میگو یک گونه از سخت پوستان دارای بدنی دراز و خمیده با طولی متفاوت تا ۲۵۰ میلی‌متر و وزن آنها تا بیش از ۳۰۰ گرم نیز می‌رسد، بدن این آبزی از دو قسمت سر سینه و شکم تشکیل شده و رنگ آن نیز از تنوع زیادی برخوردار است و از سفید متمایل به سبز- خاکستری در میگوی سفید، میگوی هندی از سفید تا صورتی و گونه ببری آن تا سبز تغییر می‌کند.
میگو به دلیل اینکه بسیار خوشمزه و مغذی است به عنوان یکی از غذاهای پرطرفدار دریایی در سراسر جهان شناخته می‌شود و حاوی منابغ غنی از کلسیم، ید و پروتئین است، بدن میگو تهی از آهن و رنگ خون آن آبی و منبع غنی مس است.
در کشورمان ایران با میگو غذاهایی زیادی تهیه شامل قلیه، سوخاری، کبابی، دوپیازه و پلو میگو تهیه و مصرف می‌شود.
میگو آبزی پر فایده و مفیدی است و خواص بسیار زیادی دارد و اگر در شرایط زیستی خوب رشد کند و از موجودات ریزدریایی تغذیه کند، می‌تواند جایگزین خوب گوشت قرمز شود. میگو در مقایسه با گوشت قرمز مواد پروتئینی کمتری دارد و ریسک ابتلا به نقرس و اسید اوریک و اوره بالا با مصرف میگو بسیار کمتر از گوشت قرمز است.
برخلاف گوشت قرمز میگو غنی از چربی‌های غیراشباع است و میزان اسیدهای چرب اشباع آن بسیار اندک است.
میگوی خلیج فارس و آب‌های محدوده استان بوشهر به دلیل کیفیت بالای آن از مشتریان زیادی در سراسر جهان از جمله اروپا برخوردار و بخش عمده آن صید این آبزی در سال پس از فراوری و بسته بندی به خارج صادر می‌شود که ارزآوری بالایی برای کشور دارد.
قیمت داخلی میگوی استان بوشهر بالا است و در فصل صید سال جاری که از ۱۲ مرداد ماه آغاز شده نرخ پایین ترین سایز آن برای هر کیلوگرم ۴۵۰ هزار ریال و بالاترین درجه نیز از یک میلیون ریال تجاوز می‌کند.
روش مخرب صید میگو ضربه سنگین به ذخایر آبزیان
صید میگو هر سال براساس بررسی پژوهشکده میگوی کشور مستقر در بوشهر از مردادماه آغاز و به مدت یک ماه ادامه دارد و براین اساس صیادان بااستفاده از شناورهایی نظیر لنج و قایق به روش مخرب ترال (کف روب )
به صید این آبزی می پردازند.
شیوه صید میگو استفاده از تورترال کف روب است که در این شیوه همانند جارو همه آبزیان موجود در کف دریا صید می‌شود.
تور ترال (گوفه) تور بزرگی به شکل قیف است که از ۲ طرف به تخته‌هایی متصل و به طور معمول به دنبال شناور در بستر دریا کشیده می‌شود.
یکی از صیادان بوشهری گفت: در گذشته شاید بیش از ۴۰ کشتی صنعتی ترال در آب‌های این استان اقدام به صید می‌کردند اما امروز این شناورها از چرخه خارج و فصل صید میگو نیز محدود به یک ماه شده‌است ولی بازهم مشکلاتی در حفظ ذخایر آبزیان وجود دارد.
عبدالرسول غریبی افزود: در زمان حاضر تنها شیوه صید میگو در دنیا ترال است و در استان بوشهر نیز برای یک ماه با استفاده از این شیوه این آبزی صید می‌شود.
وی یادآور شد: براساس تقویم صید، صید میگو همزمان با دوره نوزادی ماهیان تعیین شده و با توجه به استفاده از شیوه صید ترال بخش زیادی از این ذخایر که هنوز به اندازه تجاری نرسیده‌اند، صید می‌شود.
غریبی اضافه کرد: بررسی‌ها نشان می‌دهد همزمان با صید میگو بخش زیادی از ماهیانی که هنوز بالغ نشده‌اند صید می‌شود و این ضربه سنگینی به دیگر آبزیان وارد می‌شود این درحالی است که صید میگو را می‌توان به زمان دیگری موکول کرد چنانچه در گذشته در مدت ۶ ماه کار صید میگو انجام می‌شد و به یک ماه محدود نبود.
دور ریز شدن ۸۲ درصد صید ضمنی میگو
مسئول بخش ارزیابی ذخایر آبزیان پژوهشکده میگوی کشور دربوشهر گفت: استفاده از تور ترال کف روب به دلیل غیر انتخابی عمل کردن باعث صید گونه‌هایی می‌شود که هدف نیست و به آنها صید ضمنی گفته می‌شود که شامل گونه‌های تجاری، غیر تجاری با ارزش شیلاتی است.
علی مبرزی افزود: براساس یک پروژه تحقیقاتی پژوهشکده میگوی کشور که در آب‌های استان بوشهر انجام شد از ۶۵ بار تورکشی‌های صیدان بیش از۱۰ تن صید به دست آمد که از این میزان حدود ۱۳ درصد میگو و ۸۷ درصد صید ضمنی بود که نزدیک به ۸۲ درصد صید ضمنی را آبزیان دورریز شامل می‌شد.
مسئول بخش ارزیابی ذخایر آبزیان پژوهشکده میگوی کشور در بوشهر اضافه کرد: در این پروژه حدود ۹۹ گونه آبزی از ۵۹ خانواده شناسایی شد که از این تعداد ۶گونه میگو و مابقی از سایر گونه‌ها بوده‌است.
وی بیان کرد: در این پروژه تحقیقاتی گونه‌های تجاری بسیار اقتصادی و باارزش ماهی شامل شوریده، شانگ، شیرماهی، حلوا سفید و سیاه و هامور شناسایی شده است.
پیشنهادهایی که عملی نشد
مبرزی اضافه کرد: هرچند سال‌های گذشته ممنوعیت روش ترال به عنوان یک صید مخرب برای ماهیگیری در بوشهر و مناطق جنوبی کشور مطرح و اجرا شده اما برای صید میگو با توجه به اینکه درصد زیادی از این آبزی در کف زندگی می‌کنند در زمان حاضر تنها ابزار صید همین روش و تور لحاظ شده‌است.
این کارشناس اظهار داشت: درصید ترال کف روب ماهیان کف زی زیادی از جمله بچه ماهیان تجاری و غیر تجاری در ترکیب صید میگو قرار می‌گیرند هرچند پیشنهادهایی توسط بخش ارزیابی ذخایر پژوهشکده میگو برای استفاده از صید ضمنی میگو در بخش پودر ماهی، فرآوری و عمل‌آوری ارائه شد اما تاکنون عملیاتی نشده‌است.
مبرزی ادامه داد: همچنین پیشنهاد پژوهشکده برای اجرای پروژه ترال میان آبی ارائه شد (زیرا برخی کارشناسان معتقدند که میگو در طبقه‌های میانی آب هم زیست و حرکت می‌کند) اما هنوز این شیوه عملیاتی نشده و صیادان گرایشی به سنجش و آزمایش کردن این شیوه ندارد.
مبرزی اضافه کرد: ترال میان آبی مناطق صید گاهی خاصی را می‌طلبد و ناوگان صیادی نیز باید به تجهیزات پیشرفته‌ای مجهز شود چون سرعت عملیات در این شیوه با ترال کف روب متفاوت است و سرعت عمل شناور و کادر آن باید به گونه‌ای باشد که در سریع ترین زمان ممکن با توجه به شرایط بیولوژیک و اکولوژیک منطقه بتوانند میگوها را ارزیابی و براحتی صید کنند.
ضرورت صید مسئولانه برای حفظ توازن زیستی آبزیان خلیج فارس
مبرزی تاکید کرد: صنعتگران، سرمایه‌گذاران و بهره‌برداران باید در زمینه بهره‌برداری بیشتر و بهتر از صید ضمنی که درصد بسیاری از صید میگو و آبزیان را شامل می‌شود، تجدید نظر و مدیریت مسئولانه‌ای داشته باشند.
وی ادامه داد: افزون بر زمان صید میگو در خارج از فصل نیز همواره شاهد صید با ابزار و ادوات غیر استاندارد از سوی برخی صیادنماهایی که بدون مجوز راهی دریا می‌شوند و اقدام به از بین بردن بخش زیادی از ذخایر می‌کنند هستیم و تاکنون نتواسته‌ایم مدیریتی در این بخش داشته باشیم.
مبرزی ادامه داد: با این اقدام غیر مسئولانه برخی از صیادان، آن بخش از ماهیان و آبزیانی که نیازمند رشد بیشتری هستند و می‌توانند بازار پسندی بیشتری داشته باشند از چرخه زیستی خارج و مورد صید قرار می‌گیرند.
کارشناس صید اداره کل شیلات استان بوشهر گفت: برای داشتن مدیریت صید مسئولانه باید به فکر تکثیر و پرورش میگو بود تا صید این آبزی دریایی، چالشی برای برهم زدن توازن زیستی دیگر آبزیان خلیج فارس نشود.
حسین شادکامی افزود: میگو یکی از گونه‌های با ارزش غذایی، در خلیج فارس که در چرخه زیستی اولیه آبزیان (بعداز پلانکتون‌ها) اهمیت بسیاری دارد.
وی ادامه داد: این گونه جزو آبزیان کوتاه عمر است ( یک تا دوسال عمر می‌کند) و در سال دوبار (بهاره-پاییزه) بارور می‌شود که در هر مرحله تا یک میلیون تخم ریزی دارد.
این کارشناس صید با اشاره به اینکه میگو تکمیل کننده زنجیره غذایی دیگر آبزیان در چرخه اکوسیستم دریایی است، افزود: میگوی ببری سبز یکی از ارزشمندترین گونه‌ها است که به علت داشتن مواد پروتئینی بالا در اقتصاد صیادی نسبت به سایر گونه‌های دریایی دیگر ارزش افزوده به نسبت خوبی پیدا کرده و توانسته فرایند یک گونه صنعتی را در عمل‌آوری وبازاریابی به دست آورد.
از بین رفتن ۷ تا ۸ کیلو آبزی برای صید یک کیلو میگو
شادکامی با بیان اینکه میگو با ابزار ترال هزینه کمتر و بازده بیشتری دارد، صید می‌شود، عنوان کرد: هر چند این روش، اقتصاد صید را رونق می‌بخشد اما همزمانی فصل صید میگو با زمان رشد سایر گونه‌ها که همزیست با میگو هستند و در ترکیب صید قرار می‌گیرند، آنها را از گردونه حیات خارج می‌کند.
وی ادامه داد: به ازای هر کیلوگرم میگو، ۷ تا ۸ کیلوگرم انواع گونه‌های صید از جمله بیش از ۴۵ گونه از ماهیان تجاری شاخص که دست‌کم یک‌بار به مرحله تخم ریزی نرسیده‌اند، به عنوان صید دور ریز به دریا سرازیر می‌شود به این ترتیب می‌توان گفت ۱۰ تا ۱۵ هزار تن از این نوع آبزیان از بین می‌روند.
ضرورت کاهش صید میگو
کارشناس صید و بهره‌برداری اداره کل شیلات استان بوشهر بیان کرد: در آمار چند دهه اخیر صید سالانه آبزیان، میگو کمتر از ۱ تا ۲ درصد صید را به خود اختصاص داده‌است که نسبت به دهه‌های گذشته بین ۶۰ تا ۷۰ درصد کاهش نشان می‌دهد و به مراتب تاثیر بسزایی در کاهش رشد و باروری، و انقراض سایر آبزیان داشته است.
شادکامی تاکید کرد: برای داشتن مدیریت صید مسئولانه باید با حساسیت موضوع صید میگو از نظر توجیه اقتصادی، تامین پروتئین و اشتغال بررسی شود و رونق تکثیر و پرورش این آبزی در دستور کار قرار گیرد تا صید میگوی دریایی، چالشی برای برهم زدن توازن زیستی آبزیان در خلیج فارس نشود.