اجرای کالا برگ الکترونیکی چرا با استقبال کمتر از ۱۰ درصدی مواجه می شود؟!

 پس از حذف ارز ترجیحی ۴۲۰۰ تومانی و به دنبال آن آزادسازی قیمت کالاهای اساسی، دولت برای جبران افزایش هزینه خرید این کالاها مبلغ سرانه ۴۰۰ هزار تومان را به حساب سه دهک پایین درآمدی و ۳۰۰ هزار تومان برای مابقی یارانه بگیران در دهک های بالاتر واریز کرد تا در جریان آزاد سازی قیمت ها مردم در تامین کالاهای اساسی سبد مصرفی خانوار دچار مشکل نشوند.

پولی که البته در ماه اول امکان برداشت آن وجود نداشت چرا که قرار بود در این طرح مردم با استفاده از کوپن الکترونیکی در فروشگاههای تعریف شده کالاهای اساسی مورد نیاز خود را تهیه کنند، اما ضرب الاجل دولت در اجرای چنین طرحی و در شرایطی که هنوز زیرساختهای استفاده از کوپن الکترونیکی در کشور مهیا نبود، قفل استفاده از یارانه های نقدی جدید باز شد.

یارانه ای که خیلی ها از همان ابتدا آن را به کرایه خانه، هزینه آموزش فرزندان، خرید اقساطی لوازم خانگی و... اختصاص دادند و با باز کردن حساب روی پول یارنه ها، هم اکنون به ندرت از آن برای خرید کالاهای اساسی سفره خانوار استفاده می کنند، زیرا اغلب یارانه بگیران از اقشار ضعیف و کم درآمد جامعه هستند و به دلیل وجود مشکلات فراوانی که دارند بناچار یارانه نقدی خانواده را به زخم های زندگی می زنند.

 

ضعف مدیریتی و برنامه ریزی نادرست در اجرای استفاده یارانه بگیران از کارت کالا برگ االکترونیکی، متاسفانه هم تورم را در کشور تشدید کرد و هم اینکه سفره مردم را به دلیل افزایش هزینه های زندگی برای تامین کالاهای اساسی و ناتوانی در تهیه آنها کوتاه نمود

 

هر چند اقدام دولت برای حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی مختص به واردات کالاهای اساسی با هدف جلوگیری از رانت و چپاول همچنین ممانعت از هدر رفت منابع بیت لمال بود، اما ضعف هایی در اجرای آن متاسفانه در مواردی، هم تورم را در کشور تشدید کرد و هم اینکه سفره بخشی از مردم را به دلیل افزایش هزینه های زندگی برای تامین کالاهای اساسی و ناتوانی در تهیه آنها کوتاه تر کرد. به طوری که اکنون خیلی ها برخی کالاهای اساسی مورد نیاز سبد مصرفی خانوار را از سفره خود حذف و یا بسیار ناچیز کرده اند.

در چنین شرایطی اوایل ماه گذشته وزیر تعاون، کار رفاه اجتماعی با هدف ترغیب و تشویق مردم به استفاده از کالابرگ الکترونیکی، اعلام کرد؛ ۸۰ هزار تومان به مبلغ یارانه کسانی که از کالابرگ الکترونیکی برای خرید کالاهای اساسی استفاده می کنند، واریز می شود. یعنی ابتدا همه یارانه‌بگیران یا هر عضو از خانواده‌هایشان که ۴۰۰ هزار تومان دریافت نقدی یارانه دارند، در صورت استفاده و خرید کالابرگ الکترونیکی مبلغ یارانه آنها به ۴۸۰ هزار تومان افزایش می‌یابد.

البته این طرح نیز شرط و شروط خود را دارد زیرا در فاز نخست آن فقط سه دهک پایین درآمدی یارانه بگیر جامعه آن هم در صورتی که ۷۰ درصد از مبلغ یارانه خود را به خرید کالاهای اساسی اختصاص دهند، می توانند از چنین امتیاز برخوردار شوند و مابقی دهک ها فعلا از این قضیه مستثنی هستند.

 

مطابق بررسی ها و نظرسنجی های به عمل آمده همچنین برآورد از میزان خریدی که از فروشگاههای از طریق کارت یارانه انجام می شود، حتی با افزایش مبلغ یارانه ها و ایجاد زیرساخت های استفاده از کالابرگ الکترونیکی، یارانه بگیران همواره تمایلی به استفاده از کالابرگ الکترونیکی برای خرید کالاهای اساسی ندارند

 

حال مطابق بررسی ها و نظرسنجی های به عمل آمده همچنین برآورد از میزان خریدی که از فروشگاههای از طریق کارت یارانه انجام می شود، حتی با افزایش مبلغ یارانه ها و ایجاد زیرساخت های استفاده از کالابرگ الکترونیکی، یارانه بگیران همواره تمایلی به استفاده از کالابرگ الکترونیکی برای خرید کالاهای اساسی ندارند و چون از پول نقد برای تامین ضروریات زندگی نظیر اجاره بهاء، پرداخت اقساط، قرعه کشی های قرض الحسنه خانوادگی و محله ای، خرید اقساطی لوازم منزل و...استفاده می کنند، بنابراین این طرح موفقیت چندانی نخواهد داشت زیرا هم اکنون کمتر از ۱۰ درصد یارانه بگیران از کارت الکترونیک کالابرگ، برای تهیه کالاهای اساسی در فروشگاهها استفاده می کنند.

این در حالی است که با وجود توافق با فروشگاه‌های زنجیره‌ای در حدود ۵۰ نقطه از کشور برای ارایه خدمت به یارانه بگیران وتامین کالاهای اساسی آنها، دولت به دنبال این است تا از طریق کالابرگ الکترونیکی به اقشار مختلف مخصوصا اقشار محروم و دهک‌های پایین با افزایش ۲۰ درصدی به مبلغ یارانه به آنها کمک کند. البته اخیرا وزیر کار گفته است: طرح کالابرگ الکترونیکی در حال اجراست و برخی تغییرات حسب دستور معاون اول رئیس جمهور را خواهیم داشت که در مرحله کارشناسی است و بعد از کار کارشناسی اطلاع‌رسانی خواهد شد و این را باید گفت که استقبال مورد نظر ما هنوز از کالابرگ انجام نشده است.

 

دولت نباید از ابتدا یارانه را به صورت نقدی به مردم می داد، زیرا با واریز ماهانه یارانه ها عموم یارانه بگیران همان لحظه اقدام به خرید کالاهای اساسی مورد نیاز خود نمی کنند و این پول را در جاههای دیگر هزینه می کنند

 

جواد اسماعیلی، پدر کوپن ایران در گفتگو با خبرگزاری «بازار» راجع به اقدام دولت در اجرای طرح کالابرگ الکترونیکی آن طورکه یارانه بگیران به جای دریافت پول نقد آن را به خرید کالاهای اساسی سبد مصرفی خانوار اختصاص دهند، گفت: با توجه به عادت مردم در دور جدید تغییر یارانه ها نسبت به بکارگیری مبلغ یارانه به غیر از خرید کالاهای اساسی، بنابراین بنده اجرای طرح کالابرگ الکترونیکی را ناموفق و نشدنی می دانم. چرا که همه مردم چه دهک های پایین درآمدی و چه بالاتر روی یارانه های نقدی خود طی این مدت حساب باز کرده اند و نمی توان مردم را حتی با افزایش رقم یارانه برای اختصاص آن به کالا متقاعد کرد.

وی با بیان اینکه دولت نباید از ابتدا یارانه را به صورت نقدی به مردم می داد، افزود: با واریز ماهانه یارانه ها عموم یارانه بگیران همان لحظه اقدام به خرید کالاهای اساسی مورد نیاز خود نمی کنند و این پول نقد را در جاهای دیگر هزینه می کنند در این میان زمانی که برای خرید کالاهای اساسی به فروشگاهها مراجعه کرده و با قیمت های بالای کالاهایی چون روغن، گوشت، لبنیات و ... مواجه می شوند، با نارضایتی، تقصیر گرانی ها را به دوش مسئولان اجرایی می اندازند، غافل از اینکه قبلا بخشی از پول مابه التفاوت جبرانی افزایش قیمت این کالاها را به صورت یارانه نقدی گرفته و خرج کرده اند.

بنا به این گزارش، دولت عزم خود را جزم کرده است که از طریق کالابرگ به اقشار مختلف مخصوصا اقشار محروم و دهک‌های پایین کمک کند و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی نیز در این زمینه اقدامات لازم را انجام داده است. اخیرا نیز وزیر کار اعلام کرده است که طرح کالابرگ الکترونیکی در حال اجراست و برخی تغییرات حسب دستور مخبر را خواهیم داشت که در مرحله کارشناسی است و بعد از کار کارشناسی اطلاع‌رسانی خواهد شد چرا که استقبال مورد نظر ما هنوز از کالابرگ انجام نشده است. حال باید منتظر ماند که تغییرات یارانه ای که بحث آن در محافل گرم شده است چگونه خواهد بود.