منطقه آذربایجان شرقی، با آن که ۱۴ میلیون هکتار زمین قابل کشت در کشور
وجود دارد، فقط در هشت میلیون هکتار از آن عملیات کشت و برداشت انجام
میشود. استان آذربایجان شرقی حدود 6.12 درصد اراضی قابل کشت از کل اراضی
کشاورزی کشور را دارد که وسعت این اراضی حدود 1.22 میلیون هکتار برآورد شده
و معادل 46.6 درصد وسعت استان است. میزان آب قابل دسترسی در جهان هفت هزار
مترمکعب به ازای هر نفر است که این میزان در کشور به ازای هر نفر هزار و
۹۵۰ و در آذربایجان شرقی هزار و ۳۴۰ مترمکعب است و باید گفت حجم برداشت آب
در استان از آبهای زیرزمینی برای مصارف کشاورزی حدود یک میلیارد مترمکعب و
در واقع از کل منابع آب کشور حدود 3.6 درصد سهم این استان است.
کارشناسان سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی کم آبی را از دلایل کاهش سطح زیرکشت چغندرقند عنوان کردهاند.
رییس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی گفت: چغندرقند در شمار محصولات
صنعتی و استراتژیک است حاصل فرآوری آن در کارخانهها "شکر" است که تقریباً
مصرف روزانه دارد.
مسعود محمدیان در گفتوگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)،
منطقه آذربایجان شرقی، ادامه داد: در سال زراعی جدید، قیمت خرید تضمینی
چغندرقند 210 تومان اعلام شده که در مقایسه با هزینهها و قیمت سایر
محصولات رقیب پایین است و بیم آن میرود که این مسئله سطح زیر کشت چغندرقند
را کاهش دهد.
وی ادامه داد: قیمت پایین چغندرقند و قیمت بالای علوفه طی سالهای گذشته
باعث شد کشاورز چغندرقند را به عنوان علوفه کیلویی 400 تومان به دامداران
بفروشد.
محمدیان به دلیل افزایش قیمت خرید چغندرقند اظهار داشت: با عنایت به اهمیت
قند و شکر به عنوان یکی از منابع مهم تامین انرژی و با در نظر گرفتن
افزایش هزینههای تولید کشاورزان و تشویق و ترغیب آنها برای افزایش تولید
صورت گرفته است.
وی افزایش سطح زیرکشت چغندرقند را منوط به راه اندازی کارخانه قند در استان
دانست و یادآور شد: در صورت احداث کارخانه قند، دشت تبریز را با مساحت 20
هزار هکتار برای کشت چغندرقند در نظر گرفتهایم.
محمدیان از برنامه ریزی برای افزایش توان تولید چغندرقند خبرداد و تاکید
کرد: برنامه ریزی از جانب کارشناسان سازمان با در نظر گرفتن افزایش توان
تولید چغندرقند، کارآفرینی و اشتغال صورت گرفته است.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی نیز در
گفتوگو با خبرنگار ایسنا ادامه داد: نیاز کشور به شکر سالانه 2.2 میلیون
تن است که تنها حدود یک میلیون تن آن در داخل تولید میشود و یک میلیون تن
دیگر باید از کشورهای دیگر وارد شود.
ایوب ایرانی فام در خصوص مزایای کشت پاییزه چغندرقند یادآور شد: پایین بودن
هزینه تولید به لحاظ مصرف پایین آب و نهادهها به ویژه سموم، بالا بودن و
برابری میزان قند چغندر پاییزه به ازای هر مترمکعب آب مصرفی نسبت به کشت
بهاره، کاهش جمعیت آفات، بیماریها و اشتغالزایی بالا از مزایای کشت
پاییزه چغندرقند است.
وی افزود: میزان مصرف آب چغندر قند بهاره 12 تا 14 هزار مترمکعب اما پاییزه 7 تا 9 هزار مترمکعب است.
ایرانی فام گفت: چغندرقند را به علت خصوصیات ویژه و داشتن ریشهای مستقیم
و فرعی قادر به جذب مواد زیادی از خاک بوده و پرتوقع نیز میدانند،
بنابراین نباید آنها را بهصورت متوالی در یک مزرعه کاشت.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی آذربایجانشرقی اظهارکرد:
در حال حاضر مصرف شکر کشور حدود 2.2 میلیون تن است و نیاز به واردات یک
میلیون و 130 هزار تن است و ضریب خودکفایی در این محصول 50 درصد است.
ایرانی فام تاکید کرد: چغندرقند بهاره در مناطقی کشت میشود که از کمبود
منابع آبی رنج برده و افزایش سطح زیرکشت و توسعه آن در اکثر مناطق مغایر با
اصل حفظ منابع آب و خاک کشور است.
وی افزود: برنامه توسعه کشت پاییزه امکانی فراهم میکند که ضمن استفاده از
بارندگیهای پاییزه و دسترسی بهتر به آبهای فصلی زمستانه با یک گیاه جدید
با مزایای تناوبی بسیار خوب وارد سیستم تناوب زراعی پاییزه کشور شود.
مدیر زراعت سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی نیز به خبرنگار ایسنا گفت: فرآوردههای اصلی چغندرقند شامل قند و شکر است.
سعید سلیمانی ضمن بازگو نمودن میزان تولید چغندرقند در استان یادآور شد: در
سال جهاد اقتصادی تولید 17 هزار و 625 تن چغندرقند در آذربایجان شرقی
استحصال شد.
وی افزود: 150 هکتار در هریس و 85 هکتار در ملکان و در مجموع 235 هکتار از اراضی استان به کشت چغندرقند اختصاص داده شده بود.
سلیمانی ادامه داد: کارشناسان سازمان تولید 65-70 تن در هکتار را برآورد کردهاند.
مدیر زراعت سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی گفت: زارعان استان دلیل
اصلی محدودیت کشت چغندرقند در آذربایجان شرقی را عدم وجود کارخانه قند
بازگو می کنند.
سلیمانی تاکید کرد: در صورت عقد قرارداد افزایش سطح زیرکشت چغندرقند تا 700 هکتار قابل پیش بینی است.
وی اظهار کرد: سعی بر آن داریم تا کشت چغندرقند در مناطق با محدودیت آب متمرکز نشود.
بر اساس این گزارش، محدودیت فرآوری چغندرقند به عنوان گیاهی صنعتی را می
توان علاوه بر کمبود آب در آذربایجان شرقی از مهم ترین دلایل کاهش تولید
چغندرقند در این استان قلمداد کرد.
گزارش: امیر مسعود طایفه سلطانخانی خبرنگار ایسنای آذربایجان شرقی