حکمرانی "مردگان" بر نانوایی های تهران!

دهم آذرماه سال جاری که خبر افزایش 30 درصدی نرخ نان در تیتر رسانه ها قرار گرفت و شهروندان وقتی صبح یازدهم در صف نانوایی ها ایستادند بربری را 700 تومان، سنگک را 800 تومان و نان لواش را 220 تومان و نان تافتون را 400 تومان خریداری کردند. که البته در تهران قیمت بربری به 650 تومان و لواش هم به 210 تومان کاهش یافت اما گزارش های مردمی نشان داد که برخی نانوایی ها با ترفندهای مختلف قصد دارند تا از این آب گل آلود افزایش تعرفه ها ماهی صید کنند. از کاهش وزن چانه های خمیر گرفته تا گرانی قیمت نان!

بازرسان سازمان صنعت، معدن و تجارت استان تهران، قاضی شعبه تعزیرات حکومتی تهران، بازرس اداره بهداشت همراه با محمد محمدی رئیس تعزیرات حکومتی تهران، نعمت الله ترکی معاون برنامه ریزی استاندار تهران و خبرنگار مهر روز گذشته به صورت سرزده از حدود 10 نانوایی در مناطق مختلف تهران بازرسی کردند.

نخستین نانوایی بر اساس گزارش های مردمی (سامانه 124) در محله سهروردی بود که پس از ورود به این نانوایی بربری به جای اینکه مستقیم بر سرقیمت برویم متوجه شدیم که وضع بهداشت در آن اسفبار است. کارشناس بهداشت با رویت کارت بهداشت کارگران و همچنین وضعیت نظافت گزارش خود را نوشت و بازرسان هم به دلیل وزن پایین چانه خمیر و گران فروشی گزارش خود را ارائه کرده و قاضی به سرعت حکم جریمه را صادر کرد. هرچند معاون استاندار با دیدن وضعیت نامناسب محیط نانوایی دستور داد تا نانوایی پلمپ شود اما متاسفانه قوانین تعزیرات می گوید باید سه بار به واحد صنفی متخلف اخطار و جریمه صادر کرده و برای بار چهارم فروشگاه پلپ شود که این هم بارها و بارها از سوی مسئولان برای تنقیح این قوانین عنوان شده است.

نکته قابل تامل در نخستین بازرسی این بود که با وجود حضور یک سرگرد نیروی انتظامی و یک گروهبان کارگران نانوایی بدون توجه به جمعیت 9 نفره بازرسان و نیروی انتظامی کارخود را کرده و حاضر به توضیح نبودند. حتی مامور بهداشت دستور داد نانوایی فعلا بسته شود اما کارگران از نانوایی خارج نشدند تا اینکه پلیس افراد را خارج کرد که در این میان کارگران با بی حرمتی به پلیس اقدام به برخورد کردند که در نهایت موضوع به پایان رسید. هرچند که کارگر نانوایی در طول مسیر خودروی بازرسان را تعقیب می کرد تا بتواند به نوعی مانع از جریمه شود!

در نانوایی بعدی نوع تخلف باز هم وزن کم خمیر بود. بازرسان چانه های خمیر را وزن کرده و متوجه شدند حدود 50 گرم کم فروشی انجام شده است. البته انقضای تاریخ کارت بهداشت هم در نانوایی تافتانی گزارش شد. وقتی معاون استاندار از شهروندان در مورد قیمت نان یا تخلفات سوال کرد اکثرا می گفتند این اقدامات شما فایده ای ندارد. وقتی بروید باز هم همین آش وهمین کاسه است! ترکی گفت: ما برای بازرسی ها و نظارت به مردم نیاز داریم وقتی شما نان گران نخرید و وقتی به 124 تخلف را گزارش کنید دیگر اینگونه تخلفات رخ نمی دهد. اما این مناظره میان مردم و مسئولان در چندین نانوایی دیگر هم ادامه داشت. معاون استاندار تهران گفت: نانوایی حق ندارد کم فروشی کند و شما هم نباید وقتی تخلفی می بینید از کنار آن عبور کنید.

نانوایی بعدی یک نان سنگکی بود. هرچند فضای مغازه و نظافت رعایت شده بود اما بعد از کمی بازرسی مشخص شد که این نانوایی کم فروشی می کند. بازرسان با شخص قاضی چند نان برداشته و به فروشگاه سوپرمارکت رفتند تا با ترازوی دیجیتالی نان ها را وزن کنند که مشخص شد حدود 40 تا 60 گرم کم فروشی می کنند. نکته قابل تاسف این بود که در تمام نانوایی ها نانواها با پاشیدن چند گرم کنجد آن هم تنها در وسط نان 300 تومان نان را گران تر عرضه می کنند. وقتی بازرسان سوال کردند چرا می گویند: مشتری میخواهد در حالی که نانوایی ها تمام نان ها را کنجدی می زنند و به نوعی به زور نان کنجدی 1000 تومانی دست مردم می دهند.

محمد محمدی رئیس تعزیرات به یکی از شهروندان که 5 نان سنگک خریداری کرده بود گفت: چقدر پول دادید و وی پاسخ داد 5000 تومان! سوال کرد کجدی می خواستید؟ گفت: خیر ... بعد به فروشنده گفت الباقی پول نان را به مشتری پس بدهید. مشتری گفت من ساکن این محله هستم الان پولم را می دهد اما وقتی رفتید فردا از من می گیرد!

یکی از شهروندان گفت که آن طرف خیابان نزدیک میدان هفت تیر هم نان بربری است و دانه ای 800 تومان می فروشد که با حضور معاون استاندار و رئیس تعزیرات تهران ناشناس برای خرید نان مراجعه کردیم. نکته قابل تامل این بود که وقتی از کارگر 14 ساله نانوایی سوال کردیم که قیمت نان چقدر است گفت: نمی دانم ما 800 می دهیم! حتی اتحادیه نانوایان هم تعرفه های را ابلاغ نکرده بود. یکی از بازرسان گفت: اتحادیه هیچ وقت در بازرسی ها همراهی نمی کند در حالی که آنها حق پلمپ دارند. این نانوایی بربری غیر از گران فروشی اقدام به کم فروشی و عدم رعایت بهداشت محیط هم داشت.

به گزارش خبرنگار مهر، در تمامی نانوایی ها یک وجه مشترک و چند تخلف مشترک وجود داشت. اول اینکه جواز اکثر نانوایی ها برای مردان و زنانی بود که تاکنون در 10 سال گذشته پایشان را در نانوایی نگذاشته بودند. یعنی جوازها اجاره داده شده بود. حتی بسیاری از صاحبان جوازها از دنیا رفته و یا خبری از آنها نبود. به قول نعمت الله ترکی معاون استاندار تهران انگار مردگان بر نانوایی های تهران حکمرانی می کنند. در یکی از نانوایی ها جواز نانوایی برای سال 1372 بود! نکته دوم اینکه اتحادیه نانوایان هیچگونه نظارتی نداشته و وضعیت نانوایی ها به نحوی شده که از شکل نانوایی تمیز و استاندارد خارج شده و برخی اقدام به فروش حبوبات و تنقلات و غیره هم می کنند.

بر اساس این گزارش در چندین نانوایی مشاهده شد که سنگ ترازوها همگی مشکل داشته و حتی زیر ترازو آهن ربا یا خمیر و سکه نصب می کنند تا وزن چانه ها را کمتر بزنند! که این اقدام عین کم فروشی است. حتی رئیس تعزیرات به آنها گفت: این کار شما عین عبارت قرآن (وای بر کم فروشان) است. شاید بتوانید با جریمه رها شوید اما آن دنیا باید پاسخگو باشید.

در میان تخلفات نانوایی های تهران متوجه شدیم که بسیاری از نانوایی ها تابلوی آزاد پز دارند و با این بهانه قیمت های نجومی برای مشتری ارائه می کنند در حالی که آزاد پزی دیگر ممنوع شده است. یکی از نانوایی هم که تابلوی بزرگ آزاد پزی داشت با دستور رئیس تعزیرات تابلوی آن پایین آورده شد.

البته نمی توان گفت که همه نانوایی ها متخلف بودند چراکه چند نانوایی هم تمامی ضوابط را رعایت می کردند. یکی از نانوایی های بربری دارای فضای تمیز و بهداشتی بود و وزن قانونی خمیر را هم رعایت کرده بود و مشتری ها از برخورد کارگران هم راضی بودند که مورد تحسین مسئولان قرار گرفت. اما به گفته مسئولان هیچ ساز و کاری برای تشویق واحد های صنفی منصف و الگو دیده نشده است!

اما جدای از بازرسی شنیدن مشکلات بازرسان و حتی خود تعزیرات هم شنیدنی بود. رئیس تعزیرات تهران از معاون استاندار گلایه داشت که باید با خودروهای اجاره ای و آژانس بازرسی کنیم! همچنین بازرسان صنعت و معدن و تجارت هم گلایه داشتند که یک ماه است حقوق نگرفته و حتی افرادی با مدرک لیسانس و فوق لیسانس با حقوق 800 تا 900 هزار تومان کار می کنند که این هم جای تامل و اقدام مسئولانه دارد.

در پایان این گشت مشترک تعزیراتی شاید بتوان گفت که تا وقتی خود اتحادیه ها وارد میدان نشوند گشت های موردی دردی را درمان نمی کند. قدرت اتحادیه بسیار بالاتر از گشت ها خواهد بود چراکه متخلفان با پرداخت جریمه دوباره اقدام به تخلف می کنند. در این گشت ها مشخص شد که برخی نانوایان آردهای دولتی را آزاد می فروشند و برخی هم دسته دسته زیر نظر یک فرد یا گروه فعالیت می کنند. یعنی اینکه فردی چندین نانوایی دارد و از این راه درآمد خوبی بهم زده است.