سال گذشته با نوسانات قیمت در بازار، کشاورزان البرز برای تهیه کودهای مورد نیاز خود با مشکلاتی مواجه بودند و از طرفی به دلیل بروکراسی اداری که به گفته کشاورزان سخت و زمان بر بود، به ناچار کودهای مورد نیاز خود را از بازار آزاد و چند برابر قیمت واقعی خریداری می کردند.
برای اطلاع از وضعیت تامین و توزیع کود مورد نیاز کشاورزان با «علی اکبر ندرلو» مدیر شرکت خدمات حمایت کشاورزی استان البرز گفتگو کردیم که مشروح آن را با هم می خوانیم.
*امسال وضعیت تامین و توزیع کود برای کشاورزان استان به چه صورت است و آیا افزایش قیمت داشتیم یا خیر؟
برنامه توزیع امسال ما حدود ۱۸ هزار و ۱۹۸ تن سهمیه انواع کودهای ازته و فسفاته وپتاسه برای استان البرز است که در ۶ ماهه اول حدود ۵۶۰۰ تن توزیع کردیم و میزان تدارک شده با موجودی انبارمان بالغ بر ۵۳۰۰ تن هست. ما الان حدود ۱۰۰۰۰ تن تامین تدارک شده داریم. با توجه به اینکه در حال حاضر در انبارها حدود ۵۴۰۰_۵۳۰۰ تن در انبار موجودی داریم، نسبت به میانگین ۵ سال گذشته یک رشد سه برابری یعنی ۲۹۰ درصد ذخیره استراتژیک در انبار سازمانی استان داریم و در حال حاضر انبارهای ما حتی ظرفیت ذخیره سازی برای کشت پاییزه را هم ندارد.
از سازمان جهاد کشاورزی در خواست انبار داشتیم که بتوانیم ذخایر استراتژیک بیشتری داشته باشیم که تاکنون محقق نشده است. گاهی اوقات واقعا حواله هایی که برای استان به ما می‌دهند ما مجبوریم تعدیل کنیم تا بتوانیم فضایی برای ذخیره شان جانمایی کنیم. در مورد قیمت هم تا کنون افزایش قیمت نداشتیم و بر اساس نرخ های گذشته است.
*میزان درخواست کشاورزان چه تغییری داشته، آیا تقاضا کم یا زیاد شده است؟
درخواست کشاورزان تقریبا متناسب با وضعیت جوی یعنی بارش و نزولات آسمانی است و با توجه به این که امسال سال کم بارشی بود، به تناسب یک مقدار روی تقاضای کشاورزان تاثیر گذاشته است.
امسال جهاد کشاورزی برنامه سامانه جامعی داد که کاهش مواد کودی و صدور حواله الکترونیک را در برنامه گنجانده و استفاده از این برنامه را برای تمامی استان‌ها اجبار کرده است. این برنامه باعث می‌شود که ما رصد کود را از «ابتدای ورود به استان تا انتهای مصرف کشاورزان» داشته باشیم و در واقع هم عدالت درمورد کشاورزانی که متقاضی هستند اجرا شود و هم توزیع بر اساس همان پهنه بندی که سازمان کشاورزی در سامانه داشته «میزان کشت، خط زیر کشت، نوع محصول و میزان کودی که برای کشت این محصول نیاز است» انجام شود و به آنها کود داده می‌شود و دیگر هیچ مانعی هم ندارد در واقع بروکراسی خیلی کمتر می‌شود.
به شرط اینکه به محض اینکه سهمیه استان وارد شد کارها روی روال و به سرعت انجام شود. یعنی «معاونت تولیدات که این سهمیه را در سامانه برای شهرستان ها در نظر می‌گیرد، شهرستان ها کود را برای کارگزاران تقسیم کنند و کارگزاران به محض اینکه این تقسیم انجام شد از ما خرید را انجام می‌دهند و با توجه به اینکه اسامی کشاورزان در سامانه موجود است و پهنه و میزان کشت و تعداد کودشان مشخص شده به راحتی به کارگزاران ما مراجعه کرده و بدون تشریفات بروکراسی اداری و زمان بر بودنش بیایند و خریدشان را انجام دهند. این یکی از اقدامات خوبی است که وزارت جهاد کشاورزی برای تسهیل در امور کشاورزان انجام داده تا کود و مواد مورد نیازشان به دست آنها برسد.
*پس این اقدامات باعث می شود مشکلاتی که سال گذشته کشاورزان با بازار آزاد و بروکراسی اداری داشتند کمتر شود؟
بله خیلی کمتر می شود، دیگر نیاز نیست کشاورزان برای دریافت حواله فیزیکی به شرکت خدمات مراجعه کنند و پس از آن حواله را به کارگزاری ببرند و اگر در آن زمان کود در کارگزاری موجود نباشد، کشاورز باید دوباره مراجعه کند و معطلی دارد. در حال حاضر این مشکلات برطرف شده و وقتی اطلاعات کشاورز در سامانه کامل باشد با ورود مستقیم و بدون مراجعه به مدیریت بر اساس سطح کشت و نوع محصول می‌تواند از کارگزاران ما کود مورد نیاز خود را خریداری کند.
از طرفی اقدام ارزنده ای هم جهاد استان انجام داده و کل اراضی تحت کشت کشاورزان را UTM داده و مختصاتX ,Y آن را درآورده و مشخص است هر کشاورز چقدر کشت کرده و بر اساس نیاز واقعی کشاورز به وی کود داده می شود و به این صورت نیست که کشاورزی ادعای غیر واقعی و اشتباه کند که فلان قدر کشت داشته و بر اساس آن کود دریافت کند و مازاد کود را در بازار آزاد بفروشد.
*در مورد کودهای غیریارانه ای روال چیست؟
در خصوص کودهای «غیریارانه ای، ریزمغذی یا آلی» شرکت خدمات حمایتی در سال ۱۴۰۰ با ۱۱۳ تولید کننده قراردادی را منعقد کرده و حدود ۱۶۰ فقره قرارداد برای ۹۹۴ ماده کودی ریزمغذی، آلی و زیستی در نظر گرفت که این هم یکی از گام های مهم شرکت خدمات حمایتی بوده که سبد کود های شرکت خدمات حمایت کشاورزی را متنوع می کند و کشاورزان می‌توانند علاوه بر کودهای پایه ای «ازته، فسفات و پتاسه» از این کودها برای محصولات خود استفاده کنند.
*سال گذشته کشاورزان برای تامین کودهای وارداتی مشکل داشتند . امسال وضعیت این کودها به چه صورت است؟
هدف اصلی شرکت خدمات حمایتی در واقع حمایت از تولید و تولید کنندگان کودهای فسفات و پتاسه در داخل کشور است، با اولویت این موضوع تمام ظرفیت هایی را که درداخل کشور برای تولید کودهای فسفات و پتاسه وجود دارد اینها را شرکت خدمات حمایتی از منابع داخل تامین می‌کند و باتوجه به اینکه تقاضا برای کودهای فسفات و پتاسه بیش از میزان تولید در داخل کشور است، ناچارا قسمتی از این کود ها را هم از منابع خارجی تهیه کند.
خوشبختانه در جهت حمایت از تولید کنندگان داخلی قسمتی از خاک فسفات را از کشور های ثانی وارد کشور می‌کند و با تحویل آن به تولید کننده داخلی تولید کودهای فسفاته، قسمتی از فسفات مان را به این شکل تامین می‌کنیم. این رقم برای حمایت از تولیدکنندگان کودهای داخل هست و بخش خارجی هم به اجبار و با توجه به اینکه ارز ۴۲۰۰ تومانی ترجیحی را حذف کردند و دولت برای ورود این کودها ارز نیمایی اختصاص داده است، طبیعتا این افزایش قیمت روی کودهای فسفاته و پتاسه اتفاق افتاده است که بخاطر همین تفاوت نرخ ارز ۴۲۰۰ تومانی به ارز نیمایی یا ترجیحی هست و یک مقدار افزایش قیمت روی کودها داشتیم.
اما به طور کل انبارهای ما پر از کودهای «زیستی آلی و کودهای پرمصرف ماکرو» است و هیچ گونه دغدغه ای برای تامین، تدارک و توزیع کود نداریم. اکنون شرکت خدمات حمایتی و کلیه کارگزاران در سطح شهرستان ها آماده توزیع کود کشت پاییزه با هماهنگی معاونت تولیدات گیاهی سازمان هستیم و به کشاورزان نوید می دهیم کود مورد نیاز استان تامین شده و هیچ دغدغه ای در این مورد نداشته باشند.
* قیمت فعلی کودها چقدر است؟
کود سوپر فسفات تریپل هر کیسه ای ۴۲۳ هزار تومان، کود اوره ۶۵ هزار و ۱۶۲ تومان ، کود پتاسیم ۵۰۰ هزار تومان ، سولفات پتاسیم ۵۴۴ هزار و ۲۵۰ تومان و فسفات ۱۳ درصد هم هر کیسه ای ۱۹۰ هزار تومان است که عرض کردم برای حمایت از تولیدات داخلی خاک فسفات را از کشور های دیگر وارد و در داخل تولید می‌شود. این کیسه ها ۵۰ کیلویی است.
*وضعیت کودهای تقلبی در استان چطور است؟
کودهای توزیع شده توسط شرکت خدمات حمایتی و کارگزاری ها قبل از اینکه به مرحله توزیع برسد حتما در انبار ها آزمایش می‌شود و مواد مؤثره آنها مورد تایید قرار می‌گیرد و بعد توزیع می‌شود. متاسفانه گاها" کشاورزان یا کارگزاران در بازار آزاد کودهای کمی ارزانتر را تهیه می کنند، غافل از اینکه نمی دانند در محتوای داخل آن کیسه ها کود ها، ماده مؤثره و کودهای غیر استاندارد قرار گرفته و خودشان هم نه آزمایشگاه و نه دسترسی ندارند. از آنها استفاد می‌کنند می‌کنند و هیچ تاثیری روی محصولاتشان نمی بینند. من از کشاورزان خواهش می کنم برای تهیه کودشان از کارگزاری های رسمی شرکت خدمات حمایتی اقدام کنند و از خرید کودهای بازار آزاد که توسط دلالان تهیه شده اجتناب کنند زیرا ارزش کودی ندارند و اگر با این موضوع مواجه شدند به سازمان جهاد کشاورزی یا مجموعه خدمات حمایتی تماس بگیرند که ما بتوانیم جلوی این کار را بگیریم.
*آیا امسال موردی از کشف یا گزارش این نوع تخلفات در استان داشتیم؟
با توجه به اینکه قسمتی از کودها یارانه آشکار و پنهان می‌گیرند، همچنان جزو قیمت تعزیراتی و کالاهای اساسی هست که مشمول قانون تعزیرات حکومتی می‌شود. در این موضوع هم سازمان جهاد کشاورزی، هم دستگاه های نظارتی، انتظامی، پلیس امنیت، سازمان صمت و خود شرکت حمایتی رصد و بازرسی مستمر دارند. مواردی هم مبنی بر قاچاق یا کشف کودهای تقلبی داشتیم که برای آنها پرونده تشکیل و تحیول تعزیرات یا مراجع قضایی داده شده است.
آخرین مورد دوسه روز قبل بود که توسط پلیس امنیت کشف شد. کود از استان قاچاق می شد که با تشکیل پرونده و رای قاضی تعزیرات و برگرداندن آن به شبکه آزمایش مورد تایید قرار گرفت و با توجه به اینکه عناصرش عناصر مثبتی بود، آن را دوباره به چرخه مصرف کشاورزی برگردانده شد.
مواد اولیه این کودها که فقط مورد مصرف کشاورزی است و مصرف آن به عنوان مواد اولیه واحدهای تولیدی یا سایر صنایع کاملا ممنوع است. اما گاها" می بینیم برخی از این تولید کننده های متخلف مواد اولیه این نوع کودهای مارا به عنوان مواد اولیه استفاده می‌کنند که غیر قانونی است و در مواجهه با این موارد برخورد قانونی می شود.