توزیع گسترده انواع برنج خارجی در بازار بویژه همزمان با نوبرانه شدن برنج مازندران، زخم کهنه ای است که ظاهرا هر سال با پیچیدن عطر برنج در شالیزارهای شمال کشور بیش از پیش سرباز می کند.
شاید اگر خارج شدن خونابه این زخم کهنه سبب کاهش بخشی از درد و رنج مصرف کنندگان می شد، گله ای برای کشاورزان برنجکار باقی نمی ماند، اما این معادله حساب و کتابش همواره به نفع دلالانی تمام می شود که سرمایه هایشان را در آشفته بازار برنج کشور هر سال چند برابر می کنند.
قیمت برنج نیز مانند هر کالای دیگری در بازار تابع عرضه و تقاضا است، اما ظاهرا قرار نیست این بازار هیچگاه رنگ تعادل به خودش ببیند و گویی همواره باید یکی از پله های عرضه و تقاضا بسته به منافع دلالان بالا و پایین شود.
این که بهانه برای عرضه انبوه برنج های خارجی در بازار در سال های اخیر و در آستانه برداشت برنج شمال کشور چه بوده، مهم نیست، مهم نتیجه ای است که از پی آن می آید و به همین دلیل حتی اگر ماه مبارک رمضان بهانه عرضه گسترده برنج های خارجی باشد، نفعش به جیب دلالانی می رود که برنج داخلی را به علت نیاز کشاورزان به ثمن بخس خرید می کنند.
بر اساس اعلام مراجع رسمی، امسال در آستانه ماه مبارک رمضان حدود ۵۵۰ هزار تن برنج از خارج وارد و در بازار مصرف داخلی توزیع شده است.
برداشت برنج مازندران نیز همزمان با ماه مبارک رمضان در برخی مناطق آغاز شده است، استانی که به استناد آمارهای رسمی ۴۴ درصد برنج مورد نیاز کشور را تامین می کند.
همزمانی توزیع برنج خارجی در بازار با برداشت شالی از شالیزارهای مازندران ،بیش از پیش سبب نگرانی و حتی عصبانیت شالیکاران شده است که معتقدند امسال هزینه کاشت ، داشت و برداشت محصول برایشان تا دو برابر سال پیش افزایش یافته ولی ظاهرا محصولشان را باید به نرخ پارسال بفروشند.
ذبیح الله صالحی کشاورزی از شهرستان آمل با انتقاد و گلایه از واردات برنج خارجی به خبرنگار ایرنا گفت: نمی دانم چه دست هایی در کار است که در زمان برداشت شالی، توزیع برنج خارجی در کشور صورت می گیرد.
وی افزود: مسوولان و دست اندرکاران در مصاحبه ها از نظارت و هماهنگی برای واردات برنج مورد نیاز سخن می گویند، اما در عمل بر خلاف این ادعا شاهد واردات بیش از حد و توزیع در زمان برداشت شالی هستیم.
این شالیکار به هزینه بالای تولید برنج در سال جاری اشاره کرد و گفت: هنوز فعالیت های شالیکاری در مازندران سنتی است و کشاورزان برای شخم و شیار ، آبیاری ، خزانه گیری ، نشاء ، وجین ، سم پاشی و درو هزینه زیادی را متقبل می شوند.
وی افزود: زمین های کشاورزی منطقه تسطیح و یکپارچه نیست و نمی توان از ماشین آلات پیشرفته کشاورزی از جمله بانک نشاء، نشا کار و کمباین مختص درو شالی استفاده کرد.
صالحی با اشاره به اینکه امسال دستمزد هر کارگر نشاکار به ۵۵۰ هزار ریال در روز افزایش یافت، گفت: قیمت انواع کود شیمیایی و سموم نیز نسبت به سال پیش تا ۴۵درصد بیشتر شد.
وی به کمبود آب کشاورزی و هزینه پمپاژ آب زیر زمینی اشاره کرد و افزود: در این زمینه آمار و ارقام به هرز رفتن آب به دریا نشان می دهد که همچنان ذخیره سازی آب با سد سازی و ایجاد شبکه فقط در حد شعار باقی مانده است.
ناصر کاوسی برنجکاری از بخش لاله آباد شهرستان بابل نیز از واردات و توزیع برنج خارجی ابراز نگرانی کرد و گفت: با توجه به هزینه های تولید شالی برنج ، فروش هر کیلو گرم برنج طارم محلی زیر ۵۵ هزار ریال به صرفه نیست.
وی افزود: واسطه ها و دلالان همچنان تعیین کننده نرخ برنج در بازار مازندران هستند و این مقوله قصه تکراری است که تمامی شالیکاران و دست اندرکاران دولتی واقفند.
این شالیکار گفت: به نظر می رسد برخی ابراز نگرانی ها در باره تغییر کاربری اراضی شالیزاری به فعالیت های غیر کشاورزی از جمله تجاری و ویلا سازی چندان هم جدی نیست و فقط شعار است، در غیر این صورت باید پس از سال ها تجربه تلخ همزمانی برداشت برنج با توزیع برنج خارجی ، امسال دیگر این مشکل تکرار نمی شد.
وی افزود: در حالی که زمین کشاورزی از ارزش بالایی برخوردار است، اما از محل فعالیت های کشاورزی ،درآمد اندکی به همراه هزاران دغدغه و استرس ایجاد می کند، کشاورزان از کشاورزی سرخورده شده و بناچار اقدام به فروش زمین می کنند و از این طریق شالیزارها تغییر کاربری می دهند.
یک کشاروز برنجکاری از فریدونکنار هم گفت: هرساله بیشتر کشاورزان از وام سلف کشاورزی استفاه می کنند که باید یکجا بازپرداخت شود و معمولا هم سررسید این وام ها با برداشت محصول از شالیزارها همزمان می شود تا وام گیرنده قدرت بازپرداخت داشته باشد.
حاج حسین صبوری به کیفیت برنج سفید طارم استان مازندران اشاره کرد و افزود: هر چند برنج تولیدی استان در هر زمان مشتری خاص خودش را دارد، اما نقش واسطه ها و دلالان بازار برنج در زمان برداشت عامل اصلی کاهش چشمگیر قیمت در زمان درو به نسبت سه ماه پس از برداشت این محصول است.
وی ادامه داد: مشتری برنج طارم استان مازندران در هر زمان وجود دارد، اما نوسانات قیمت با توجه به اهمیت نقدینگی برای شالیکاران بویژه بازپرداخت وام به نفع تولید کنندگان نیست.
این کشاورز فریدونکناری گفت: سال زراعی پیش هر کیلوگرم برنج محلی مازندران تا ۴۵ هزار ریال از سوی رزازان (برنج فروشان) خریداری شد ولی چند ماه بعد قیمت آن به ۷۰ هزار ریال رسید.
شمس الله شریعت نژاد نماینده مردم رامسر و تنکابن در مجلس شورای اسلامی هم کشاورزان را مظلوم ترین قشر در استان مازندران معرفی کرد و گفت: کشاورزان هنوز زبان گویا برای مطرح کردن مشکلات خود ندارند.
وی از تغییر کاربری و نابودی زمین های کشاورزی غرب مازندران انتقاد کرد و افزود: به طور یقین تا چند سال دیگر ذره بین به دست باید به دنبال زمین کشاورزی در غرب مازندران گشت.
او ادامه داد: با ادامه روند موجود، کشاورزان امروز ما که صاحب اراضی زراعی و باغی هستند به سرایدار تبدیل می شوند.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی مازندران نیز از واردات بیش از اندازه و بی موقع برنج انتقاد کرد و گفت: در حالی که کشاورزان در شرایط سخت و طاقت فرسا مشغول کشاورزی هستند و محصولشان در آستانه ورود به بازار است، واردات این محصول راهبردی ،سبب آزردگی برنجکاران می شود.
رضا عظیمی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: واردات محصولات کشاورزی در حد نیاز و بموقع قانونی و ضروری است.
وی ادامه داد: دغدغه شالیکاران از مقدار زیاد و زمان نامناسب واردات برنج است که جای تامل دارد.
عظیمی گفت: واردات بیش از ۳۲۰ هزار تن برنج در زمانی که محصول شالیکاران در راه بازار است ، علاوه بر اینکه موجب آزردگی کشاورزان می شود ، به ادامه فعالیت های کشاوری استان نیر لطمه می زند.
وی به ظرفیت و توانمندی مازندران در تولید برنج اشاره کرد و افزود: شالیکاران در شرایط سخت و طاقت فرسا کار می کنند و به جای اینکه مسوولان خدا قوت بگویند، عامل دغدغه فروش و کاهش قیمت شدند.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی مازندران گفت: در شرایطی کشاورزان استان مشغول فعالیت های کشاورزی هستند که زمین در استان از ارزش تجاری و مسکونی بالایی برخوردار شده است و برداشت محصول به نسبت درآمدی که می تواند از تغییر کاربری حاصل شود بسیار اندک و ناچیز است.
وی با اشاره به اینکه زمین های مازندران قیمت کشاورزی ندارند، بلکه ارزش تجاری پیدا کرده اند، افزود: برنجکاران در زمین هایی که ارزش اقتصادی بالایی دارد، با درآمد اندک فعالیت کشاورزی انجام می دهند.
عظیمی ابراز امیدواری کرد که باتوجه به محدودیت های قانونی در واردات محصولات کشاورزی ، مسوولان و دست اندرکاران در اجرای کامل آن اقدامات لازم را معمول دارند.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی مازندران به قیمت های کنونی برنج در بازار اشاره کرد و گفت: شالیکاران از قیمت های کنونی برنج تا حدود زیادی راضی هستند و اگر این قیمت در زمان عرضه محصل نیز تثبیت شود ، برای شالیکاران راضی کنننده تر خواهد بود.
هم اکنون هر کیلوگرم برنج طارم محلی در بازار مازندران ۶۵ تا ۷۰ هزار ریال خرید و فروش می شود.
قیمت هر کیلوگرم برنج طارم هاشمی نیز هم اکنون در بازار مازندران ۶۴ تا ۶۸هزار ریال، برنج از نوع بی نام ۶۰ تا ۶۵ هزار ریال، خزر و فجر ۵۲ تا ۵۵ هزار ریال، شیرودی ۵۰ تا ۵۲ هزار ریال، ندا و نعمت هم ۴۷ تا ۴۹ هزار ریال است.
مازندران ۲۴۰ هزار هکتار اراضی شالیزاری دارد و سالانه با تولید بیش از ۹۷۰ هزار تن برنج سفید ، ۴۴درصد برنج مورد نیاز کشور را تامین می کند.
ایرنا