گزارش‌های میدانی نشان می‌دهد که در چهار ماهه ابتدای سال قیمت انواع محصولات لبنی شرکت‌های معتبر چندین مرحله افزایش داشته است که در این بین، شرکت کاله بیشترین افزایش قیمت را داشته است؛ به طوری که امروز قیمت هر ماست دبه‌ای با وزن ۲۲۰۰ گرم کاله به ۱۹ هزار و ۸۰۰ تومان، ماست سطلی ۱۴ هزار و ۹۰۰ تومان، ماست لیوانی چهار هزار و ۶۰۰ تومان، ماست یک کیلویی هشت هزار و ۸۰۰ تومان، پنیر ۴۰۰ گرمی ۱۱ هزار و ۲۰۰ تومان، پنیر ۲۰۰ گرمی ۶ هزار تومان، پنیر کوچک سه هزار و ۲۰۰ تومان، شیر یک لیتری پنج هزار و ۸۰۰ تومان، دوغ هفت هزار و ۵۰۰ تومان، شیر کوچک بین دو هزار تا دو هزار و ۵۰۰ تومان و ماست طعم‌دار هشت هزار و ۳۰۰ تومان عرضه می‌شود.
درحالی که تا انتهای سال ۹۷ قیمت هر یک از این محصولات به ترتیب برای ماست دبه ای ۱۳ هزار و ۵۰۰ تا ۱۴ هزار و ۲۰۰ تومان، ماست سطلی هفت هزار و ۸۰۰ تومان، ماست لیوانی بین یک هزار و ۸۰۰ تا دو هزار و ۲۰۰ تومان، ماست یک کیلویی بین ۶ هزار تا ۶ هزار و ۷۰۰ تومان، پنیر ۴۰۰ گرمی بین ۶ هزار و ۲۰۰ تا هفت هزار تومان، پنیر ۲۰۰ گرمی بین سه هزار و ۸۰۰ تا چهار هزار تومان، پنیر کوچک بین یک هزار و ۸۰۰ تا دو هزار و ۲۰۰ تومان، شیر یک لیتری بین چهار هزار تا چهار هزار و ۲۰۰ تومان، دوغ بین چهار هزار و ۵۰۰ تا ۶ هزارتومان، شیر کوچک بین یک هزار و ۵۰۰ تا یک هزار و ۸۰۰ تومان و ماست طعم‌دار بین ۶ هزار و ۸۰۰ تا هفت هزار تومان بود.
آخرین گزارش مرکز آمار ایران در تیرماه سال ۹۸ نیز نشان می دهد که قیمت برخی اقلام لبنی در خردادماه سال ۹۸ نسبت به مدت مشابه سال گذشته از جمله شیر پاستوریزه یک لیتری ۶۶.۲ درصد ماست پاستوریزه یک کیلوگرمی ۵۶.۲ درصد، پنیر ایرانی پاستوریزه ۵۰۰ گرمی ۴۸.۹ درصد و کره پاستوریزه ۱۰۰ گرمی ۲۷.۲ درصد افزایش قیمت یافته است.
در سالهای اخیر با توجه به خشکسالی های پی در پی و تشدید تحریم‌ها علیه ایران، مشکلاتی در تامین و قیمت‌گذاری علوفه دامی پیش آمد که موجب افزایش هزینه‌های تمام شده تولید و تعطیلی بعضی واحدها شد؛ بنابراین، دولت برای تنظیم بازار برخی محصولات پروتئینی ناچار به افزایش واردات نهاده های دامی با ارز رسمی شد تا قیمت‌ها در بازار متعادل شود؛ با این حال، کماکان با بالا بودن قیمت محصولات لبنی و پروتئینی روبرو هستیم.
طبق آمار تولید وزارت جهاد کشاورزی در سال ۹۷ نزدیک به ۱۰ میلیون و ۷۳۳ هزارتن شیرخام در کشور تولید شد.
ولع دامداران برای افزایش قیمت‌ها به صنعت لطمه می زند
در این ارتباط، «کاوه زرگران» عضو هیات نمایندگان فعالان اقتصادی و کمیسیون کشاورزی و صنایع تبدیلی اتاق تهران گفت: به دلیل شرایط اقتصادی کشور، افزایش قیمت برخی کالاها از جمله فرآورده‌های لبنی در سایه نوسان نرخ ارز، نرخ تورم و افزایش هزینه های تولید امری اجتناب ناپذیر است.
وی اظهارداشت: این درحالیست که با افزایش هر ساله هزینه‌های تولید، دامداران نیز خواستار افزایش نرخ شیرخام تولیدی هستند که همین امر در رشد قیمت فرآورده‌های لبنی موثر است؛ زیرا بیش از ۷۰ درصد مواد اولیه فرآورده‌های لبنی را شیرخام تشکیل می‌دهد.
دبیر کانون صنایع غذایی ایران درباره اینکه برخی شرکت‌های فرآورده‌های لبنی، ارز رسمی ۴۲۰۰ تومانی برای واردات برخی کالاها دریافت می‌کنند و همچنان نرخ محصولات نهایی خود را افزایش می‌دهند، گفت: با توجه به تشدید تحریم‌ها و اهیمت تامین امنیت غذایی کشور، برخی شرکت‌های بخش کشاورزی و صنایع غذایی اقدام به دریافت ارز رسمی برای واردات کالاهای اساسی و مواد اولیه صنایع تولیدی خود می‌کنند؛ به طور مثال برخی شرکت‌ها علوفه دامی، نهاده‌هایی دامی، کره، گوشت قرمز و سایر محصولات مورد نیاز کشور را وارد می‌کنند که این به نفع مردم و منافع ملی کشور است.
وی اضافه کرد: برخی از شرکت‌های دریافت‌کننده ارز دولتی اقدام به واردات علوفه دامی کرده‌اند تا بتوانند نیاز کارخانه‌های تامین کننده شیرخام خود را تامین کنند و دچار مشکل در تامین شیرخام نشوند.
شرکت‌های تولیدکننده محصولات لبنی در حالی قیمت‌های خود را گاه هفتگی افزایش می‌دهند و نوسانات نرخ ارز را بهانه می‌کنند، که بخش گسترده‌ای از نیازهای خارجی خود را با ارز ۴۲۰۰ تومانی دولتی وارد می کنند.
وی با بیان اینکه به طور حتم اسناد کالاهای وارداتی توسط شرکت‌های دریافت‌کننده ارز دولتی در دستگاه‌های مربوطه موجود است، افزود: اگر شرکتی ارز رسمی ۴۲۰۰ تومانی دریافت می‌کند تا کالاهای اساسی مورد نیاز کشور را تامین و وارد کند به معنی این نیست که کالای تولیدی خود را ارزان تر بفروشند زیرا اکثر کارخانجات فرآورده‌های لبنی تغییر نرخ محصولاتشان ناشی از قیمت شیرخام است.
زرگران تصریح کرد: آنچه مهم است شرکت‌های وارد کننده کالاهای اساسی که ارز دولتی دریافت می کنند این محصولات را با نرخ مصوب دولتی به دست واحدهای تولیدی و مصرف کنندگان برسانند نه اینکه برخی سوء استفاده کنند و با ارز رسمی مواداولیه وارد کنند و محصول را در بازار آزاد به شکل سیاه بفروشند.
تک نرخی شدن ارز، قیمت محصولات را واقعی می کند
«غلامعلی سلیمانی» مدیرعامل شرکت فرآورده های لبنی کاله تنها راهکار مشکل تامین مواد اولیه صنایع تولیدی کشور و جلوگیری از افزایش تدریجی قیمت‌ها و ثبات بازار را تک نرخی شدن ارز دانست و گفت: با تک نرخی شدن ارز، محصولات قیمت واقعی خود را پیدا می‌کنند.
وی براین باور است که تازمانی که ارز چند نرخی در کشور عرضه شود به طور قطع تولیدکنندگان و صنایع تولیدی با مشکلات تامین مواد مورد نیاز تولید و افزایش قیمت‌ها مواجه خواهند بود که ضرر مصرف‌کنندگان نهایی را در پی خواهد داشت.
سلیمانی ادامه داد: تا زمانی که بانک مرکزی ارز را نقد بفروشد و به بازار تزریق کند، این مشکلات باقی خواهد ماند.
بنیان‌گذار هلدینگ «سولیکو» می گوید: اختلاف قیمت بین ارز رسمی، ارز نیمایی و ارز آزاد که حداقل بین چهار هزار تا هشت هزارتومان است منجر به دزدی برخی می شود زیرا به دنبال سود خود هستند که منافع این اختلاف قیمت به جیب عده‌ای خاص می‌رود.
وی گفت: «از سال ۱۳۵۰ قبل از پیروزی انقلاب اسلامی با گران شدن قیمت نفت و تزریق آن به بازار، قیمت دلار را پایین نگه داشتند تا جایی که ارزش واقعی دلار ۱۸ تومان بود اما هفت تومان عرضه می شد؛ بعدها به نرخ های ۱۴۵ و ۱۷۵ تومان افزایش یافت تا اینکه طی سالهای گذشته به یک هزار و ۲۰۰ تومان و سه هزارتومان رسیده بود».
هزینه دورزدن تحریم ها را مصرف‌کنندگان می‌پردازند
سلیمانی درباره علت گرانی تدریجی فرآورده های لبنی و گوشتی گفت: به دلیل شدت تحریم‌ها تولیدکنندگان و صنایع تولیدی در تامین مواد اولیه و بسته‌بندی دچار مشکل جدی هستند تا جایی که برخی کشورها به ما مستقیم کالا نمی‌فروشند؛ بنابراین ناچاریم تحریم‌ها را دور بزنیم و با کمک کشورهای واسط با پرداخت هزینه‌های بالاتر کالای مورد نیاز خود را خریداری کنیم که بخش عمده هزینه کرد از این موضوع را مصرف‌کنندگان نهایی می‌پردازند.
وی در پاسخ به این پرسش که «آیا یکی از دریافت‌کنندگان ارز رسمی برای واردات علوفه دامی هستید؟» گفت: ما یکی از واردکنندگان علوفه دامی هستیم که نهاده مورد نیاز واحدهای تولیدکننده شیرخام خود را تامین می کنیم؛ اکنون این شرکت خود دامداری ندارد که بخواهد علوفه دامی آن را تامین کند و تمام شیر مورد نیاز این شرکت از دامداری‌های معتبر و کیفی خریداری می‌شود.
این فعال بخش خصوصی ارزش صادراتی محصولات این شرکت را ۳۰۰ میلیون دلار عنوان کرد که ۳۰ درصد حجم تولیدات این شرکت است و اظهارداشت: در صورت حمایت‌های دولتی این شرکت فرآوردهای لبنی ظرفیت صادرات سالانه یک تا دو میلیارد دلار را دارد.
وی با بیان اینکه با افزایش هزینه های تولید و قیمت شیرخام در دو ماه گذشته، افزایش مجدد قیمت فرآورده‌های لبنی امری اجتناب ناپذیر است گفت: تولیدکنندگان برای حفظ تولیدات کشور، چاره‌ای جز افزایش قیمت برخی محصولات ندارند زیرا ضربه به صنعت منجر می شود به طور مجدد همانند سالهای گذشته به یک کشور وابسته و واردکننده در فرآورده‌های لبنی تبدیل شویم.