالی تولید کنندگان را سر در گم کرده است که تولیدکنندگان صنعت دام و طیور از بسامان بودن نسبی این بازار تا پیش از راه افتادن سامانه بازارگاه سخن می گویند. سامانه بازارگاه اگرچه با هدف تسهیل تامین نهاده ها و توزیع عادلانه آن در بین تولید کنندگان بخش از یکسال پیش راه اندازی شد اما به گفته بسیاری زیرساختهای لازم آن هنوز آماده نشده است. به طوری که علی رغم شعار خود نتوانسته است توزیعی عادلانه را رقم بزند.
از سوی دیگر از جمله مشکلات اصلی این سامانه دولتی بحث خواب پول متقاضیان است یعنی در حالی که گفته شده ظرف ۱۰ روز نهاده درخواستی به دست تولیدکنندگانی که هزینه محصول را به حساب بازارگاه ریخته اند، می رسد زمان تحویل بار حتی تا ۳ ماه پس از واریز وجه به حساب سامانه به طول می کشد. این در شرایطی است که نقدینگی فعالان این بخش روز به روز در حال کم شدن است و لذا چنین خواب سرمایه ای با توجه به تورم موجود برای آنها گران تمام می شود. با این وجود بسیاری معتقدند که بحث تامین نهاده های مورد نیاز صنعت دام و طیور فراتر از این حرف ها است و عوامل دیگری در آشفتگی این بازار نقش دارد که به دلیل اینکه یک سر آن به مسئولان بخش دولتی مرتبط است تلاشی برای عیان شدن و برطرف شدن این مشکل نمی شود.
مسئولان پاسخ بدهند که وقتی هیچ فردی اقدام به واردات نهاده با ارزی غیر از ارز ۴۲۰۰ تومانی نکرده است پس این بازار آزاد که الان راه افتاده از کجا تامین می شود؟
کجای سامانه بازارگاه سوراخ است که نهاده های دولتی سر از بازار آزاد در می آورد؟
«محمد یوسفی» رئیس انجمن پرورش دهندگان مرغ گوشتی در خصوص سامان بازارگاه گفت: بازارگاه فی‌نفسه سامانه بدی نیست اما به شرطی که وظایفی که برای آن تعیین شده و اهدافی که بر آن اساس تشکیل شده را بتواند محقق سازد و به متقاضیان خدمات درستی ارائه بدهد.
یوسفی افزود: قرار بر این بود که رویکرد بازارگاه به نحوی باشد که تولید کننده مدارک خود را به بازار اعلام می‌کند، بازارگاه هم بر اساس اسناد ارائه شده به مرغداران که جوجه ریزی کرده اند سهمیه مورد نیاز را حمل و بارگیری کنند و نهایتا ظرف ۱۰ روز به دست شان برسد. اما این روند هیچگاه محقق نشده است و الان کسانی هستند که ۲ تا ۳ ماه است هزینه را به سامانه بازارگاه واریز کرده اند اما برایشان بار ارسال نشده است. لذا تولید کنندگان با یک خواب سرمایه چندماهه مواجه می شوند.
این مقام مسئول اظهار داشت: حرف ما این است که تمام این دو قلم نهاده یعنی ذرت و کنجاله سویا که مورد مصرف مرغداران است با ارز ۴۲۰۰ تومانی وارد کشور می‌شود و هیچ فردی اقدام به واردات نهاده با ارزی غیر از ارز ۴۲۰۰ تومانی نکرده است پس این بازار آزاد که الان راه افتاده از کجا تامین می شود؟ کنجاله سویای ۱۶ هزار تومانی از کجا می آید؟ مگر همه نهاده‌ها در اختیار بازارگاه نیست. کجای بازارگاه سوراخ است که نهاده های دولتی سر از بازار آزاد در می آورد؟
رئیس پرورش دهندگان مرغ گوشتی کشور در خصوص راهکار پیشنهادی برای ساماندهی وضعیت نهادها و همچنین وضعیت بازار نیز گفت: با توجه به اینکه عملکرد سامانه بازارگاه موفقیت آمیز نبوده است بایستی در وضعیت سامانه، روش کار آن، اختیارات و سایر مسائل مربوط به آن بازنگری شود. مسئله این است که زمانی که تامین و توزیع نهاده دست شرکت پشتیبانی بود وضعیت از الان بهتر بود اما الان بازارگاه به کل همه معادلات را به هم ریخته است.
بازارگاه؛ سامانه ای دولتی که ندانسته برنامه ریزی می کند| مرغدارانی از بازارگاه سهمیه می گیرند که سالن پر نکرده اند!
«ناصر نبی پور» رئیس اتحادیه مرغ تخمگذار استان تهران نیز در این خصوص گفت: درست است که سامانه بازارگاه هنوز جا نیفتاده است اما در واقع مشکل اساسی اینجاست که سامانه بازارگاه یک سیستم دولتی است و ندانسته برنامه‌ریزی می‌کند. به طوری که مرغداری که به اصطلاح اصلا جوجه ریزی نمی کند از این سامانه سهمی می‌گیرد و در عوض یکسری مرغداران که سالن دارند یا نمی‌توانند از بازارگاه سهمیه بگیرند یا اینکه به کمتر از حد مورد نیاز خود دسترسی پیدا می‌کند.
نبی پور افزود: بازارگاه باید به تشکل های استانها اعلام کند چرا که تشکل ها هستند که می دانند چه کسی مرغ دارد و چه کسی جوجه ریزی نکرده است. بنابراین برای ساماندهی بازار نهاده ها بهترین اقدام این است که مدیریت سامانه بازارگاه به تشکل ها واگذار شود.
وی با بیان اینکه سامانه بازارگاه در حال حاضر به نوعی خاموش است، افزود: این سامانه دست یک سری افراد وارد کننده که پیش از این وجود خارجی نداشتند افتاده است و نتیجه آن هم این است که نهاده با هر کیفیتی می آورند و به اصطلاح به مرغدار قالب می کند. به عنوان مثال خود بنده شخصاً از بازارگاه ذرت خریداری کرده اما کل ذرت تحویلی آلوده بود و در حالی که همه مسئولان مربوطه از این امر آگاه هستند تا به حال هیچ کاری نکرده اند و در این مبالغ زیادی از نقدینگی بنده برباد رفته است.
این مقام مسئول گفت: چاره کار در این است که وقتی ۹۸ درصد امور این صنعت توسط بخش خصوصی انجام می شود سامانه بازارگاه را از دست بخش دولتی بگیرند و مدیریت آن را به تشکل ها واگذار کنند تا از طریق خود اعضا و مرغداران بر روی عملکرد آن نظارت کنند.
اگر بازارگاه ذخیره ندارد سهمیه مرداد ماه را بدهد نهاده های موجود در بازار از کجا تامین شده است؟
نبی پور گفت: الان به مدت یک سال است که همه امور دست سامانه بازارگاه افتاده است و در حالی که به عنوان مثال هنوز هم سهمیه مرداد ماه ما پرداخت نشده است و مجبوریم که ذرت را چند برابر قیمت دولتی از بازار آزاد تهیه کنیم، بازار آزاد مملو از نهاده ها است!
وی خاطر نشان کرد: سوال ما این است که اگر سامانه بازارگاه ذخیره ندارد که سهمیه مردادماه ما را تحویل بدهد پس چگونه است که در بازار آزاد تا به این حد نهاد به وفور یافت می‌شود؟ قطعاً نهاده هایی که در بازار آزاد هستند سهمیه های سامانه بازارگاه است که از بازار آزاد سر در آورده است.
رئیس اتحادیه مرغ تخمگذار استان تهران در خصوص عدم کارایی تعاونی ها در بحث توزیع نهاده ها گفت: همانطور که میدانید تعاونی‌ها از سال ۵۷ در کشور اندازه شده است و تعداد بسیار زیادی نیز کشور داریم. اما به دلیل اینکه سیستم دولتی تمام اختیارات را گرفته اند و به دلیل برنامه غلط که سازمان تعاونی انجام داده است، تعاونی‌ها در همه استان ها در حال از هم پاشیدن هستند.
وی ادامه داد: از هم پاشیده شدن تعاونی ها در حالی قریب الوقوع است که تا یکسال پیش که توزیع نهاده ها دست این سامانه بیفتد این تعاونی ها بودند که این کار را به درستی انجام می دادند و بازار نهاده ها سامان داشت.
در بحث نهاده‌ها یک بی نظمی وجود دارد که در واقع در ابتدای حلقه و زنجیره است؛ به این معنا که در بحث واردات نهاده ها همیشه این مسئله مطرح است که آیا وارد کننده این محصول به موقع ارز مورد نیاز را به دست شما می رسد یا خیر؟
حذف ناگهانی ارز ۴۲۰۰ تومانی تبعات بسیاری در پی دارد
محمد مرادی مدیرعامل اتحادیه مرکزی مرغداران میهن نیز در خصوص دلایل اینکه بازار نهاده های دامی و طیور ساماندهی نمی‌شود گفت: واقعیت این است که یکسری حلقه‌های زنجیره ای که به هم متصل می شوند و یک اتفاق خوب یا بد را رقم می زنند. در حال حاضر وظیفه تامین و توزیع نهاده ها به سامانه بازارگاه واگذار شده است و این سامانه در هر زمانی تامین نهاده‌ها را به موقع انجام داده است و به موقع به دست تولیدکننده رسانده است شرایط تولید خوب بوده است.
مرادی افزود: با این وجود در بحث نهاده‌ها یک بی نظمی وجود دارد که در واقع در ابتدای حلقه و زنجیره است؛ به این معنا که در بحث واردات نهاده ها همیشه این مسئله مطرح است که آیا وارد کننده این محصول به موقع ارز مورد نیاز را به دست شما می رسد یا خیر؟
وی در پاسخ به این سوال که آیا موافق حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی هستید یا نه گفت: بحث ارز ۴۲۰۰ تومانی بحث بسیار مهمی است که باید به آن از ابعاد مختلفی پرداخت. اما آنچه مسلم است این است که حذف ناگهانی ارز ۴۲۰۰ تومانی تبعات بسیاری در پی خواهد داشت و باید قبل از هرگونه اقدامی بحث تامین نیاز مصرف‌کنندگان رفع شود و به صورت یارانه مستقیم هزینه‌ها به مصرف کننده داده شود.
مرادی تصریح کرد: وقتی که ارز ۴۲۰۰ تومانی حذف شود بودجه تخصیصی به حساب دولت می‌رود و لذا دولت باید از این منبع درآمدی، فکری برای به مضیقه نیفتادن مصرف کنندگان داشته باشد.