صادرات و واردات جزء متغیرهای کلان اقتصادی اند که از اهمیت بالایی برخوردارند، زیرا این دو متغیر، راه های ارتباط اقتصادی کشور با جهان خارج را تشکیل می دهند. هر کشوری از طریق صادرات، درآمدهای ضروری برای رفع نیازهای وارداتی خود را تامین می کند و از این رو است که باید بکوشد همواره تعادلی را بین این دو متغیر اقتصادی برقرار سازد. عمده درآمدهای صادراتی کشور ایران به عنوان یک کشور نفتی، از طریق صادرات نفت به دست می آید و از این راه نیازهای وارداتی کشور برآورده می شود. مقایسه میزان صادرات نفتی و واردات کشور، نشان از تراز بازرگانی مثبت یعنی بیشتر بودن مقدار صادرات از واردات دارد. اما هنگامی که همین مقایسه با استفاده از صادرات غیرنفتی صورت می گیرد، تراز بازرگانی منفی (که با کسر واردات گمرکی از صادرات غیرنفتی محاسبه شده) به دست می آید. در این مطالعه روند صادرات غیرنفتی و واردات گمرکی کشور طی دوره ۱۳۷۹-۱۳۸۹ مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج تحقیقات تراز بازرگانی منفی صادرات غیرنفتی در برابر واردات گمرکی در تمامی سال های مورد بررسی را نشان می دهد. همچنین مقایسه نسبت صادرات غیرنفتی و واردات گمرکی ایران به تولید ناخالص داخلی با این نسبت در سایر کشورها، نشان می دهد که ایران اختلاف بیشتری در سهم واردات و صادرات از تولید ناخالص داخلی دارد به طوری که سهم واردات گمرکی از تولید ناخالص داخلی اش بسیار بیشتر از سهم صادرات غیرنفتی از تولید ناخالص داخلی است. مجموع این موارد، لزوم توجه و بازبینی در سیاست های تجاری این کشور را می رساند که لازم است مورد توجه سیاستگذاران تجاری قرار گیرد.
در پایان گزارش مذکور دو مورد از مهمترین موارد در این زمینه مورد اشاره قرار می گیرند:
۱- تلاش برای متنوع ساختن شرکای تجاری ایران به ویژه در بخش واردات. این امر با توجه به شرایط جدید تحریم های تجاری علیه ایران، از اهمیت بسزایی برخوردار است.
۲- سیاستگذاری در جهت افزایش صادرات غیرنفتی با توجه به امکانات بالقوه بالای برخی کشورها مانند عراق و افغانستان در جذب صادرات غیرنفتی ایران.