FATF (گروه ویژه اقدام مالی) به عنوان یک نهاد بیندولتی و جهانی، در سال 1989 توسط کشورهای گروه هفت (G7) و در اجلاس پاریس تصمیم به تأسیس FATF گرفتند.
گروه G7 (گروه هفت کشور صنعتی) یک انجمن غیررسمی از هفت کشور صنعتی است که بهطور مرتب برای مشورت و همکاری در مسائل اقتصادی، سیاسی و امنیتی گرد هم میآیند. اعضای G7 شامل کشورهای
آلمان،
کانادا،
فرانسه،
ایتالیا،
ژاپن،
انگلستان
و ایالات متحده آمریکا هستند.
کشورهای G7 بهعنوان مؤسسان اولیه FATF در نظر گرفته میشوند. اعضای FATF موظف هستند که استانداردهایی جهانی برای مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم را در سیستمهای مالی خود اجرا کنند. در این خبر، به بررسی فهرست این 39 کشور عضو FATF پرداخته و به تعریف تروریسم در این سند جهانی خواهیم پرداخت.
فعالیتهای اولیه FATF چه بود و چه وظایفی داشت؟
در آغاز، یکی از مهمترین اهداف FATF ایجاد 40 توصیه برای مبارزه با پولشویی بود که بهعنوان معیارهای بینالمللی برای سیستمهای مالی در سراسر جهان عمل میکنند. این توصیهها شامل ارزیابی و نظارت بر روشهای بانکی، اطمینان از شفافیت مالی و جلوگیری از فساد مالی بودند.
از چه زمانی مأموریت FATF به تأمین مالی تروریسم پرداخت؟
از سال 2001، پس از حملات 11 سپتامبر در آمریکا، FATF مأموریت خود را گسترش داد و به مبارزه با تأمین مالی تروریسم نیز پرداخته و توصیههای خود را برای مقابله با این تهدید جدید اصلاح و توسعه داد. در همین راستا، استانداردهایی برای شناسایی و جلوگیری از تأمین مالی فعالیتهای تروریستی از طریق سیستمهای مالی ایجاد کرد.
کشورهای عضو FATF هستند شامل:
- آرژانتین
- استرالیا
- بلژیک
- برزیل
- کانادا
- چین
- فرانسه
- آلمان
- یونان
- گورنسی (جزایر کانال مانش)
- هنگ کنگ (چین)
- ایسلند
- هند
- اندونزی
- ایرلند
- اسرائیل
- ایتالیا
- ژاپن
- لوکزامبورگ
- مالزی
- مکزیک
- هلند
- نیوزلند
- نروژ
- پرتغال
- عربستان سعودی
- سنگاپور
- آفریقای جنوبی
- کره جنوبی
- اسپانیا
- سوئد
- سوئیس
- ترکیه
- انگلستان
- ایالات متحده
- امارات متحده عربی
- اروگوئه
سازمانهای منطقهای عضو FATF:
کمیسیون اتحادیه اروپا: این سازمان نماینده اتحادیه اروپا است و از 27 کشور عضو اتحادیه اروپا تشکیل شده است.
شورای همکاری خلیج فارس (GCC): این شورا شامل کشورهای بحرین، کویت، عمان، قطر، عربستان سعودی و امارات متحده عربی است.
وظایف و مسئولیتهای کشورهای عضو FATF
کشورهای عضو FATF موظف به پیروی از 40 توصیه FATF هستند که شامل قوانینی برای مبارزه با پولشویی (AML) و تأمین مالی تروریسم (CFT) میشود. این توصیهها بر جنبههای مختلف از جمله نظارت بر سیستمهای بانکی، پیگیری تراکنشهای مشکوک، و اقدامات اجرایی برای مقابله با تأمین مالی تروریسم تمرکز دارند. کشورهای عضو باید اقدامات مشخصی برای جلوگیری از این جرایم در سیستمهای مالی خود اتخاذ کنند و در صورت لزوم از مجازاتهای مالی یا تجاری برای کشورهای ناقض استفاده کنند.
تعریف تروریسم در توصیههای FATF
در چارچوب توصیههای FATF، تروریسم به معنای فعالیتهایی است که به طور عمدی برای تخریب امنیت و نظم اجتماعی انجام میشود و در آن تلاش میشود که از طریق ترس و وحشت، اهداف سیاسی، مذهبی یا ایدئولوژیک خاصی به دست آید. این سازمان، در جهت مبارزه با تأمین مالی تروریسم (CFT)، موارد زیر را در تعریف تروریسم و تأمین مالی آن لحاظ میکند:
تروریسم بینالمللی: هرگونه فعالیت تروریستی که در یک کشور رخ دهد ولی اثرات آن به کشورهای دیگر گسترش یابد.
حمایت از گروههای تروریستی: هرگونه تامین مالی برای سازمانها یا افراد مرتبط با فعالیتهای تروریستی، چه از طریق منابع داخلی یا خارجی.
تهدیدات مالی تروریسم: تراکنشهای مالی که بهطور مستقیم یا غیرمستقیم برای تأمین مالی اقدامات تروریستی مورد استفاده قرار میگیرند.
توسعه قوانین ضدتروریسم: FATF کشورها را ملزم به ایجاد و تقویت قوانینی میکند که برای شناسایی، متوقف کردن و مجازات فعالیتهای تروریستی و تأمین مالی تروریسم طراحی شدهاند.
اهمیت پیروی از FATF
پیروی از استانداردهای FATF برای کشورهای عضو حیاتی است، زیرا عدم انطباق با این استانداردها میتواند عواقب جدی برای وضعیت اقتصادی و مالی کشورها داشته باشد. کشورهایی که در اجرای این استانداردها کوتاهی کنند، ممکن است به لیستهای سیاه یا خاکستری FATF افزوده شوند و این موضوع میتواند منجر به تحریمها، محدودیتهای تجاری و از دست دادن دسترسی به سیستمهای مالی بینالمللی شود.
کشورهای عضو FATF که عضو نیستند
گروه ویژه اقدام مالی (FATF) بهعنوان یک نهاد بینالمللی، که برای مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم ایجاد شده، به کشورهای مختلف عضویت میدهد و در عین حال نظارتهایی دقیق بر رعایت استانداردهای بینالمللی در این زمینهها اعمال میکند. این سازمان شامل کشورهای مختلف از سراسر جهان میشود، اما برخی از کشورهای بزرگ یا مهم به دلایل مختلف عضو این سازمان نیستند.
در اینجا به بررسی برخی از کشورهای معروف که در حال حاضر عضو FATF نیستند میپردازیم:
۱. چین
چین بهعنوان یکی از بزرگترین اقتصادهای جهان، در حال حاضر عضو رسمی FATF نیست، اما همچنان در مسائل مختلف مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم همکاری دارد. این کشور بهطور غیررسمی در کنار سایر کشورها با FATF در زمینههای اقتصادی و امنیتی همکاری میکند.
دلایل عدم عضویت: چین بهطور کلی تحت تأثیر سیاستهای خاص خود در مسائل جهانی قرار دارد. همچنین این کشور به دلیل داشتن سیستم مالی خاص خود و برخی نگرانیها در زمینه شفافیت مالی، ممکن است از عضویت در FATF خودداری کرده باشد.
۲. هند
هند، یکی دیگر از اقتصادهای بزرگ آسیایی، که از نظر اقتصادی و جمعیتی در جهان اهمیت بالایی دارد، در حال حاضر عضو FATF نیست.
دلایل عدم عضویت: هند در گذشته تلاشهایی برای پیوستن به FATF کرده است، اما برخی مشکلات داخلی از جمله مسائل مربوط به فساد مالی و عدم شفافیت کامل در نظام مالی این کشور، عضویت آن را با چالشهایی مواجه کرده است. علاوه بر این، هند نگرانیهایی در خصوص کنترل بر منابع مالی و مسائل اقتصادی داخلی خود دارد.
۳. روسیه
روسیه نیز یکی دیگر از کشورهایی است که در حال حاضر عضو رسمی FATF نیست.
دلایل عدم عضویت: یکی از دلایل عمده عدم عضویت روسیه در FATF، تنشهای سیاسی و اقتصادی با غرب و برخی کشورهای عضو FATF است. این کشور در گذشته در برخی از اقدامات مربوط به پولشویی و تأمین مالی تروریسم بهویژه در بخشهای مربوط به منابع انرژی و فروش تسلیحات، مورد انتقاد بوده است.
۴. ایران ( دلایل زیر در پاسخ هوش مصنوعی است و مبتنی بر تعاریف تروریسم از کشورهای G7 می باشد)
ایران از جمله کشورهای است که از سالها پیش بهدلیل مشکلات مرتبط با تأمین مالی تروریسم و پولشویی، بهویژه تحت تأثیر تحریمهای بینالمللی، نتوانسته است به عضویت FATF درآید.
دلایل عدم عضویت: ایران تحت تحریمهای گسترده بینالمللی قرار دارد و بهدلیل روابط پیچیدهاش با گروههای مختلف، که در بعضی موارد از تأمین مالی تروریسم حمایت میکنند، پیوستن به FATF برای این کشور دشوار بوده است. از سوی دیگر، ایران نیز به دلایل مختلف سیاسی و اقتصادی تمایل به عضویت در این سازمان نداشته است.
۵. کره شمالی
کره شمالی یکی از کشورهایی است که نه تنها عضو FATF نیست، بلکه این کشور بهطور گسترده در فهرست کشورهای با ریسک بالا از نظر تأمین مالی تروریسم و پولشویی قرار دارد.
دلایل عدم عضویت: کره شمالی به دلیل سیاستهای بسته و غیرشفاف خود در زمینههای مالی و اقتصادی، در لیست سیاه FATF قرار دارد. این کشور بهویژه بهدلیل فعالیتهای غیرقانونی مالی و تأمین مالی برخی گروههای تروریستی، همواره مورد تحریمهای بینالمللی قرار گرفته است.
۶. برخی کشورهای آفریقایی
بعضی از کشورهای آفریقایی مانند سودان، سومالی و چاد، بهدلیل مشکلات سیاسی و اقتصادی، یا سیستمهای مالی غیرشفاف و ناکارآمد، عضو FATF نیستند. این کشورها با مشکلات داخلی، فساد مالی و فعالیتهای غیرقانونی مواجه هستند که همکاری آنها با FATF را دشوار میکند.
دلایل عدم عضویت در FATF
دلایل مختلفی برای عدم عضویت کشورهای مختلف در FATF وجود دارد که شامل موارد زیر میشود:
مسائل سیاسی و اقتصادی: کشورهای خاص ممکن است به دلایل سیاسی یا نگرانیهای اقتصادی خود از پیوستن به FATF خودداری کنند. این کشورها ممکن است به دلیل فشارهای بینالمللی و یا درگیریهای داخلی، همکاری نزدیکی با نهادهای مالی بینالمللی نداشته باشند.
سیستمهای مالی غیرشفاف: برخی کشورهای جهان، بهویژه در آفریقا و برخی کشورهای آسیایی، سیستمهای مالی شفاف و استاندارد ندارند که پیوستن به FATF را برای آنها دشوار میسازد.
مقابله با تحریمها: کشورهایی مانند ایران و کره شمالی، که تحت تحریمهای گسترده اقتصادی و مالی قرار دارند، به دلایل سیاسی از پیوستن به FATF خودداری میکنند.
نبود الزامات قانونی و اجرایی: برخی کشورهای عضو سازمانهای بینالمللی دیگر ممکن است به دلایلی از جمله مشکلات در تدوین و اجرای قوانین و استانداردهای بینالمللی در زمینه مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم، نتوانند به عضویت FATF درآیند.