چند روزی است که فیلم‌ها و عکس‌های مربوط به خوراکی‌های حاوی قرص‌های عجیب به سرعت در شبکه‌های اجتماعی بازنشر می‌شود و تایید و تکذیب‌های عجیب مسئولین مختلف بر بازار داغ گمانه زنی ها دامن می‌زند و هر روز شاهد انتشار تصاویر جدیدی به دست شهروندانی از استان‌هایی مثل سیستان و بلوچستان و هرمزگان هستیم.
تکذیبی که تایید شد
عکس‌های همگی با این مضمون منتشر می‌شد که این قرص‌ها از نوع خواب‌آور و قرص برنج هستند و حتی وزارت آموزش و پرورش بخشنامه‌اى درباره این موضوع به مدارس ابلاغ کرده است. در همان ساعات ابتدایی کیانوش جهانپور، رئیس مرکز روابط عمومی وزارت بهداشت ضمن تکذیب ماجرای ابلاغ بخشنامه بیان کرد: احتمالاً اشخاصی در فضاى مجازى به دنبال ایجاد هرج‌ومرج و پیگیری اهداف خاص هستند. این موضوع ربطی به تولید کیک، وِیفر و کارخانجات و صنایع غذایی ندارد.
اگرچه خوشبختانه تا به حال خبری مبنی بر ایجاد مسمومیت بر اثر مصرف این دارو‌ها به گوش نرسیده و در نمونه‌های یافت شده خبری از قرص‌های خواب آور، مخدر یا قرص برنج تایید نشده است، اما این موضوع چیزی از بزرگی ماجرا کم نمی‌کند؛ دلیل علت وجود قرص در خوراکی هر چه که باشد نباید سرسری از آن عبور کرد.
ابتدا خبر وجود قرص در کیک‌ها تکذیب می‌شد، اما کم کم تعداد عکس‌ها افزایش پیدا کرد، بر تعداد استان‌های درگیر با این ماجرا افزوده شد و کم کم ترامادول، سایر قرص‌های خطرناک به این قصه راه پیدا کردند و موضوع وجود دارو در دلِ کیک‌های موجود در مدارس غیر قابل انکار شد؛ اگر چه این ماجرا به چند استان خلاصه می‌شود، اما نگرانی سراسر کشور را در بر گرفته است. اگر علت جاساز شدن دارو‌ها در کیک یا ویفر قاچاق آن‌ها باشد احتمال گسترده بودن ماجرا بسیار زیاد است.
بعد از افزایش تعداد موارد و گسترش موضوع کیانوش جهانپور این بار در کسوت سخنگوی سازمان غذا و دارو بیان کرد: تمام فروشگاه‌های مواد غذایی موظف هستند محصولات و فرآورده‌های غذایی را از شرکت‌های پخش مجاز و رسمی تحویل گرفته و در صورت تحویل اقلام از پخش کننده‌های غیرمجاز، در مقابل پیامد‌های آن مسئول خواهند بود.
او بیان کرد:بررسی‌های همکاران ما نشان می‌دهد مشاهده جسم خارجی از جمله قرص و کپسول در تعدادی از بسته‌های فرآورده‌های غذایی از جمله ویفر، کیک و موارد از این قبیل در برخی مناطق جنوبی کشور، به هیچ‌وجه به سطح تولید و پخش کلان ارتباط ندارد. موارد مشکوکی در سطح عرضه مشاهده یا گزارش شده و به نظر می‌رسد موضوع فراتر از حوزه سلامت بوده و حتی ابعاد انتظامی، سیاسی و امنیتی داشته باشد.
جهانپور گفت: نحوه جا گذاری اجسام خارجی در تعدادی از محصولات، منسوب به بیش از ۱۲ شرکت مختلف است که در نواحی خاصی از نوار ساحلی جنوب کشور مشاهده شده و ارتباطی به خطوط تولید و کارخانجات صنایع غذایی ندارد.
کیک ها بعد خروج از کارخانه دستکاری شده اند /امکان توزیع تعداد زیادی از کیک های آلوده وجود دارد
محمد رضا مرتضوی رئیس هیات مدیره کانون انجمن‌های صنایع غذایی ایران هم جاسازی قرص در کیک و بیسکوییت را از نظر فنی غیر ممکن دانست و گفت: ظاهرا یک یا دو انبار پلمب شده و اگر از آن انبار‌ها کیکی در بازار توزیع شده باشد، جمع‌آوری شده است.
او بیان کرد: اگر جاسازی قرص در کیک‌ها به قصد قاچاق بوده باشد امکان توزیع تعداد زیادی از آن‌ها وجود دارد. با توجه به آلوده شدن کیک‌ها در استان‌های مرزی، احتمالا انجام این کار به قصد قاچاق قرص‌های روانگردان هم وجود دارد.
جمشید مغازه‌ای رئیس انجمن بیسکوئیت، شیرینی و شکلات پیرامون عکس‌های منتشر شده در فضای مجازی مبنی بر توزیع قرص در بیسکوئیت، تیتاپ و شکلات اظهار کرد: توزیع قرص در بین تیتاپ، پچ‌پچ، بیسکوئیت واقعت دارد و مربوط به یک تا ۲ شرکت نیست و ده‌ها شرکت دچار این مشکل شده‌اند.
وی افزود: باتوجه به آنکه تیتاپ، بیسکوئیت و کیک در درجه حرارت ۲۵۰ تا ۳۰۰ درجه سانتی گراد پخت می‌شود، بدیهی است که این قرص‌ها در چنین درجه حرارتی دوام نمی‌آورند و این مشکلات بعد از تولید در انبار‌های توزیع و ... اتفاق می‌افتد چرا که بر اساس بررسی‌های صورت گرفته حتی ترکیب و رنگ این قرص‌ها در لابه‌لای کیک‌ها، کلوچه‌ها، بیسکوئیت و ... بهم نخورده است.
رد پای "نفوذی ها" دیده می شود! / تهران آلوده نشده است
مغازه‌ای ادامه داد: با وجود آنکه این قرص‌ها در میان انواع بیسکوئیت، تیتاپ، کیک و ... کاملا سالم هستند از این‌رو می‌توان گفت که این امر توسط افراد "نفوذی" در حال انجام است که هم‌اکنون از طریق سازمان امنیت و پلیس پیگیر این موضوع هستیم، چرا که علاوه بر ایجاد مشکلاتی برای کارخانه‌ها، سلامت مردم در معرض خطر است.
رئیس انجمن بیسکوئیت، شیرینی و شکلات با بیان اینکه وزارت بهداشت از خطوط تولید به کارخانه‌ها بازدید داشته است، هم‌اکنون خطوط تولید کارخانه‌ها از سوی وزارت بهداشت به طور مداوم در حال کنترل است، اما در برخی از این شرکت‌ها حتی افراد در تولید دخیل نیستند و به طور کاملاً مکانیزه امور بسته‌بندی، تولید و ... انجام می‌شود که این امر نشان می‌دهد بعد از خروج کارخانه‌ها این اتفاقات در حال انجام است.
وی در پایان درباره اینکه آیا گزارشی از این تخلفات در تهران هم اعلام شده است، تصریح کرد: اکثر گزارش‌ها مربوط به استان‌های سیستان و بلوچستان، خوزستان و کرمان است و تاکنون گزارشی از تهران نداشته‌ایم و باتوجه به اتفاقاتی که در روز‌های اخیر برای برخی کارخانههای تولیدی افتاده است موضوع را از طریق وزارت کشور، وزارت بهداشت و پلیس در حال پیگیری هستیم که امیدواریم هرچه سریعتر این معضل حل شود.
بررسی وجود قرص در کیک و ویفر بر عهده وزارت بهداشت است / احتمال تخلف در سیستم توزیع
محسن صفدری معاون صنایع غیر فلزی وزارت صمت اظهار کرد: وظیفه نظارت بر تولید در حوزه مواد غذایی، آرایشی و بهداشتی بر عهده وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو است. در بخش تولید، وزارت صمت تا زمانی که مورد خاصی در میان نباشد وارد عمل نخواهد شد.
او با تاکید بر فعالیت مسئولان فنی در واحد‌های تولیدی گفت: بدون شک نشان تجاری معتبری که سال‌ها برای کسب جایگاه مناسب در بازار تلاش کرده اجازه نخواهند داد تا چنین موضعی اعتبار آن‌ها را تحت تاثیر قرار دهد.
صفدری تصریح کرد: در برخی شایعه‌ها بدون توجه به تعداد بالای شرکت‌های درگیر با ماجرای وجود قرص در کیک و ویفر این موضوع را به کارگران فعال در کارنجات کیک و بیسکوئیت نسبت دادند در حالی که این کارخانجات از نظر جغرافیایی فاصله بسیاری با هم دارند و نمی‌توان آن را موجی در بین کارگران در نظر گرفت.
او درباره احتمال انجام تخلف در شبکه توزیع گفت: اغلب کارخانههای معروف در این حوزه از شبکه پخش شخصی و مویرگی در سراسر کشور استفاده می‌کنند. این شائبه وجود دارد که هدف از انجام این کار تخریب برند‌های معتبر و ایجاد آسیب برای تولید کنندگان داخلی باشد.
محمد قبله مدیر کل دفتر امور خدمات بازرگانی وزارت صمت درباره احتمال بروز این اختلال در شبکه توزیع گفت: در شبکه توزیع کالا‌های خوراکی و بهداشتی وزارت صمت و وزارت بهداشت همکاری می‌کنند؛ ما وظیفه نظارت بر مسائل مالی و بازرگانی، جلوگیری از سو استفاده‌گری‌های دلال‌ها، کنترل حلقه‌های تجارت، نظارت بر کالا‌هایی که ارز دولتی بر آن‌ها تعلق گرفته و موارد مربوط به مدیریت توزیع را بر عهده داریم، اما نظارت بر سلامت محصولات بر عهده سازمان غذا و دارو است.
او تصریح کرد: نظارت مناسبی از طرف سازمان غدا و دارو وجود دارد و حتی در شبکه‌های پخش سراسری هم ناظر‌های بهداشتی این سازمان حضور دارند. تمرکز وزارت صمت بر کالا‌های اساسی و اختصاص ارز است.
سکوت اصناف در قبال وجود قرص در کیک های توزیع شده در سراسر کشور!
یکی از بخش‌های مسئول در حوزه توزیع کالا اتاق اصناف کشور است که علی‌رغم پیگیری‌ها پاسخی درباره اقدامات و میزان مسئولیت این سازمان در ماجرای خوراکی‌های آلوده داده نشد!
درگیری ۲ محصول معروف در ماجرای کیک های آلوده/نمونه ها به آزمایشگاه ارسال شده اند
مصباحی مدیر عامل یکی از کارخانجات درگیر با توزیع کیک‌های الوده به دارو در اظهار کرد: نظارت بهداشتی دقیقی بر پروسه تولید وجود دارد که امکان بروز اختلالات بهداشتی را به حداقل می‌رساند؛ فرایند تولید مواد خوراکی در کارخانههای این حوزه اغلب مکانیزه است و فرایند پخت ان در دمای بسیار بالا انجام می‌شود بنا بر وین امکان وجود دارو پیش از فرایند پخت در دل خوراکی وجود ندارد.
در دل شک و شبهه‌هایی که بر سر گستره وجود کیک‌های الوده در کشور وجود داشت اخبار جدیدی از کشف انبار کیک‌های آلوده در رسانه‌های کشور پیچید. محمود حسین‌بْر مدیر شبکه بهداشت و درمان چابهار با اشاره به کیک‌های حاوی قرص و کپسول اظهار کرد: بر اساس گزارش‌های شهروندان چابهار در داخل کیک‌های ۲ محصول معروف دیده شده است. برای شناسایی نوع قرص و اینکه آیا آلودگی به داخل خود کیک منتقل شده یا نه، نمونه‌ها به آزمایشگاه مرجع سازمان غذا و داروی تهران برای بررسی بیشتر ارسال شده است.
مدیر شبکه بهداشت و درمان چابهار ادامه داد: در حال حاضر یک انبار شامل حدود ۳۰ هزار قطعه کیک آلوده به قرص و کپسول کشف و پلمپ شده است و بنابر دستور مقام قضایی انبار‌های توزیع انواع محصولات کیک فعلاً بسته شد و هیچ توزیعی انجام نمی‌گیرد.
او بیان کرد: هنوز به طور دقیق مشخص نشده استکه قرص و کپسول در زمان تولید یا توزیع در داخل کیک‌ها جاساز شده و قرار است نتیجه نوع قرص و آلودگی احتمالی کیک در هفته آینده مشخص شود.
حسین‌بر یادآوری کرد: بر اساس تماس حرارتی داروی موجود در کیک می‌تواند باعث ایجاد تغییراتی شود که نتایج آن به وسیله آزمایشگاه مرجع سازمان غذا و داروی تهران مشخص می‌شود.
قصه کیک‌های الوده به دارو ماجرایی چند بُعدی بین شبکه تولید و توزیع در وزارت صمت، وزارت آموزش و پرورش و وزارت بهداشت است؛ منبع اصلی این دارو‌ها نمی‌تواند واحد‌های تولیدی باشد اما وقوع آن غیر قابل انکار است.
منشا تولید کیک‌های آلوده چه در دل واحد‌های تولیدی باشد و چه در انبار‌های متروکه گوشه کنار کشور نیاز به توجه دارد؛ تخلفی با گستره نسبتا زیاد در سطح کشور بدون انگیزه‌های سیاسی و اقتصادی نخواهد بود پس نیاز به توجه ویژه و همکاری هر ۳ وزارت‌خانه دارد اما سازمان غذا و دارو به عنوان مسئول اصلی در حوزه بهداشت مواد غذایی تا به این لحظه به جای پاسخگویی در کنار بقیه ایستاده و ادامه فرآیند کشف قرص‌های خطر ناک در بازار کشور را تماشا می‌کند.
در این بین و در پس تمام واکنش ها، متاسفانه خطر عظیم از دست دادن سرمایه اجتماعی تمام نهادها را تهدید می کند؛ مسلما واکنش و رسیدگی هرچه سریع تر نهاد های نظارتی، امنیتی و قضایی به این اتفاق می تواند تا حد زیادی از نگرانی ها بکاهد.