تجارت چین با ایران به رکورد پایین جدیدی نزول کرده است. آماری که پنج شنبه گذشته از سوی اداره کل گمرک چین منتشر شد، نشان داد که واردات نفت چین از ایران در مارس به ۸۰ میلیون دلار رسیده که بر مبنای سالانه ۹۲ درصد کاهش داشته است. آخرین باری که آمار صادرات ماهانه نفت ایران به چین به رقم اندکی رسید، ۲۰ سال پیش بود. تقاضا برای صادرات مجدد نفت ایران از طریق مالزی هم کاهش پیدا کرده است.
این امر اتفاقی و یکباره نبوده است. بیش از یک سال است که چین روابط تجاری با ایران را تقلیل داده و این حرکت در کاهش تجارت دوجانبه و تغییر سیاست بانک کانلان که موسسه مالی مورد استفاده در قلب تجارت ایران و چین بوده، منعکس شده است. مانند هر اقتصاد در حال توسعه ای، چشم انداز رشد اقتصادی ایران به روابط تجاری با چین بستگی دارد، بنابراین روند نزولی آن برای تهران هشداردهنده است.
حتی با وجود ثابت ماندن صادرات غیرنفتی به چین که در مارس ۳۸۴ میلیون دلار بود، ایران از سپتامبر سال گذشته با چین کسری تجاری پیدا کرد که تراز پرداخت این کشور را تحت فشار قرار داد.
در حالی که تجارت چین با اکثر اقتصادهای در حال توسعه با خروج آنها از بحران شیوع ویروس کرونا و قرنطینه و بهبود قیمتهای جهانی کالا، احیا خواهد شد اما معلوم نیست که آیا تجارت ایران با چین هم بهبود مشابهی پیدا خواهد کرد یا خیر. پکن برای دفاع از روابط تجاری با ایران در مواجهه با تحریمهای آمریکا تمایلی نشان نمی‌دهد.
چین پس از ۱۰ ژانویه که دولت ترامپ در راستای مضاعف کردن فشار اقتصادی علیه ایران، فرمانی را برای وضع تحریمها علیه بخشهای ساخت و ساز، معدنکاری، تولید و منسوجات ایران صادر کرد، احتیاط بیشتری پیدا کرده است. تحریمهای جدید یک هفته پیش از امضای فاز اول توافق تجاری میان آمریکا و چین صادر شدند و تاثیر فوری داشتند. به طوری که بانک کانلان سیاستهای خود را تغییر داده و امکان تجارت با ایران را محدود کرد.