اظهارات اقتصادی ۲ نامزد ریاست جمهوری در آخرین مناظره انتخابات

انتخابات چهاردهمین دوره ریاست جمهوری بعد از یک هفته سخت و پر حاشیه در حالی به دومین مرحله خود نزدیک می شود که از میان شش کاندیدای تایید صلاحیت شده شورای نگهبان، تنها دو کاندیدا یعنی سعید جلیلی و مسعود پزشکیان توانستند با اکثریت آرا به دور دوم راه یابند.

 

اگرچه این دو کاندیدا از زمان آغاز انتخابات یعنی در طول چند هفته گذشته همواره سعی کردند برنامه ها و نظرات خود را در حوزه های مختلف از جمله اقتصادی بیان کنند و برنامه های کاندیدای دیگر را مورد نقد و بررسی قرار دهند اما به نظر می رسد با داغ تر شدن تنور انتخابات تب این نقد و بررسی هم بالا گرفته است؛ به طوری که مناظره شب گذشته جلیلی و پزشکیان را شاید قبل از یک مناظره اقتصادی کارآمد، بتوان به مثابه یک دوئل در نظر گرفت که هریک از کاندیدا سعی داشتند زودتر از دیگری حریف خود را از میدان به در کنند و برنده بازی باشند.

 

با این حال، اما سوالات اقتصادی مناظره شب گذشته بی پاسخ نماند و هر یک از کاندیداها برنامه‌های دولت خود را برای موضوعات مختلف بیان کردند که اهم آن در ادامه آمده است. 

 

 

مسعود پزشکیان درباره برنامه‌های خود برای بورس و بازار سرمایه گفت که نگاه من در بورس همان است که آقای عبد تبریزی مطرح کرده است و موضع من روشن است. معتقدم اقتصاد یک نفر نیست و اینگونه نیست که یک نفر برای مملکت نقشه اقتصاد بکشد بلکه مجموعه‌ای از اقتصاددان‌ها هستند که متناسب با تخصص برای اینکه چگونه با چه مشکلی را برخورد کنند، نسخه طراحی خواهند کرد. اگر ما بخواهیم کاری کنیم کارشناسان مربوط به آن رشته را به کار خواهیم گرفت؛ چرا که اصولاً دولت نباید در قیمت‌ها دخالت کند و اصولاً دولت نباید به تولید دستور دهد چه چیزی تولید کند و با چه قیمتی عرضه کند و به چه میزان صادرات داشته باشد؛ یعنی مداخله دولت در اقتصاد همین بلا را چه سر بورس چه سر بازار و چه سر تولید کننده می‌آورد.

 

به اعتقاد او، آنچه ما انجام خواهیم داد درباره بورس این است که ثبات و امنیت را به بورس برخواهیم گرداند و پول کسری دولت را از بورس جبران نخواهیم کرد؛ چراکه الان دولت‌ها کسری خود را از آنجا جبران می‌کنند.

 

این نامزد چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری اظهار کرد که وقتی دولت در قیمت گذاری دخالت نکند و در قوانین دخالت و بی ثباتی ایجاد نکند و در کار تولید مداخله نکند بورس مسیر خود را طی می‌کند. از نظر تخصصی و علمی میان اقتصاد بهداشت و درمان، اقتصاد صنعت، اقتصاد پولی و مالی و اقتصاد بورس زمین تا آسمان با هم فرق دارد و ما جهت حل ناترازی‌ها در هر حوزه قطعاً از کارشناسان مربوطه استفاده خواهیم کرد. حل مشکل بورس یک با نسخه ساده امکان پذیر نیست، بلکه حتی موج تحریم نیز در بورس تاثیرگذار خواهد بود.

 

سعید جلیلی نیز در پاسخ به این سوال گفت که بورس بهترین ابزار برای اقتصاد کشوراست. بازار اولیه بورس بستر تولید است. بورس ثانویه نیز تنطیم کننده بورس اولیه است. بورس مدیریت می خواهد. یعنی باید شورای ثبات داشته باشیم. تصمیم بانک مرکزی و بیمه نباید به بورس ضرر بزند. برای تصادف رانندگی بیمه داریم. چرا برای سهام بیمه نداشته باشیم؟ پیشنهاد ما بیمه سهام است. اگر سهام را بیمه کنیم، مردم متضرر نمی‌شدند.

 

جلیلی راهکارهای خود برای اصلاح بورس را اینگونه عنوان کرد که باید چه بحث بیمه، سهام و ایجاد شرکت پروژه های خرد و کلان را در نظر بگیریم تا مردم بتوانند از فرصت بورس برای جهش استفاده کنند. یکی از بسترهای نقش باشکوه ایرانی همین بورس است. عده ای سرمایه دار و کسایی که دنبال رانت و پول های بادآورده هستند، تلاطم را در بورس دوست دارند. باید شفافیت ایجاد کنیم. اینگونه نباشد یکی در روز ۵۰۰ میلیون سهام بخرد و دیگری نتواند. این اشکالات تکنیکی را چه کسی بوجود آورد؟ چرا شفافیت وجود نداشت؟ همین آدم های رانت خور نباید بتوانند این کار ها را انجام دهند. بازار سرمایه اصل اقتصاد کشور است.

 

 

 مسعود پزشکیان درادامه این مناظره درباره اینکه دولتش در صورت رییس جمهور شدن چه برنامه‌هایی برای ساخت مسکن و کنترل اجاره بها دارد نیز اینگونه توضیح داد که من آنچه قانوناً امکان دارد و در اختیار دارم را در حد توانم اجرا خواهم کرد. من نمی‌توانم خارج از قانون کاری کنم. در سیاست‌های کلی رهبری طرح آزمایش سرزمینی دیده شده است و بنابر این بوده که اجازه ندهیم شهرهای بزرگ، بزرگتر نشوند و روستاها را به گونه‌ای توسعه دهیم که از روستاها به حاشیه نشینی نروند؛ چراکه اگر این اتفاق بیفتد، قیمت زمین و مسکن افزایش پیدا می‌کند و با این وضعیت اقتصاد مملکت اوضاع خوبی پیش نمی‌آید.  معتقدم که باید ضمن ادامه راه شهید رئیسی و اجرای قانون، آمایش سرزمینی که در سیاست‌های کلی ابلاغی مقام معظم رهبری آمده است را به شدت پیگیری کنیم و تلاش خواهیم کرد که توسعه متوازن ایجاد کنیم.

 

به گفته پزشکیان، دولت باید بتواند پولی به کارمندان بدهد که بتواند در خانه شان زندگی کنند. تورم باعث افزایش اجاره می‌شود و دولت مسبب ایجاد تورم است. دولت‌ها بر اساس تورم پول کارمندان را پرداخت نمی‌کند و مشکل ایجاد می‌شود. دولت نباید شبانه جیب مردم را خالی کند و اینگونه نمی‌تواند مشکل را حل کند. پس این یک بسته ای است که باید کل آن را اجرا کنیم. باید هنر کنیم و جلوی تورم را با راهکاری مناسب بگیریم. این گونه تعدادی از مشکلات را حل می‌کنیم و  با اصلاح حقوق کمک می‌کنیم به افراد تا اجاره خود را بپردازند.

 

جلیلی نیز در پاسخ به این سوال اظهار کرد که در مورد مسکن که مشکل زمین وجود دارد هم برنامه هفتم تصریح کرده که چه باید کرد. مشکل زمین است که قیمت مسکن را بالا برده است. ما باید به زیستگاه مسکن خود ۰.۲ را از اراضی کشور اضافه کنیم که این خود چند برابر یک شهر بزرگ است. کار دولت و رئیس‌جمهور این است که این موارد را بداند و دنبال اجرای آن باشد.

 

به اعتقاد وی، این گره در برنامه هفتم توسعه باز شده است. مسکن یک بحث تک‌بعدی نیست ابعاد اقتصادی و راهبردی هم دارد و در آمایش سرزمینی هم باید به آن نگاه کرد. سیاست‌های دریامحور هم همین است که باید برای آن برنامه داشته باشیم.

 

 

در ادامه این مناظره  سوالاتی در خصوص ناترازی انرژی و افزایش قیمت حامل های انرژی پرسیده شد که مسعود پزشکیان در این خصوص اظهار کرد که در کشور هدررفت انرژی داریم که بیشتر انرژی را پولدارها مصرف می کنند و کسانی که خانه و ماشین و امکانات بیشتری دارند اما هزینه را کسانی می دهند که ماشین ندارند و خانه آن ها کوچک تر است. اما حاکمیت یارانه را به کسانی می دهد که پولدار هستند. اگر قرار بر عدالت باشد باید این پول به همه داده شود؛ یعنی به پولدار و کسی که هیچ مصرفی ندارد. قرار نیست یک روستایی و کسی که ماشین ندارد، این سوبسید را نگیرد و آن ها هزینه گرانی را بدهند، پس باید راه حلی پیدا کرد که همه از یارانه انرژی و گاز و برق استفاده کنند.

 

به اعتقاد پزشکیان، اگر نگاه ما مبتنی بر عدالت باشد باید یارانه به اقشار آسیب پذیر داده شده و پول مصرف اضافه گرفته شود. در این صورت پول واقعی دیگر از آدم فقیر گرفته نمی شود و از آدم پولدار گرفته می شود؛ این کار به کار کارشناسی و بررسی دقیق نیاز دارد.

 

جلیلی نیز با در پاسخ به این سوال با اشاره به طرح " وان" تاکید کرد که این عدالت نیست که کسی که سه ماشین دارد چندین برابر کسی که ماشین ندارد، یارانه بگیرد. این ظلم به مردم است. طرح وان برای حل ناترازی بنزین بود. بهترین برنامه این است که مردم را مشارکت دهیم. اساس طرح ما این است که مردم را در مدیریت مصرف مشارکت بدهیم و بگوییم این انرژی و این میزان سهم شماست و خودتان مصرف را مدیریت کنید و مردم وقتی احساس نفع کنند، وارد می شوند.

 

وی در پاسخ به این پرسش مجری که این طرح، نظارت دولت را از بین نمی‌برد، گفت: باید به مردم اعتماد کرد. دولت بستر را فراهم می کند تا مردم مصرف خودشان را مدیریت کند. این طرح فقط در بنزین نیست بلکه در گاز و برق هم وجود دارد و اصلا به معنای افزایش قیمت نیست. این روند را به گونه‌ای پیگیری کرده ایم که زیرساخت آن فراهم شده است تا مردم لذت آن را احساس کنند و ببیند بی‌عدالت غلط کنار گذاشته شده است. کسی به مردم دستور نمی دهد بلکه خودشان مصرف را مدیریت می کنند و هیچ قیمتی افزوده نمی شود.

 

 

مناظره اما به یارانه هم کشیده شد و کاندیدای ریاست جمهوری نیز برنامه‌های خود را دراین خصوص مطرح کردند. مسعود پزشکیان با اشاره به اینکه اولین قدم برای پرداخت یارانه ها این است که مشخص شود یارانه باید به چه کسانی تعلق گیرد،‌گفت: اولین قدم شناسایی است. نقشه بدون ارزیابی وضعیت موجود ارزشی ندارد. اول باید بررسی کرد که با چه چیزی مواجهیم و کجا و چگونه است. فعلا در جمهوری اسلامی نقشه‌ای برای این‌ها وجود ندارد.

 

به گفته پزشکیان، در حال حاضر به همه یارانه می‌دهند. حال این‌که باید اول بررسی شود که یارانه به چه کسی بدهیم و به چه کسی ندهیم، بعد بینیم به چه چیزی نیاز دارند و چه چیزی ندارند و براساس شناخت جلو برویم.

 

جلیلی نیز در این خصوص اظهار کرد که ما طرح سبد کالای خانوداده مطرح کردیم.در این طرح ۱۳ قلم کالای غذایی که ۲۵۰۰ کیلوکالری دارد و نیاز روزمره هر انسان است را  در یک طرح آماده کرده ایم که اطمینان خاطر حاصل شود که این ۱۳ کالا در اختیار مردم قرار می گیرد. ما به همه مردم ارائه می دهیم و برنامه آن مشخص است . بخشی از این طرح در قالب کالابرگ در این دولت اجرا شده است که باید تکمیل شود. همچنین طرح سفر خانوار را مطرح کردیم. یارانه فقط برای نان نیست. خانواده کرامت داشته و به سفر و تفریح نیاز دارد.

 

 

 

تورم نیز یکی از موضوعات مطروحه در مناظره اقتصادی شب گذشته بود که مسعود پزشکیان در خصوص برنامه‌های دولت خود برای مهار تورم گفت: علت تورم دولتی است که از جیب مردم پول برمی دارد؛ دولت بزرگ می شود و در نتیجه ناترازی به وجود می آید که برای رفع آن مجبور به چاپ پول است و یا اینکه دولت از بانک ها پول اضافه می گیرد.

 

پزشکیان معتقد است اگر بتوان با واردات ارز وارد کشور شود می توان جلوی تورم و فشار روی مردم را گرفت؛ در موقع تحریم نمی توان خرید کرد و معاملات شکل نمی گیرد؛ لذا قیمت ها گران می شود و گرانی باعث تورم و دست کردن دولت در جیب مردم می شود.کار ما در داخل بدون در نظر گرفتن حذف تحریم، اصلاح ناترازی در انرژی و گاز و ارز و مدیریت شرایط است. ما اکنون یارانه بنزین و برق می دهیم و اگر بتوان  این هزینه ها را مدیریت کرد می‌توان آن را به بهداشت و درمان و معیشت مردم اختصاص داد.

 

این نامزد چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری تاکید دارد به هر کسی که ارز ترجیحی می دهیم یعنی رانت پرداخت می کنیم؛ باید ارز را تک نرخی کرد البته غیر از بحث دارو و نهاده ها و مواد غذایی مردم.

 

جلیلی نیز در این راستا تصریح کرد که باید فهم درست و راه‌حل برای تورم داشته باشید. اگر در بودجه ناترازی ایجاد شده و خلق پول هدایت درستی نشود، تورم ایجاد می شود. راه‌حل ناترازی بودجه، افزیش منابع و کاهش مصارف است. باید ارزآوری را به یک هدف اصلی برای همه دستگاه‌ها تبدیل کنیم. نه اینکه اگر تحریم شد، به سمت قبله بنشینیم. باید دقیق بررسی کنیم تا منابع ارزی را افزایش دهیم. برای کاهش مصارف نباید به مردم فشار آوریم بلکه دولت باید به خودش فشار بیاورد.

 

به گفته وی، اگر می‌خواهید بر پول کشور مدیریت داشته باشید در ابتدا باید بر ریال حاکمیت داشته باشید و بدانید که گردش ریال شما به چه صورت است؛ در این راستا باید سامانه‌ها را شکل دهیم و شفافیت مالی در سرمایه‌های بزرگ ایجاد کنیم و بدانیم که چه حرکتی را باید دنبال کنیم. اگر ریال حاکمیت نداشته باشد نمی‌توان مشکل را برطرف کرد. از طرف دیگر باید بتوان ریال را به سمت تولید هدایت کرد نه اینکه این تسهیلات به سمت مال سازی هدایت شود.از سوی دیگر آنچه که تورم به ویژه بازار و مردم را اذیت می‌کند برخی از جهش‌هایی است که در قیمت ارز صورت می‌گیرد. وقتی بدانیم بین تخصیص و تامین ارز چه فرایندی وجود دارد و اشکالات آن کجاست و وقتی راه حل رفع آن مشکلات را پیدا کنیم، می‌توانیم مشکل را حل کنیم.

 

 

واردات خودرو نیز از جمله موضوعاتی بود که هریک از نامزدهای انتخاباتی برنامه‌های خود را در مورد آن بیان کردند. پزشکیان با بیان اینکه واردات خودرو با ارز مردم باید انجام شود، گفـت که اگر رقابت را آزاد کنیم و ماشین هایی وارد مملکت شوند بازار خود به خود تنظیم می‌شود. اگر ارز کالاهای اساسی مثل دارو را تنظیم کنیم بازار آزاد خود را تنظیم می کند. لازم نیست دولت دخالت کند. دولت باید ارز برای پشتیبانی را تامین کند و بقیه را بازار خودش کنترل می کند. دولت دست از دخالت در بازار و قیمت گذاری ها بردارد.

 

جلیلی نیز در این باره اظهار کرد: تولید باید اقتصادی باشد. این موضوع را با استادان مختلف بررسی کردیم و با مدیران برجسته کارخانه‌ها هم مشورت داشتیم.یکی از اهرم‌ها همین واردات است تا متناسب با آن بازار را کنترل شود. واردات یک ابزار خوب برای مدیریت بازار است. یکجا باید وارد کنید تا تولیدکننده داخلی فکر نکند همه کار دست اوست. از یک طرف هم باید ایرادات تولیدکننده داخلی را هم حل کنید. صادرات به کشورهای همسو هم باید در نظر باشد.

 

 

از دیگر مباحث مطرح شده در مناظره اقتصادی شب گذشته برنامه‌های کاندیداها برای رفع ناترازی صندوق‌های بازنشستگی بود.

 

مسعود پزشکیان معتقد است آنچه باید در زمینه صندوق‌های بازنشستگی انجام دهیم که در قانون برنامه هفتم هم آورده‌ایم و دولت را تا حدی موظف کردیم که این کار را انجام دهند، در گام اول این بود که چون بیشترین دغدغه بازنشستگان  در سنین بالا بیماری و ناخوشی‌هاست، به صورت بیمه تکمیلی و بدون هزینه این بخش را که مربوط به سلامت است حل کنند و هیچ مشکلی در این زمینه نداشته باشند و بدون هزینه مورد سلامت برای بازنشستگان پیش رود. دیگر اینکه در گام دوم حقوق آنان را براساس تورم افزایش دهیم تا قدرت خرید آنان متعادل با تورم کشور باشد.

 

این کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری گفت که این رویه در کل دنیا وجود دارد که در سن بازنشستگی یکسری تسهیلات درباره حمل و نقل و مسافرت‌ها و گردش تخصیص می‌دهند که در باقی مانده عمرشان لذت ببرند و می‌توان این کارها را انجام داد.

 

وی همچنین برای احصای نیاز بازنشستگان و ایجاد یک نهاد تنظیم گر برای این موضوع نیز تاکید کرد.

 

سعید جلیلی نیز با اشاره به اینکه امروز تکریم بازنشستگان وظیفه اصلی دولت و همه بخش‌های کشور است، گفت که در این روزها بارها از من سوال شده است که چرا بحث همسان سازی حقوق انجام نمی‌شود؛ وقتی گفته می‌شود همسان سازی حقوق بلافاصله گفته می‌شود که منابع آن از کجاست.

 

وی با تاکید بر اینکه باید جلوی فساد را گرفت، عنوان کرد که بروید در همین سازمان‌های بازنشستگی چه کشوری و چه تأمین اجتماعی ببینید که چه کسانی در آن هشت سال چه پرونده‌هایی داشته‌اند و چه کسانی هیئت مدیره بودند و حقوق‌های نجومی می‌گرفتند در حالی که بازنشستگان‌مان مشکل داشتند؛ ببینید این همه شرکت‌هایی که بودند چه کار کردند و هیئت مدیره‌ها و مدیران عامل آنها چه کسانی بودند؛ اتفاقاً بحث ما در حوزه مبارزه با فساد کلی نیست بلکه باید امتداد پیدا کند و در اینجا خودش را نشان دهد.

 

این نامزد انتخابات ریاست جمهوری معتقد است اگر دولت می‌خواهد به بازنشستگان برسد و به صندوق‌های بازنشستگی رسیدگی کند یکی از مباحث بدهی‌های دولت به صندوق‌هاست و این موضوع باید هرچه سریعتر و به شکل مناسبی دنبال شود.