بحث اصلاح قیمت خرید تضمینی گندم طی هفته های اخیر در حالی حواشی بسیاری به همراه داشته است که از یکسو فعالان بخش آرد و نان معتقدند هرگونه افزایش قیمت گندم باعث می شود که تولید کننده های نان های فانتزی و همچنین واحدهای نانوایی به اصطلاح آزادپز سنتی مجبور شوند آرد مورد نظر را با قیمتی بالاتر از نرخ های فعلی خریداری کنند و این امر موجب بالا رفتن هزینه های تولید و در ادامه باعث گرانتر شدن تولیدات این بخش خواهد شد. با این وجود از دیگر گلایه مندی های فعالان حوزه آرد و نان این است که به دلیل تفاوت قیمتی که نرخ آرد تحویلی به نان های صنعتی و نان های سنتی دولتی دارد احتمال ریزش آرد سوبسید دار به سمت آرد آزاد زیاد است. البته در حوزه آرد و گندم مربوط به بخش نان مسائل و مشکلات دیگری نیز مطرح است که قطعا روی آینده فعالان این بخش و وضعیت آتی این حوزه اثرگذار است.
نان های صنعتی در انتظار کاهش قیمت شکر
علیرضا نقره عضو هیات مدیره تعاون نان های حجیم و نیمه حجیم تهران در خصوص شرایط حاکم بر تولید به خبرنگار بازار گفت: کلیه مواد اولیه مصرفی ما از خمیر مایه گرفته تا روغن و شکر همه گران شده به طوری که الان قیمت شکر بسیار افزایش یافته و از ۱۹ هزار تومان به حدود ۲۳ هزار تومان رسیده است. لذا علیرغم میل باطنی مجبور هستیم قیمت ها را افزایش دهیم و این باعث می شود مشتریان ما کم شود.
با توجه به افزایش هزینه های تولید در سال جاری احتمالا قیمت تولیدات بخش نان های صنعتی ۲۰ تا ۲۵ درصد افزایش یابد
وی در خصوص نوسانات قیمت نرخ شکر و تصمیم نهایی که در مورد آن گرفته شده است گفت: همانطور که می دانید در ابتدای سال مصوبه ای در خصوص ارزش افزوده گذاشته اند و گفته اند شکر جزو کالاهای مشمول ارزش افزوده ۹درصد است و حال مجددا اعلام کرده اند نیست و همان یک درصد است. با این تفاسیر منتظر هستیم قیمت شکر که یکی از مواد اولیه مصرفی در نان های صنعتی است پایین بیاید.
اثرگذاری یارانه تخصیصی دولت به گندمکاران روی سفره همه مردم
این عضو عضو هیات مدیره تعاون نان های حجیم و نیمه حجیم تهران در پاسخ به این سوال که با توجه به بالا رفتن هزینه های تولید، برآورد شما از افزایش قیمت محصولات نهایی چقدر است گفت: احتمال ۲۰ تا ۲۵ درصد محصولات ما افزایش قیمت داشته باشد چون علاوه بر قیمت مواد اولیه، هزینه های جانبی مثل برق و آب هم افزایش یافته است.
وی ادامه داد: از سوی دیگر با افزایش دستمزد، بیمه و همچنین افزایش نرخ گندم هم مواجه هستیم در حالی که در حال حاضر آرد دریافتی ما بر مبنای گندم ۱۱۵۰۰ تومان است. بنابراین وقتی نرخ گندم بالا می رود آرد آن هم گرانتر به دست ما می رسد.
بر اساس این گزارش یکی از گلایه مندی های صنف و صنعت به تفاوت قیمت گندم ایران با بازارهای جهانی برمی گردد؛ به این معنا که کارخانجات این بخش معتقدند در صورت واردات گندم قیمت تمام شده آرد تولیدی برای آنها کمتر از نرخ فعلی می شود. از سوی دیگر فعالان و تولیدکنندگان محصولاتی همچون ماکارونی و کلوچه عنوان می کنند قیمت آردی که به آنها تحویل می دهند از قیمت جهانی بالاتر است و این منطقی نیست به خصوص اینکه این تفاوت قیمت با نرخ جهانی باعث شده هزینه های تمام شده محصولات بالاتر از دیگر رقبا باشد و در رقابت با تولید کننده های دیگر کشورها به مشکل بر بخورند. لذا دولت باید اجازه واردات به کارخانجات آرد بدهد تا با نرخ مناسب تری این محصول به دست تولید کننده های صنف و صنعت برسد.
نقره نیز در خصوص تفاوت قیمت جهانی گندم با ایران اظهار داشت: با توجه به نوسان قیمت دلار دقیق نمی توان گفت اما بر اساس آخرین نرخ محاسباتی با قیمتی که بتوان وارد کنیم بین ۱۱ تا ۱۲ هزار تومان برای وارد کننده تمام شود. منتها دولت می گوید می خواهد از کشاورز حمایت کند به همین دلیل به کشاورز سوبسید می دهد. اما مساله اینجا است که این سوبسید اعطایی روی سفره همه مردم به خصوص واحدهای نان فانتزی اثر می گذارد لذا مجبور هستیم آرد را گرانتر خریداری کنیم.
کاهش ۱۵ تا ۲۰درصدی فروش نان های صنعتی در پی افزایش قیمت ها
وی ادامه داد: به عبارت دیگر اگر اجازه واردات گندم به کارخانجات آرد کشور می دادند قیمت آردی که به دست ما می رسد حتما پایین تر از قیمتی خواهد بود که الان می گیریم. اما چون دولت اجازه واردات گندم را به کارخانجات آرد نمی دهد و حمایت از گندمکاران را مطرح می کند بنابراین آرد گرانتر به دست ما می رسد.
این عضو هیات مدیره تعاونی نان های حجیم و نیمه حجیم تهران همچنین در پاسخ به این سوال که وقتی افزایش ۲۰ تا ۲۵ درصدی قیمت محصولات نهایی خود را پیش بینی می کنید چقدر از فروش شما کم خواهد شد، نیز گفت: سال قبل که افزایش انفجاری قیمت آرد بود کاهش بسیار بالایی داشتیم. با این وجود به طور کلی هر چقدر فاصله بین قیمت نان سنتی با نان فانتزی بیشتر شود نان صنعتی در سفره مردم کمتر می شود و خطر ریزش آرد سوبسیددار به سوی آرد آزاد افزایش پیدا می کند.
نقره گفت: به عبارت دیگر چون مردم حق انتخاب دارند و با توجه به شرایط اقتصادی حاکم طبیعی است که به سمت نان ارزانتر بروند و به این ترتیب به نظر بنده امسال نیز حداقل بین ۱۵ تا ۲۰درصد از فروش ما نسبت به الان کم می شود.
سردرگمی نانوایان و کاهش پیوسته سهمیه آرد واحدهای نانوایی
بر اساس این گزارش مشکلات مربوط به بخش آرد و نان منحصر به واحدهای صنعتی نیست و واحدهای نان های سنتی کشور نیز با چالش های مختلفی روبرو هستند که مهمترین آنها عدم اعلام نرخ نان توسط دستگاه های مربوطه است که موجب به اصطلاح یکسری کم فروشی ها و یا گران فروشی ها می شود. هر چند نانوایان می گویند وقتی نرخی از سوی دولت برای نان اعلام نمی شود نمی توان گفت واحد نانوایی دچار تخلف گران فروشی یا کم فروشی شده است بلکه نانوا فقط تلاش دارد هزینه های خود را به هر طریقی تامین کند تا واحد مربوطه تعطیل نشود.
تخصیص آرد بر مبنای تراکنش کارتخوان با مشکلاتی همراه است و نه تنها واحدهای نانوایی را دچار سردرگمی کرده بلکه به دلیل شفاف نبودن طرح موجب شده سهمیه آرد نانوایان هر ده روز یکبار به بهانه های واهی کمتر و کمتر شود
محمد سلیمانی رئیس اتحادیه نانوایان سنگک تهران نیز در گفتگو با خبرنگار بازار در خصوص وضعیت حاکم بر واحدهای صنفی نان های سنتی گفت: حال نان های سنتی اصلا خوب نیست؛ ما از سال ۹۹ هنوز نرخ نگرفته ایم و فقط یک کمک هزینه ناچیز به ما داده اند این در حالی است که حداقل ۴ کارگر داریم و برای تامین هزینه های سرسام آور چه باید کرد؟
سلیمانی افزود: از سوی دیگر الان دستگاه های کارتخوان خود تبدیل به معضل شده و هر ۱۰ روز یک بار سهمیه های ما را به هر دلیلی کم می کنند از آن طرف هم در جریان نیستیم که بابت چه چیزی سهمیه ها کم می شود و جالتر اینکه کسی هم پاسخگوی نانوا نیست.
وی با اشاره به اینکه سهمیه آرد بر اساس تراکنش کارتخوانها به نانوایان داده می شود، گفت: ممکن است نانوا از قبل آرد داشته و پخت کرده است و بر مبنای آن کارت کشیده شده است آن هم در شرایطی که نانوایان از ریز جزئیات این طرح آگاه نبوده تا به صورت غیرمتعارف کارت کشیده نشود و به مشکل نخورد. به این ترتیب حتی واحد نانوایی داشته ایم که در فروردین ماه سهمیه آرد اش صفر شده چون به گفته مسئولان به طور غیرمتعارف کارت کشیده اند! در حالی که این طرح باید ابتدا باز می شد و در اختیار اتحادیه های قرار داده می شد تا ما نیز اعضا را در جریان بگذاریم که چنین مسائلی پیش نیاید.
سلیمانی ادامه داد: در حال حاضر اعلام کرده اند فقط به تعداد کیسه های آردی که تخصیص داده می شود باید پخت شود و کارت کشیده شود در صورتی که ممکن است واحد نانوایی از قبل بنا به هر دلیلی آرد داشته و یا آزاد خریداری کرده و پخت کرده و لذا این اقدام را تخلف می دانند و سهمیه ها را کم می کنند!
رئیس اتحادیه نانوایان سنگک تهران همچنین با اشاره به عدم نرخ دهی به نانوایان تصریح کرد: به جای نرخ دادن به نانوایان، دستگاه های مربوطه کمک هزینه ۲۰درصدی به واحدهای نان سنگک می دهند در حالی که این نان صنعتی نیست و تجهیزات و ماشین ندارند و لذا ۴ تا ۶ کارگر باید به کار گرفته شود. بنابراین با این سهمیه های کم نان نه هزینه ها تامین می شود نه می توان کل ایام را پخت داشته باشیم.
دولت می خواهد از جیب نانوا نان مردم را تامین کند
سلیمانی در پاسخ به این سوال که با توجه به آنالیزهای صورت گرفته نرخ نان چه میزان باید افزایش یابد و یا مابه التفاوت به نانوایان پرداخت شود، گفت: ما در فروردین سال ۱۴۰۱ یک آنالیز قیمت ارائه دادیم و در برج ۶ قرار شد مابه التفاوت را به نانوایان بپردازند اما محقق نشد. با این وجود تعزیرات پای روی گلوی نانوا گذاشته است و واحدهای نانوایی را به بهانه های مختلف جریمه می کند، در حالی که ما معتقدیم اول محاسبه بعد مواخذه باید صورت بگیرد.
دولت نمی تواند به واحدهای نانوایی نرخ ندهد و انتظار داشته باشد نانوایان هزینه های سرسام آور تولید را تاب بیاورند و نان مردم را از جیب خود تامین کنند
وی افزود: حرف ما نانوایان این است که وقتی نرخ نداده اند و کمک هزینه ۲۰درصدی که تنها بخش کمی از هزینه های واحدهای نانوایی را پوشش می دهند داده اند آیا توقع دارند نانوا از جیب خود برای مردم هزینه کند!؟
سلیمانی یادآور شد: متاسفانه با این وضعیت نرخ ندادن و روند افزایشی هزینه ها، داد نانوا در آمده و تعزیرات گوشش به این حرف ها بدهکار نیست. حتی مواردی داریم که بازرس به واحد نانوایی مراجعه نکرده اما به تعزیرات که مراجعه می کنند می بینند که جریمه شده اند! اینها ظلم در حق نانوا است که نرخ نداده جریمه هم می کنند.
قیمت های صعودی هزینه های حمل و نقل و قیمت خمیرمایه
بر اساس این گزارش اگرچه در پی کشمکش های بسیار در خصوص افزایش نرخ خرید تضمینی گندم از گندمکاران کشور افزایش قیمت مصوب شده و به گفته کارشناسان این افزایش قیمت می تواند بر واحدهای صنف و صنعت و نانوایی هایی که آزادپز هستند تاثیری مستقیم بگذارد اما به گفته رئیس اتحادیه نانوایان سنگک تهران افزایش قیمت گندم تاثیری بر کار آنها ندارد و عمده ترین تاثیر را روی نان های صنعتی و واحدهای نانوایی به اصطلاح آزادپز می گذارد.
سلیمانی می گوید: اگرچه نرخ آرد دولتی ۱۵درصد هزینه ها در تولید نان است اما ۸۵ درصد هزینه هایی است که دائم در حال بالا رفتن است. به عبارت دیگر آردی که به دست ما می رسد با نرخ قبل است اما هزینه های دیگر از جمله هزینه های حمل و نقل، خمیر مایه و دیگر موارد بسیار بالا رفته است و نمی توان با این ندادن نرخ و جریمه های تعزیرات و کاهش سهمیه ها روزگار گذراند.
وی در پایان در خصوص کیفیت آرد تحویلی نیز گفت: با توجه به اینکه در حال حاضر آردی که به نان های سنگک داده می شود ترکیب آرد گلستان و تهران است کیفیت نسبتا قابل قبولی برای پخت دارد.