در ابتدای این نشست رئیس کمیسیون کشاورزی و صنایع غذایی اتاق تهران با اشاره به موضوع غنی سازی آرد که چند جلسه قبل نیز در کمیسیون مطرح شده بود و از عدم انجام آن انتقاد شده بود گفت: «متاسفانه نه تنها غنیسازی آرد به طور کامل و فراگیر انجام نمیشود بلکه در استفاده از آرد در نانواییها پسرفت هم مشاهده شده و گزارش شده که برخی نانواییها دوباره به استفاده از جوش شیرین روی آوردهاند.»
شاهرخ ظهیری همچنین با تاکید بر رواج استفاده از مواد غذایی پرفایده همچون خرما ترویج استفاده از محصول را برعهده نهادهای دولتی و سازمانهایی دانست که میتوانند مردم را ترغیب کنند تا این قبیل محصولات را در سبد غذایی خانواده قرار دهند. پس از طرح این موضوعات اعضای کمیسیون به بیان اخبار روزه حوزه کشاورزی و صنایع غذایی پرداختند.
با وجود ممنوعیت واردات، 361 هزارتن میوه وارد شده است
اصغر تفضلی هرندی در سخنانی کوتاه به بحث واردات میوه اشاره کرد و گفت: «براساس آمار گمرک در هفت ماه ابتدای سال جاری 361 هزار تن میوه به ارزش 265 میلیون دلار میوه وارد کشور شده که به رغم ممنوع بودن واردات میوه این رقم بسیار قابل توجه است.» تفضلی هم چنین به سخنان یکی از مقامات وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مبنی بر کمبود کلسیم در 90 درصد خانوارهای ایرانی پرداخت و با تاکید بر این که شیر و لبنیات را منبع اصلی کلسیم هستند گفت: «این نشان میدهد که خانوادههای ایرانی به خصوص طبقه متوسط به پایین شیر و مواد لبنی به مقدار لازم مصرف نمیشود.»
چون خرما ارزان است قدرش را نمیدانند
علی محمد صمیمی که از انجمن ملی خرما برای حضور در کمیسیون دعوت شده بود بحث خرما را با اشاره به تفاوت قیمتی آن در بازار تهران و خرید از نخلداران آغاز کرد. صمیمی گفت: «من در خیابان پانزده خرداد تهران خرمایی دیدم که کیلویی 6 هزار تومان به فروش میرسد. در حالی که خرمای باکیفیتتر از آن را از نخلداران ما در جنوب تنها دو هزار تومان در هر کیلو میخرند. این عضو هیات نمایندگان اتاق ایران با تاکید بر این که قیمت خرما در کشور پایین است ادامه داد: «این که قیمت خرمای پیارم 15 یا 18 هزار تومان در هر کیلوست را نباید دلیل گران بودن خرما دانست چون این نوع خرما به مقدار کم تولید میشود و خرمایی لوکس است. دلیل گران بودن آن هم کم بودن آن در بازار است لذا نباید وزارتخانه های دولت این قیمت را دلیل گران بودن خرما بدانند چون خرما از نظر ما ارزان است. چرا که نخلداران خرما با کیفیت مناسب را در ماههای شهریور و مهر کیلویی 800 تومان میفروشند.»
علی محمد صمیمی با انتقاد از مسئولانی که هر سال تنها چند روز مانده به ماه مبارک رمضان به فکر تنظیم بازار میافتند از دولت خواست تا با ارائه تسهیلات اجازه دهند انبارهای مناسب برای نگهداری خرما ایجاد شود تا در هنگام ماه مبارک که استفاده از خرما افزایش مییابد قیمت دستخوش تغییرات و کمبود خرما در بازار احساس نشود.
غلامحسین خوشنظر دیگر عضو انجمن ملی خرمای ایران نیز با مقایسه کردن خرما با دیگر محصولات مغذی همانند مغز گردو، خرما را محصولی ارزان اما بسیار مفید فایده توصیف کرد و گفت: «اگر خرما در کشور گرانتر میبود انگاه قدر آن را بیشتر میدانستیم. به نظر ما خرما در جامعه ارزان است. اگر خرما را با مغز گردو مقایسه کنید که اکنون حداقل کیلویی 35 هزار تومان است میفهمید که خرما چقدر مظلوم واقع شده است.»
اما پس از این اظهارنظرها اصغر تفضلی هرندی نظر مخالفی بیان کرد و خرما را ارزان ندانست. او با طبیعی دانستن تفاوت قیمت بازار مصرف با قیمت اولیه تولیدکننده گفت: «درست است که این فاصله قیمتی زیاد است اما باز هم قیمت خرما بالاست. خرمای پیارم هم که خرمای لوکس کشوراست بیشتر صادر می شود. اما قیمت خرمای مصری مردم مثل خرمای بم هم بالاست.»
خرما از سیب یاد بگیرد
ابوالحسن خلیلی ، دیگر عضو کمیسیون کشاورزی و صنایع غذایی بود که در مورد وضعیت خرما اظهارنظر کرد و خواستار برنامهریزی بیشتر در این محصول توسط تولیدکنندگان و توجه بیشتر به تقاضای بازار مصرف شد. خلیلی با اشاره به وضعیت مشابهی که سیب دماوند داشت گفت: «در دماوند هم در فصل سیب ضایعات بسیار زیاد بود و مقدار زیادی از سیب تولید شده به علت ارزان بودن آن از دست میرفت اما کشاورز کم کم به سمت تولید برای بازار مصرف رفت و با اصلاح درختان و تولید محصولی که مورد پسند بازار بود توانست پیشرفت بسیار خوبی داشته باشد.»
خلیلی با تاکید بر استفاده از دانش بیوتکنولوژی گیاهی در کشور، اجرای برنامههای ترویجی مصرف خرما توسط تشکلها را ضرورت دانست و معتقد بود که بخش خصوصی خود باید به فکر پیشبرد برنامههای خود باشد و توقع چندانی از دولت و نهادهای زیرمجموعهاش نداشته باشد.
علیمحمد صمیمی باز هم با تاکید بر ارزان بودن قیمت خرما از این که خرما هیچ پشتیبان قدری در کشور ندارد انتقاد کرد. او گفت: «ما در انجمن ملی خرما و با بودجه اندک خودمان کار میکنیم. دو سال است که پارک تحقیقات و فناوری تهران همکاری داریم اما چون نگاه ملی میهنی به خرما وجود ندارد طرحهای زیادی وجود دارد که به محاق میرود.» این عضو انجمن ملی خرما از این که تبلیغات روی اثر خرما بر سلامت مردم انجام نمی گیرد گلایه کرد و تاکید داشت که انجمن با بودجه اندک خود به دنبال بهزراعی است.
خرما با سیب تفاوت دارد
رضا ارجمندی، از کارشناسان کمیسیون کشاورزی و صنایع غذایی با تاکید بر این که مساله خرما با یکی دو جلسه حل نمیشود مساله خرما با سیب دماوند را متفاوت دانست. ارجمندی با اشاره به نزدیک بودن دماوند به تهران و رابطه خوب مسئولان در نهادهای مختلف با این منطقه افزود: «سیب پس از دو به باردهی میرسد. اکنون نهالهای سیب را با فاصله دومتری از یکدیگر میکارند و درخت آن نیز بلند نمیشود و به گونهای میماند که میتوان میوهاش را با دست چید. محصول آن قابلتوجه شده است اما درخت خرما بعد از 10 سال به بار مینشیند.»
این کارشناس حوزه کشاورزی با اشاره به این که چندین سال قبل نهال بیوتکنولوژیک خرما را از انگلیس به کشور آورده و در باغ میناب کاشتهاند گفت: «از این نهالها در حال حاضر در کشور داریم اما مساله این است که به خرما توجه نمیشود. در جامعه ما خرما را جز در مجلس ختم و یا ماه رمضان نمیخورند. باید بدانیم که مساله خرما با یکی دو جلسه حل نمیشود و باید به آن نگاه جامعتری داشت.»
دام جنگلی روزانه یک لیتر شیر میدهد
رضا ارجمندی ، اما علاوه بر مساله خرما به موضوع دیگری نیز پرداخت. او با انتقاد از بحث مطرح شدن چرای دام در جنگلها گفت: «20 سال است که طرح خروج دام از جنگل به عنوان یک طرح ملی در برنامههای توسعه وجود داشته و برای آن تلاش شده است و نباید دوباره مطرح شود.» ارجمندی با تاکید بر این که جنگل علوفه ندارد گفت: «دام کوچک نمیتواند در جنگل به چرا برود چون جنگل علوفه ندارد. گاو هم به این خاطر به جنگل برده میشده که از سرشاخه درختان می خورده است. با این همه برگشت دام به جنگل یک کار اشتباه است چون از نظر اقتصادی هم به صرفه نیست چون دام جنگلی در روز یک لیتر شیر میدهد در حالی گاو دامداری روزی تا 50 لیتر هم شیر میدهد.»
پس از این اظهارنظرها شاهرخ ظهیری با اشاره به تلاش شوراها و انجمنهای مشابه برای تبلیغ محصول مورد نظر خودشان از جمله زیتون به انجمن ملی خرما پیشنهاد کرد تا برای گسترش تبلیغ استفاده از خرما و تا ثیر آن بر روی سلامت جامعه، برنامهریزی دقیقتری داشته باشد. ظهیری همچنین اتاق تهران را از حمایتکنندگان انجمن ملی خرما خواند که از توان خود برای ترویج مصرف خرما استفاده خواهد کرد. رئیس کمیسیون کشاورزی و صنایع غذایی اتاق تهران پس از آن به مساله استفاده از جوش شیرین در پخت نان اشاره و گفت که انجمن خمیرمایه اعلام کرده نانواها دوباره به استفاده از جوش شیرین روی آوردهاند و از خمیرمایه استفاده نمیکنند. او از نمایندگان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی خواست در این مورد اظهارنظر داشته باشند.
آردها کمسبوس شدهاند
حامد پورآرام سخنان خود را با گلایه از وزارت صنعت، معدن و تجارت آغاز کرد و گفت که این وزارتخانه از کارخانجات خواسته تا سبوسگیری از آرد را افزایش دهند تا آرد سفیدتر باشد در حالی که عکس این مساله باید اتفاق بیفتد. پورآرام افزود: «پیش از این می گفتیم سنگک بهترین نان است چون آردش 92 درصد سبوس داشت و جوش شیرین هم در آن استفاده نمیشد اما در حال حاضر سنگک هم با آرد سفید تولید میشود و متاسفانه نانهایی که با آرد سفید درست میشوند اثر بدی بر دستگاه گوارش دارند.»
پورآرام همچنین به افزودن سبوس توسط برخی نانواها در نانوایی اشاره کرد و آن را کاری اشتباه دانست چرا که سبوس جداشده و موجود در بازار به عنوان خوراک دام مصرف میشود و نباید به آرد اضافه شود.
در همین راستا رضا غلامی رئیس اداره بهداشت اماکن مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت اصلی ترین مساله را مشخص نبودن مسئول نان کشور دانست. غلامی شروع طرح کنترل مصرف جوش شیرین در نانواییها را سال 80 عنوان کرد و گفت: «از ابتدای طرح تا سال 1390 درصد حذف جوش شیرین به 4/92 درصد رسید. میانگین استفاده از جوش شیرین نیز در استانهای تهران، قم، گیلان و مازندران بیشتر از بقیه استانها بود.»
این کارشناس وزارت بهداشت افزایش استفاده از جوششیرین بعد از هدفمندی یارانهها را اینگونه توضیح داد: «پس از هدفمند کردن یارانهها، نانواها به دنبال این رفتند که کارگر کمتری داشته باشند و زمان پخت نان را کاهش دهند. همین مساله باعث شد تا به سمت آرد نامرغوب و استفاده از جوششیرین روی بیاورند. در این مدت 5 درصد استفاده از جوش شیرین افزایش یافت و درصد حذف این ماده از نانواییها از 4/92 به 87 افت کرد.» غلامی با این همه بر تاکید وزارت بهداشت و سختگیری برای حذف جوش شیرین تاکید کرد. او هم چنین عنوان کرد برای بهبود کیفیت نان باید از روش حرارت مستقیم جلوگیری کرد و دستگاههای پخت نان به شیوهی غیرمستقیم حرارت را به خمیر بتابانند.
کانون انجمن صنایع غذایی