پاندمی کروناویروس با اعمال محدودیت هایی که برای صنایع مختلف به وجود آورده است، بسیاری از پیش بینی های اقتصادی را دستخوش تغییر قرار داده است. آثار اقتصادی این پدیده بیش از سایر موارد قابل توجه بوده و به همین دلیل بسیاری از کشورهای دنیا بستههای حمایتی قابل توجهی را برای عبور از این بحران در نظر گرفتهاند. در بین بخشهای مختلف اقتصادی، بخش کشاورزی نیز تاثیر قابل توجهی از آن گرفته است، اگرچه میزان اثرپذیری آن نسبت به بخشهای صنعت و خدمات کمتر است. این پدیده تاثیرات قابل توجهی را در زیر بخش های مختلف کشاورزی گذاشته است و بسیاری از کشور ها در حال تخمین و ارزیابی این تاثیر هستند
بخش دام و طیور که بخشی از امنیت غذایی جوامع را تامین می کند نیز از این پاندمی بی تاثیر نمانده است. قطعاً با اعمال محدودیت های ارتباطی و تردد جاده ای، بسیاری از مراکز پرورشی و تولیدی دچار مشکلاتی شده اند. کمبود نهاده ها و مواد اولیه، عدم دسترسی به منابع تامین ارزان قیمت تر و کاهش تقاضای پروتئین حیوانی باعث وجود مشکلات عدیده ای در این صنعت گردید.
این بحران در ایران در صنعت طیور همزمان با شروع سال شمسی 99 که مرغداران خود را آماده عرضه ی مرغ به سراسر کشور می کردند نمود زیادی در بخش پرورش طیور داشت. بدلیل رعایت پروتکل های بهداشتی و رعایت اصول قرنطینه بسیاری از مردم ترجیح می دادند که مواد بسته بندی شده را مصرف نمایند و مصرف مواد تازه پروتئینی را محدود کردند، این محدودیت ها باعث کاهش تقاضا شد و مرغداران در فصلی که می توانستند بخشی ضرر انباشته خود را در طول سال جبران کنند با ضرر بزرگتری مواجه شدند. اگرچه شرکت پشتیبانی امور دام به قضیه ورود کرد ولی با این حال بسیاری از مرغداران با ضرر هر کیلو 3 تا 4 هزار تومان مرغ خود را به بازار عرضه کردند و به نوعی بازار شب عید برای آنان رنگ و بوی همیشگی را نداشت و بسیاری از آنان را دست خالی به خانه برگرداند.
این بازار برای بسیاری از تولید کنندگان مرغ گوشتی در سراسر دنیا به همین منوال بود، همین سایت خبری را از معدوم سازی 2 میلیون مرغ آماده کشتار در ایالات متحده بدلیل عدم وجود کارگر در مزارع پرورشی و واحدهای پردازش لاشه منتشر نمود که ضرر 7.1 میلیون دلاری را برای این صنعت در پی داشت. کشورهای دیگری هم که به این پاندمی دچار شدند نوسانات این چنینی را تجربه کرده اند.
نکته کلیدی در پرورش طیور اینجاست که مزارع پرورشی دام و طیور بسیار به نهاده های دامی وابسته هستند و بالغ بر 70 درصد هزینه های پرورش صرف خوراک می شود و به همین دلیل نهاده های دامی در سراسر دنیا از اهمیت بالایی برخوردار هستند و تاثیر مستقیمی بر قیمت محصول نهایی دارند و قطعاً تجارت آنها هم با دقت و ظرافت خاصی دنبال می شود. کشورهای تولید کننده ی محصولات پروتئین دامی با رصد تولید و تجارت نهاده های خوراک دام برای سال تولیدی خود برنامه ریزی می کنند و با منابع تامین نهاده، تولید خود را منعطف نگه می دارند. البته که این نکته در مورد کشورهایی صادق است که بخشی از این نهاده ها را وارد می کنند.
تاثیر کرونا بر صنعت خوراک
تاثیر کرونا بر صنعت خوراک دام را می توان به دو بخش تقسیم نمود، بخش اول آن، تاثیرات آشکار آن بر این صنعت می باشد که این تاثیرات قابل لمس هستند و بخشی از آن ضرر و زیان ناشی از اعمال محدودیت ها برای تولید کنندگان این محصولات بود که با توجه به تاثیراتی که به طور مستقیم بر بخش تولید گذاشته است میزان آن قابل ارزیابی و بررسی می باشد و این تاثیر را می توان به طور کلی رصد و پایش نمود نمود.
بخش دوم این تاثیر را را می توان به تاثیر نهان کرونا بر این صنعت نامگذاری کرد، انباشت محصولات در انبارهای تولیدکنندگان و نگهداری آن برای سال بعد میلادی و عدم عرضه آنها باعث شده که پیش بینی های تولید و مصرف در سال 2019 میلادی به طور کامل محقق نشود و از طرف دیگر با کاهش تقاضای این محصولات مواجه هستند. از جنبه دیگر، فساد برخی از نهاده ها در انبارها و رسوب نهاده ها در انبارهای پرورش دهندگان تاثیراتی دارند که تا شرایط به صورت عادی بر نگردند قابل اندازه گیری نیستند و تاثیر آنها را نمی توان به سادگی در کل صنعت محاسبه نمود.
در این مقاله دو نهاده پر مصرف یعنی ذرت و جو مورد بررسی قرار می گیرند و تاثیری که کووید-19 بر آنها داشته مورد نقد و بررسی قرار می گیرد
تولید اتحادیه اروپا
به گزارش سایت تخصصی «آل ابوت فید» (همه چیز درباره ی خوراک) پیش بینی می شود میزان تولید نهاده های اتحادیه اروپا در سال میلادی 2020-21 به رقم 304.4 میلیون تن برسد. باقیمانده نامعلوم خوراک در انبارهای تولید کنندگان و پرورش دهندگان از سال 2019 برای مصرف در سال 2020 و تأثیر Covid-19 بر این صنعت ، باعث ایجاد اختلال در جریان تجارت سنتی و همچنین تغییر در مصرف داخلی این اتحادیه شده است.
به احتمال زیاد میزان تقاضای داخلی نهاده ها در اتحادیه اروپا از آنچه در مورد آن پیش بینی می شد کمتر می شود. تاثیر این بیماری بر میزان تولید نهاده ها و همچنین عدم قطعیت در مورد پایان همه گیری آن در سراسر اتحادیه اروپا و در سراسر جهان امری کار رصد و پایش تولید و تجارت این محصولات را سخت نموده است.
پیش بینی ها از اتحادیه اروپا حاکی از آن بود که مصرف کل نهاده ها در سال 2020-21، به رقم 294.7 میلیون تن برسند که شاهد کاهش 1.2 میلیون تنی نسبت به سال قبل از آن یعنی 2019-20 بود. با این حال ، تأثیر Covid-19 هنوز به طور کامل مشخص نشده است و در این آمارهای ارائه شده گنجانده نشده است و هنوز هم می تواند این پیش بینی ها را دستخوش تغییرات زیادی قرار دهند.
با کاهش سطح زیر کشت و برداشت اتحادیه اروپا در سال 2020-21 پیش بینی می شود 1.4 میلیون تن از نهاده های دامی کاهش یابند. با این حال ، تأثیر Covid-19 در بخش دامداری هنوز نامشخص است و هرگونه کاهش قابل توجه تقاضا از این بخش، رقم پیش بینی شده فوق را به سمت پایین تر سوق خواهد داد.
با افزایش صادرات و کاهش واردات، انتظار می رفت که اتحادیه اروپا به صادرکننده مطلق غلات تبدیل شود. در حال حاضر پیش بینی می شود که اتحادیه اروپا علیرغم کاهش کل میزان صادرات آن، به عنوان صادرکننده نهاده ها باقی بماند. در این بین فرانسه با کاهش صادرات گندم روبروست و همینطور هم از تاثیر ناشناخته Covid-19 نمی توان غافل شد.
تولید ذرت اتحادیه اروپا
پیش بینی می شود تولید ذرت اتحادیه اروپا در سال 2020 (با رشد 2.5٪) به 68.35 میلیون تن برسد و تولید آن در فرانسه ، آلمان، لهستان و رومانی انجام شود.
آمارها دال بر این نکته است که کشاورزان فرانسوی ذرت بیشتری را در این سال بکارند، زیرا با کاهش سطح کشت کلزا به دلیل ممنوعیت «نئونیکوتینوئید» و همینطور کاهش سطح زیر کشت گندم به دلیل شرایط نامساعد جوی روبرو هستند.
آلمان
در آلمان پیش بینی می شود که به دلیل برخورداری از باران های شدید و بهار زودرس سطح زیر کشت ذرت، تولید این محصول 500 هزار تن بیشتر از سال 2019 باشد.
لهستان
ذرت لهستان با توجه به توقع کشاورزان لهستانی برای عرضه با قیمت بالاتر نسبت به قبل و با توجه به آب و هوای مطلوب در این کشور پیش بینی می شود عملکرد ذرت افزایش یابد ، که می تواند منجر به افزایش 11 درصدی محصول ذرت لهستان شود.
رومانی
پیش بینی می شود که سطح زیرکشت ذرت رومانیایی از ممنوعیت های کشت کلزا منتفع شوند و راندمان ذرت در این کشور افزایش یابد. «نئونیکوتینوئیدها» در سطح اتحادیه اروپا ممنوع هستند، اما کشاورزان رومانیایی مجدداً به وزارت کشاورزی برای انحراف استفاده نئونیکوتینوئید برای ذرت و آفتابگردان نیز درخواست تجدید نظر کرده بودند که پس از ابلاغیه کمیسیون اروپا، وزارت کشاورزی رومانی این درخواست را رد کرد.
استفاده از ذرت دامی
انتظار می رود میزان مصرف ذرت در خوراک دام با بحران در مورد محصول گندم، بیشتر شود. کاهش تولید گندم به ویژه در آلمان، فرانسه و هلند بسیار چشمگیر می باشد. اسپانیا و ایتالیا کاربران اصلی ذرت دامی در اتحادیه اروپا و پس از آن فرانسه هستند. ذرت دامی برای تولید خوراک دام در اسپانیا مورد استفاده قرار می گیرد.
در بیشتر کشورهای تولیدکننده ذرت مانند فرانسه، آلمان، لهستان و رومانی، سهم قابل توجهی از محصول ذرت برای تغذیه دام در مزارع استفاده می شود. به طور کلی، تخمین زده می شود که حدود 20 تا30 درصد از محصول ذرت اتحادیه اروپا برای تغذیه دام در مزارع استفاده شود.
اکثر تحلیلگران بر این باورند که شیوع COVID-19 تأثیر منفی بر صنعت گوشت و لبنیات در اتحادیه اروپا خواهد گذاشت. بسته شدن رستوران ها، هتل ها و کافی تریا ها و تعلیق کلیه فعالیت های توریستی در بیشتر اتحادیه اروپا تقاضای مصرف کنندگان را کاهش داده است، که بیشتر با رکود اقتصادی روبرو شده است. احتمالاً میزان تقاضای خوراک در داخل اتحادیه اروپا را به حدی کاهش می دهد که هنوز تخمین زده نشده است.
تولید جو در اتحادیه اروپا
فرانسه و آلمان، دو تولید کننده بزرگ جودر اتحادیه اروپا هستند. ، پیش بینی می شود که تولید جو اتحادیه اروپا به میزان 60.4 میلیون تن کاهش یابد که این موضوع عمدتاً ناشی از کاهش تولید پیش بینی شده در فرانسه و انگلیس است. تولید فرانسوی در حال حاضر در 12.4 میلیون تن تخمین زده می شود، بیش از 1.3میلیون تن کمتر از سال قبل تولید شده است. پیش بینی می شود تولید جو آلمان نیز با حدود 300 هزار تن کاهش به 11.2 میلیون تن خواهد رسید.
سومین و چهارمین تولید کننده جو اتحادیه اروپا اسپانیا و انگلیس هستند. پیش بینی می شود که در اسپانیا با 700 هزار تن افزایش تولید به رقم 8.1 میلون تن برسد. در مقابل ، محصول جو بریتانیا به علت وجود پاییز به شدت بارانی افت تولید داشته است و تولید آن به 6.4 میلیون تن می رسد. در صورت تحقق این امر، این کمترین محصول جو انگلستان در 8 سال گذشته خواهد بود.
تولید جو در دانمارک هم پیش بینی می شود به رقم 3.75 میلیون تن برسد.
پیش بینی می شود مقدار کل مصرف جو در سال 2020 به میزان 500 هزار تن کمتر از سال قبل باشد که این کاهش کاملاً در مصرف خوراک دامی خواهد بود. اتحادیه اروپا در سال 2019 محصول جو خوبی داشت که باعث افزایش مصرف خوراک دامی شد، اما انتظار می رود جو در سال جاری رقیب سرسخت گندم باشد.