احسان بیکی درباره راهکارهای افزایش کیفیت و ارزش افزوده محصول زرشک در آستانه فصل برداشت، اظهار کرد: گاهی کشاورزان و بیشتر دلالان برای اینکه زرشک را با قیمت بالاتری به فروش برسانند، محصول را زودتر برداشت و وارد بازار می‌کنند.
وی افزود: این نوع محصول کیفیت خوبی ندارد زیرا ماده موثره زرشک که خواص دارویی آن است، هنور نرسیده و نرسیدن ماده موثره زرشک به عنوان خواص دارویی آن، باعث می‌شود زرشک از نظر طعم، خواص دارویی و رنگ بی‌کیفیت باشد.
رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی بیرجند گفت: یکی از مشکلات هر سال محصولات راهبردی استان (زرشک، زعفران و عناب) که لطمه زیادی به بهره‌برداران رسانده، خروج محصول بی‌کیفیت از استان است.
وی عنوان کرد: در حال حاضر ۹۵ درصد زرشک بی‌دانه جهان در خراسان جنوبی تولید می‌شود که خروج محصول بی‌کیفیت به ماهیت آن لطمه وارد می‌کند.
بیکی افزود: البته ما این حق را به بهره‌برداران می‌دهیم زیرا سرمای زودهنگام پاییزی باعث سرمازدگی و از بین رفتن محصول می‌شود و برای رفع نگرانی به حق کشاورزان از سرمازدگی باید خدمات بیمه‌ای ویژه‌ای برای زرشک دیده شود.
وی تصریح کرد: با این اقدام، زرشک‌کاران اطمینان پیدا می‌کنند که اگر محصول آنان دچار سرمازدگی شود، بیمه خسارت کامل آن را پوشش می‌دهد.
ضرر بعدی در خشک کردن و بسته‌بندی غیراستاندارد
رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی بیرجند گفت: فرآوری، بسته‌بندی و خشک کردن زرشک به صورت غیربهداشتی و غیر استاندارد هم لطماتی به این محصول وارد کرده و باعث شده که زرشک با ارزش واقعی خود به فروش نرسد.
وی عنوان کرد: متاسفانه یکسری کارگاه زرشک پاک کنی در سطح استان خارج از نظارت سازمان غذا و دارو فعالیت می‌کنند که برای این کارگاه‌ها هیچ استاندارد و بهداشتی پیش‌بینی نشده است.
بیکی افزود: خشک کردن زرشک در بارگاه‌های غیربهداشتی باعث افزایش بار میکروبی محصول می‌شود از طرفی محصول با شرایط بسته‌بندی غیراستاندارد از استان خارج می‌شود که بزرگترین ضربه را به صادرات محصول زرشک می‌زند.
وی تصریح کرد: با توجه به روابط دیپلماسی و تجاری خوبی که در کشورهای حوزه خلیج فارس ایجاد شده، تقاضای زرشک برای صادرات زیاد شده ولی با روش غیربهداشتی و غیراستاندارد بخواهد خشک و بسته‌بندی شود، این محصول راهبردی خراسان جنوبی به دلیل بار میکروبی بالا از سبد خرید کشورهای مقصد حذف خواهد شد.
رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی بیرجند گفت: در برخی بارگاه‌ها با دستگاه سورتینک، زرشک بدون دخالت دست خشک می‌شود که باید سایر بارگاه‌های زرشک هم به رعایت حداقل‌های بهداشتی ترغیب شوند و در این زمینه نیازمند ورود دستگاه‌های ناظر از جمله سازمان غذا و دارو و استاندارد هستیم که کشاورزان را ترغیب و ملزم کنند که حداقل‌های بهداشتی را در کارگاه‌های زرشک پاک کنی رعایت کنند.
صادرات زرشک در گرو کاهش بار میکروبی
وی با اشاره به اینکه طی چند سال اخیر محصول زرشک آن گونه که باید و شاید از لحاظ قیمتی و ارزش افزوده رشد نداشته است افزود: تولید و خشک کردن استاندارد زرشک با کمترین بار میکروبی و با کیفیت لازم در افزایش قیمت محصول نقش موثری دارد.
بیکی تصریح کرد: با توجه به افزایش قیمت دلار باید به سمت صادرات این محصول حرکت کنیم اما متاسفانه وضعیت امروز زرشک استان جایگاه صادراتی درستی ندارد.
او گفت: صادر نشدن زرشک باعث شده که این محصول پرخاصیت تاکنون ارزش واقعی خود را پیدا نکند و این مشکل باز هم به تولید محصول بی‌کیفیت، غیربهداشتی و غیراستاندارد بر می‌گردد.
رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی بیرجند یادآور شد: برای توسعه صادرات زرشک باید محصول با کمترین بار میکروبی به کشورهای مختلف صادر شود.
وی افزود: نباید اجازه دهیم کشاورز با توجه به مشکلات موجود در حوزه نیروی انسانی، کم آبی، نهاده‌ها همچنین افزایش قیمت‌ها مجبور شود محصول خود را با قیمت بسیار پایین به دلال بفروشد.
نبود اتحادیه و صنف زرشک در خراسان جنوبی
بیکی گفت: حدود ۴۰۰ هزار نفر در خراسان جنوبی به طور مستقیم و غیرمستقیم از زرشک ارتزاق می‌کنند و براساس پیش‌بینی‌ها امسال حدود ۹۵ تا ۱۰۵ هزار تن زرشک تَر برداشت می‌شود.
وی افزود: به رغم اینکه زرشک محصول راهبردی استان است اما کارگاه‌های زرشک پاک کنی حتی اتحادیه و صنف جداگانه‌ای ندارند و زیر مجموعه صنف قنادان فعالیت می‌کنند.
این فعال اقتصادی گفت: زرشک اگر در استان یا کشور دیگری تولید می‌شد الان یک سازمان داشت و تلاش ما در اتاق بازرگانی بیرجند این است که زرشک زیر نظر یک سازمان و متولی باشد تا در نهایت با تولید بهداشتی و استاندارد، محصول با کیفیت از استان خارج شود.
وی ادامه داد: با توجه به سال آوری حدود ۲۶ هزار میلیارد ریال گردش مالی محصول زرشک در خراسان جنوبی است و در صورتی که برای زرشک ارزش افزوده ایجاد شود این گردش مالی تا ۶۰ هزار میلیارد ریال هم می‌رسد که باعث پویایی و پیشرفت کشاورزان ما خواهد شد.
کارخانه‌ها برای تولید مربای زرشک رغبت نشان نمی‌دهند
رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی بیرجند با تاکید بر تقویت واحدهای فرآوری زرشک در راستای ایجاد ارزش افزوده اظهار کرد: مردم علاقه زیادی به مربای زرشک دارند اما کارخانه‌های مرباسازی رغبتی برای تولید این کالا نشان نمی‌دهند چرا که حمل زرشک تر تا کارخانه به محصول آسیب می‌رساند.
وی گفت: دستگاه‌های زرشک خشک کنی آلودگی محصول را به صفر می‌رساند اما کیفیت زرشک را نیز کاهش می‌دهد.
خراسان جنوبی رتبه اول کشت و تولید زرشک را در ایران به خود اختصاص داده است.
سطح زیر کشت زرشک خراسان جنوبی که از آن به عنوان "یاقوت سرخ کویر" نیز یاد می‌شود بیش از ۱۹ هزار و ۴۸۵ هکتار و پاییز فصل برداشت این محصول است.