مکانیزاسیون در بخش‌های مختلف کشاورزی مازندران با ایجاد خط اعتباری ویژه در دولت تدبیر و امید از سال ۹۲ مورد توجه قرار گرفته است و به همین دلیل کشاورزان استان در این سال ها شاهد رشد قابل توجه در زمینه شخم و شیار شالیزارها با تراکتور ، نشاءکاری با ماشین مخصوص و برداشت مکانیزه با کمباین های ویژه بوده اند.
بر پایه آمار سازمان جهاد کشاورزی مازندران از سال ۹۲ تاکنون بیش از ۹ هزار دستگاه انواع ماشین آلات کشاورزی شامل تراکتور ، انواع نشاءکار و کمباین های مخصوص برداشت برنج به ناوگان کشاورزی این خطه شمال کشور اضافه شده است.
اهمیت کشت شالی به عنوان یک ماده غذایی راهبردی و نقش آن در امنیت غذایی کشور در مازندران همواره مورد تاکید سیاستگذاران بخش کشاورزی بوده و بر همین اساس مکانیزه کردن هر چه بیشتر برنجکاری با به کارگیری ماشین های مدرن از سال ۹۲ شتاب گرفت به طوری که پس از خداحافظی بخش شالیکاری مازندران با تیلر در سال گذشته ، امسال همزمان با برداشت شالی ، فصل خداحافظی با داس یا به زبان مازندرانی ها " دره " یا " واش ورین " فرا رسیده است.
برنج از محدود محصولات کشاورزی است که در هر سه مرحله کاشت، داشت و برداشت با مشقت فراوانی همراه است و کشاورزان برنج کار همواره از مرحله شخم و شیار، خزانه گیری تا برداشت و تبدیل آن به برنج سفید باید شبانه روزی تلاش و مراقبت کنند ، اما هر ساله با عملیاتی شدن طرح های توسعه ای و مکانیزه شدن بخش های مختلف این کشت و کار و تکمیل زنجیره مکانیزاسیون ، بخش بیشتری از مشقت کشاورزان پایان می یابد.
وضعیت مناسب جوی به لحاظ آفتابی بودن و وجود آب های سطحی ناشی از بارندگی ، سبب شده است تا امسال شالیزارهای مازندران در شرایط رویشی و خوشه گیری قابل قبولی قرار بگیرند و به گفته کارشناسان جهاد کشاورزی ، هم اکنون محصول نیمی از شالیزارهای استان در آستانه طلایی شدن دانه و برداشت قرار گرفته است .
اگر چه بیماری ناشی از شیوع ویروس کرونا همه فعالیت ها از جمله کشاورزی مازندران را تحت تاثیر قرار داده است و زمان کشت شالی را به طور میانگین ۱۰ تا ۱۵ روز در برخی از نقاط استان به نسبت سال های گذشته به تاخیرانداخته است ، اما این بیماری سبب شد تا به مکانیزاسیون کشاورزی استان توجه بیشتری شود و به عبارتی دولت در یک اقدام حمایتی ویژه زمینه پرداخت تسهیلات خرید برای دستگاه های نشا کار و کمباین های مخصوص درو شالی را بیش از هر زمان دیگری فراهم کرده است.
بنا بر آمارهای رسمی ، حدود ۲۱۵ هزار هکتار از زمین های مازندران امسال زیر کشت برنج رفته است که ۱۰۰ هزار هکتار آن به دلیل اضافه شدن ۳۰۰ دستگاه نشاکار به صورت مکانیزه نشاء شده است و همچنین ۷۵۰ دستگاه کمباین شالی نیز در سال جاری به این ناوگان اضافه شد و این بدان معنی است که برداشت شالی امسال صد درصد مکانیزه است.
برداشت مکانیزه شالی پیش از آغاز فعالیت دولت تدبیر و امید در مازندران نه تنها کمتر از ۳۰ درصد بود ، بلکه بخشی از همین میزان برداشت هم با کمباین های غلات صورت می گرفت که به معنای حیف و میل بیشتر محصول تلقی می شد ، اما طی هفت سال اخیر دولت با اهتمام ویژه با هدف کاهش مشقت و سختی کار شالیکاری ، کاهش هزینه ، ارتقاء بهره وری و کم کردن ضایعات ، با ایجاد خط اعتباری ویژه مکانیزاسیون ، برداشت مکانیزه را تا سال پیش به حدود ۸۵ درصد رساند و انتظار این است که امسال به صد درصد افزایش یابد.
بر اساس آمارهای رسمی ، تنها سال گذشته ۱۳۴ میلیارد تومان تسهیلات بابت مکانیزاسیون بخش کشاورزی مازندران پرداخت شد که حدود ۷۴ میلیارد تومان آن فقط برای ماشین آلات و تجهیزات شالیکاری از جمله تراکتور، دستگاه نشا کار و کمباین مخصوص درو شالی بود.
کارشناسان کشاورزی و کشاورزان معتقدند که برداشت مکانیزه حدود ۵۰ درصد از هزینه تمام شده تولید برنج را کاهش می دهد .
پایان کابوس کمبود نیروی انسانی
رئیس اداره امور فناوری‌های مکانیزه سازمان جهاد کشاورزی مازندران در باره وضعیت برداشت مکانیزه شالی در سال جاری گفت : با وجود حدود پنج هزار و ۴۰۰ دستگاه کمباین مخصوص دروی شالی ، زمینه برداشت مکانیزه این محصول در تمام اراضی شالیزاری استان فراهم شده است.
بهمن نادری با اعلام این که هر دستگاه کمباین شالی به طور میانگین برداشت دستکم ۴۰ هکتار شالیزاری را انجام می دهد ، افزود : در سال جاری ۷۵۰ دستگاه کمباین مخصوص دروی شالی به ناوگان کشاورزی مازندران اضافه شده است.
وی ادامه داد : در سال مالی گذشته از محل خط اعتباری مکانیزاسیون کشاورزی ۱۳۴ میلیارد تومان تسهیلات با نرخ سود پائین به متقاضیان پرداخت شد که ۷۴ میلیارد تومان آن برای خرید تجهیزات شالیکاری از جمله تراکتور ، دستگاه نشا کار و کمباین بود.
نادری با پیش بینی این که برداشت مکانیزه شالی در مازندران از حدود ۳۰ درصد سال ۱۳۹۳ ، امسال به ۱۰۰درصد افزایش می یابد، بیان داشت : در واقع امسال سال خداحافظی شالیکاران مازندران با دروی دستی است ، چرا که کمباین های دروی شالی در هر شرایط زمین و محصول قادر به انجام کار هستند.
این کارشناس تجهیزات کشاورزی مازندران توضیح داد : اگر چه تمامی کمباین های مخصوص برداشت شالی وارداتی است ، ولی طی چند سال اخیر با بومی کردن تجهیزات و امکانات این دستگاه ، نه تنها وضعیت ورود این ماشین کشاورزی به زمین های باتلاقی شالیزاری بعضی مناطق استان فراهم شده ، بلکه با اقدامات اصلاحی انجام شده توسط کارشناسان در روند بومی سازی تجهیزات ، میزان ریزش محصول هم به حداقل رسانده شده است.
فعالیت کمباینهای بدون کارت معاینه فنی ممنوع
نادری همچنین بر لزوم همکاری صاحبان کمباین ها با کارشناسان کشاورزی در انجام معاینه فنی تاکید کرد و گفت : اتحادیه کمباین داران با هماهنگی سازمان جهاد کشاورزی از ورود کمباین های بدون کارت معاینه فنی به داخل شالیزارها جلوگیری می کنند.
وی افزود : ۵۰ کارشناس مجرب و دارای کارت مهارت فنی در استان کار نظارت بر کمباین ها را از شرق تا غرب استان بر عهده دارند و از هفته گذشته با هماهنگی اتحادیه کمباین داران استان به صورت سیار در ۲ مرحله وضعیت فنی کمباین ها را آغاز کردند که مرحله اول آن پیش از شروع دروی شالی است که پس از انجام معاینه فنی برچسب ارائه می شود و مرحله دوم نیز حین انجام کار کمباین ها است.
رئیس اداره امور فناوری‌های مکانیزه سازمان جهاد کشاورزی مازندران در مورد کارمزد امسال کمباین داران نیز گفت : نشست های تخصصی این بخش با اتحادیه کمباین داران برگزار شد و نتیجه آن هفته آینده به صورت رسمی اعلام می شود.
راهبرد وزارت کشاورزی دولت تدبیر و امید توسعه مکانیزاسیون متناسب با شرایط اقلیمی کشور است و همسو با این رویکرد خط اعتباری مکانیزاسیون کشاورزی با اعتبار ۷۵۰ میلیارد تومان در سال ۹۲ راه اندازی شد و نمونه بارز استفاده از این فرصت ،مکانیزه شدن شالیکاری در مازندران است.
طبق آمار رسمی از مرکز مکانیزاسیون وزارت جهاد کشاورزی از ابتدای دولت تدبیر و امید تا پایان سال گذشته بیش از هشت هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان در بخش مکانیزاسیون کشاورزی سرمایه‌گذاری انجام‌شده است.
سرانه زمین های شالیزاری در مازندران هفت هزار متر مربع است و بیش از ۳۵۰ هزار برنجکار در ۲۲۰ هزارهکتار زمین به عنوان بهره بردار امرر معاش می کنند.
مازندران سالانه با تولید حدود ۹۵۰ هزا تن برنج سفید ،۴۲درصد برنج مورد نیاز کشور را تامین می کند.