استان ایلام با توجه به قرارگیری در موقعیت جغرافیایی ویژه، دارای آب و هوای مناسب و خاک حاصل‌خیز به‌عنوان یکی از مناطق مستعد کشاورزی کشور محسوب میشود، به طوری‌که این استان در حال حاضر سالانه چندین میلیون تن انواع محصولات کشاورزی را تولید و عرضه می‌کند و به عنوان یکی از قطب‌های اصلی کشاورزی در سطح کشور شناخته میشود، به‌طور کلی اقتصاد استان ایلام اقتصادی وابسته به کشاورزی بوده و از این رو نیاز اساسی به توسعه بخش کشاورزی در این استان وجود دارد.
امروزه نیز یکی از مهم‌ترین روش‌های توسعه کشاورزی و همچنین اشتغالزایی و افزایش درآمد در کشور و به‌خصوص در مناطق روستایی، ایجاد و توسعه صنایع تبدیلی و تکمیلی در بخش کشاورزی است که متاسفانه کمبود صنایع تبدیلی در استان ایلام همواره مانند آفتی ماندگار بر پیکره کشاورزی استان بوده و همه ساله سبب ضرر و زیان هنگفت کشاورزان میشود.
بحران‌های ناشی از نبود صنایع تبدیلی کشاورزی
نبود صنایع تبدیلی و تکمیلی در استان ایلام یک مشکل بزرگ بوده و ممکن است در آینده حوزه کشاورزی استان را با بحران مواجه کند، زیرا به دلیل خام‌فروشی و حداقل ارزش افزوده محصولات کشاورزی استان به قیمت واقعی صادر نمی‌شود.
از طرفی دیگر هر ساله با بی‌توجهی به این مسئله شاهد هدررفت میزان قابل توجهی از محصولات کشاورزی هستیم و اغلب کشاورزان و باغداران مجبور می‌شوند محصولات خود را به قیمت بسیار ناچیز به فروش رسانند و متحمل خسارت‌های فراوان شوند.
کارشناسان اقتصادی معتقدند که فقدان صنایع تبدیلی و تکمیلی مانع بزرگی در مسیر صنعتی شدن، توسعه بخش کشاورزی و تجارت خارجی استان به شمار می‌رود و دلیل این که ایلام در صادرات غیرنفتی ضعیف بوده بدون شک به خاطر خام‌فروشی در بیشتر محصولات صنعتی و کشاورزی است.
لازم به ذکر است با توجه به اینکه حدود یک چهارم از تولیدات کشاورزی در نتیجه‌ی نبود صنعت و امکانات تبدیل و نگهداری ضایع میشود، صنایع فرآوری کشاورزی می‌تواند در راستای جلوگیری از ضایعات محصولات کشاورزی، ایجاد ارزش افزوده در بخش کشاورزی، افزایش سطح درآمد روستائیان، بالابردن بهره‌وری بخش کشاورزی و افزایش سهم اشتغال صنعتی در مناطق روستایی و نیز به‌عنوان جزئی از فرآیند توسعه روستایی ایفای نقش کنند.
ارتباط بین صنعت و کشاورزی
در جوامع امروزی ارتباط بین صنعت و کشاورزی به خوبی قابل لمس است و این صنعت است که به محصولات کشاورزی تولید شده معنا و مفهوم می‌بخشد به گونه‌ای که محصولات کشاورزی با استفاده از صنایع تبدیلی به شکل محصولات جدید در آمده و مورد استفاده قرار می‌گیرد که این موضوع مانع از هدر رفت محصولات میشود.
بسیاری از محصولات کشاورزی دارای زمان تولید و مصرف متفاوتی هستند، تولید یا برداشت آنها معمولاً در یک زمان مشخص و کوتاه، ولی مصرف در زمان طولانی‌تری صورت می‌گیرد، صنایع تبدیلی می‌تواند با حفظ و نگهداری محصولات، در آنها به گونه‌ای تغییر و تبدیل ایجاد نماید که امکان مصرف‌شان در طی سال میسر باشد.
اهمیت توسعه بخش تولیدات کشاورزی در طول چندین سال گذشته مشهود بوده و استان ایلام در تولید بسیاری از محصولات استراتژیک به رتبه قابل قبولی در سطح کشور دست یافته اما دریغ از این که تولید این محصولات به تنهایی کافی نیست و باید در زمینه صادرات، شرایط نگهداری و صنایع تبدیلی و تکمیلی نیز برنامه‌ریزی‌های اساسی انجام یابد.
این موضوع مشخص می‌کند که اقتصاد کشاورزی منوط به توسعه صنایع تبدیلی و تکمیلی در استان است و به عنوان یک مؤلفه اساسی و حلقه واصله صنعت با بخش کشاورزی محسوب میشود که در این زمینه کشاورزان و باغداران خواستار رسیدگی مسئولین به این مشکل اساسی هستند.
مزایای صنایع تبدیلی
همچنین توجه به صنایع تبدیلی و تکمیلی نه تنها موجب اشتغالزایی، رفع فقر و محرومیت، توسعه کشاورزی، ایجاد ارزش افزوده، جلوگیری از خام فروشی و هدر رفت محصولات کشاورزی میشود، بلکه می‌تواند رقابت تولیدکنندگان ایلامی در بازار جهانی را برای افزایش سهم بازارشان محقق کند.
قابل ذکر است تنها مسئله‌ای که در کنار مشکلات خرد و درشت کشاورزی ایلام بیشتر خودنمایی می‌کند بحث خام‌فروشی محصولات کشاورزی و عدم برندسازی این محصولات در بازارهای جهانی به دلیل نبود سرمایه گذار، مشکلات زیرساختی و مدیریت نامناسب است، از این رو امید می‌رود با توجه به این حوزه قدمی اساسی در راستای توسعه بخش کشاورزی و حل مشکلات ذکر شده برداشته شود.