این روزها با نوسان نرخ ارز و بالا بودن قیمت گندم در کشورهای همسایه، قاچاق آرد برای سودجویان از جذابیت بیشتری برخوردار است که هر یک از مسئولان دلایل خاص خود را برای رونق این پدیده شوم مطرح می کنند.
بسیاری از مسئولان بر این باورند که پرداخت یارانه به بخش آرد و نان، افزایش قیمت جهانی گندم و بی توجهی به اجرای قانون خرید تضمینی زمینه را برای خروج غیرقانونی آرد و گندم به کشورهای همسایه فراهم کرده است و تا زمانیکه قیمت گندم واقعی نشود، شاهد استمرار قاچاق خواهیم بود.
با وجود آنکه پیش بینی ها در خصوص نرخ خرید تضمینی گندم محقق نشد، این احتمال وجود دارد که گندم های خارج از چرخه خرید دولتی پس از تبدیل به آرد به کشورهای همسایه قاچاق شده باشد چرا که به سبب اختلاف چشمگیر قیمت این جذابیت برای قاچاقچیان وجود دارد.
حال به سراغ مسئولان ذی ربط می رویم تا از آخرین دلایل قاچاق آرد و گندم به کشورهای همسایه و تاثیر آن بر خودکفایی این محصول استراتژیک و راهکار جلوگیری از این پدیده شوم با خبر شویم:
نرخ پایین خرید گندم جانی دوباره به قاچاق آرد بخشید
سید جعفرحسینی مشاور ارشد نظام صنفی کشاورزی و منابع طبیعی با اشاره به دلایل قاچاق آرد و گندم به کشورهای همسایه اظهار کرد: با توجه به پایین بودن قیمت گندم و آرد نسبت به کشورهای اطراف، قاچاقچیان نسبت به قاچاق رغبت بیشتری دارند.
وی با اشاره به اینکه قیمت گندم داخلی نسبت به نرخ جهانی پایین‌تر است، افزود: کشورهای اطراف قیمت گندم تولید داخل را به نرخ جهانی رساندند تا کشاورزان از کشت گندم استقبال کنند، درحالیکه نرخ پایین گندم در کشور ما زنگ خطری برای قاچاق به شمار می‌رود.
حسینی واقعی شدن قیمت گندم را راهکار مناسب جلوگیری از قاچاق دانست و گفت: اگر شورای اقتصاد، قیمت گندم داخلی را حداقل بر مبنای نرخ جهانی قیمت گذاری کند، قاچاق آرد صرفه اقتصادی ندارد، در غیراین صورت با رفتار‌های پیشگیرانه مبارزه با قاچاق نمی‌توان همه مرز‌ها را کنترل کرد.
مشاور ارشد نظام صنفی ادامه داد: اگر شورای اقتصاد حاضر به افزایش قیمت منطقی نرخ خرید تضمینی گندم نشود، قاچاقچیان در پی نوسان نرخ ارز و بالابودن قیمت در کشورهای همسایه اقدام به قاچاق آرد و گندم می‌کنند که با این وجود دولت در شرایط فعلی تحریم برای تامین نیاز داخل چاره‌ای جز واردات با نرخ‌های بالا ندارند.
وی با اشاره به تاثیرات سو نرخ خرید تضمینی گندم بر تولید بیان کرد: با وجود بی توجهی مسئولان به اجرای خرید تضمینی گندم، کشاورزان استقبالی نسبت به کشت گندم ندارند، به همین خاطر پیش بینی می‌شود که تولیدگندم ۵۰ درصد کاهش یابد.
به گفته حسینی، افزایش هزینه‌های سم، بذر و کود از یک سو و قیمت نامناسب خرید تضمینی از سوی دیگر موجب شده تا کشاورزان استقبالی نسبت به کشت محصول نداشته باشند.
این مقام‌مسئول با اشاره به دلایل گسترده قاچاق گندم گفت: با حذف یارانه نهاده‌های تولید و افزایش چشمگیر قیمت کود‌های فسفاته و پتاسه، از لحاظ کمیت دچار افت محصول خواهیم شد، ضمن آنکه اعلام غیرمنطقی خرید زمینه را برای قاچاق گسترده فراهم می‌کند که جلوگیری از این پدیده هزینه اضافی بر دولت تحمیل می‌کند.
گندم های خارج از خرید تضمینی وارد چرخه قاچاق شد
عطااله هاشمی رئیس بنیاد ملی گندمکاران با اشاره به اینکه قاچاق گندم توجیه اقتصادی ندارد، اظهار کرد: اگرچه امکان قاچاق گندم از مرز‌های کشور وجود ندارد، اما خارج شدن آرد به صورت‌های مختلف امکان پذیر است.
وی افزود: با توجه به آنکه مقداری گندم خارج از چرخه تضمینی از کشاورزان خریداری شده است، این احتمال وجود دارد که به صورت آرد از کشور قاچاق شده باشد.
هاشمی آزاد شدن قیمت گندم را راهکاری مناسب برای جلوگیری از قاچاق دانست و گفت: با توجه به پرداخت یارانه سنگین به بخش آرد و نان شاهد سود استفاده در این حوزه هستیم و تازمانیکه دولت قیمت آرد و نان را واقعی نکرده، این اتفاقات رخ می‌دهد.
رئیس بنیاد ملی گندمکاران ادامه داد: دولت برای حمایت از بخش نان، یارانه نقدی به اقشار ضعیف جامعه باید پرداخت کند چرا که با واقعی شدن قیمت آرد و نان جذابیتی برای قاچاق وجود ندارد.
وی نسبت به قاچاق آرد هشدار داد و گفت: طی یک تا ۲ ماه اخیر، زمزمه‌هایی مبنی بر کمبود آرد در سراسر کشور به گوش می‌رسد که با این وجود برخی نانوایی‌ها آرد کمتری پخت می‌کنند، درحالیکه به سبب اختلاف چشمگیر قیمت ارد یارانه‌ای و دولتی افراد به سمت و سوی قاچاق سوق داده می‌شوند. به عنوان مثال اگر در کشور هر نانوایی روزانه یک کیسه آرد کم بپزد و کنار بگذارد، حجم بزرگی آرد از کشور به صورت غیرقانونی از کشور خارج می‌شود.
هاشمی با بیان اینکه آرد به صورت قانونی و غیرقانونی از کشور خارج می‌شود، گفت: گندم‌های گذر موقت پس از تبدیل به آرد به صورت قانونی صادر می‌شود و در کنار این موضوع به سبب اختلاف ۴ هزار تومانی نرخ آرد یارانه‌ای و ازاد جذابیت برای قاچاق وجود دارد.
این مقام مسئول افزود: با وجود آنکه قوت غالب مردم نان است، دولت با پرداخت یارانه نقدی به اقشار کم درآمد می‌تواند از پدیده شوم قاچاق و سو استفاده افراد جلوگیری کند.
وی با اشاره به اینکه آمار دقیقی از میزان قاچاق آرد و گندم در دسترس نیست، بیان کرد: در صادرات رسمی برخی کالا‌ها آمار مشخصی وجود ندارد و در خصوص میزان قاچاق تنها گمانه زنی است، اما به هر حال قاچاق آرد به کشورهای همسایه به سبب جذابیت قیمت وجود دارد.
هاشمی با بیان اینکه قاچاق گندم تاثیری در تولید ندارد، افزود: کشاورز در حوزه تولید کار خود را انجام می‌دهد و حال کاری ندارد که گندم از کشور قاچاق یا در انبار‌ها ذخیره سازی یا به عنوان خوراک دام و طیور مورد استفاده قرار می‌گیرد.
رئیس بنیاد ملی گندمکاران با اشاره به اینکه گره خوردن شاخص خودکفایی گندم به خرید بخش دولتی غیرکارشناسی است، تصریح کرد: در بحث خرید تضمینی گندم مشکلی وجود ندارد و تنها در تحویل محصول نهایی مشکلاتی وجود دارد.
پرداخت یارانه به آرد و نان بر رونق قاچاق دامن زد
علی خان محمدی مدیر عامل مجمع ملی نخبگان کشاورزی با اشاره به دلایل قاچاق گندم و آرد اظهار کرد: با توجه به قیمت بالای گندم در کشورهای همسایه و کاهش ارزش پول ملی شاهد پدیده شوم قاچاق آرد و گندم از مرز‌های کشور هستیم.
وی افزود: با وجود پرداخت یارانه به نانوایی و کارخانجات آرد و بالا بودن ارزش پول کشورهای همجوار موجب شده اعلام ناچیز قیمت ۴ هزار تومانی خرید تضمینی گندم برای سال زراعی آینده زمینه را برای رونق فراهم کنیم.
به گفته خان محمدی، تازمانیکه قیمت خرید تضمینی گندم نسبت به نرخ جهانی پایین‌تر باشد، جذابیت برای قاچاق گندم به کشورهای همسایه وجود دارد.
مدیر عامل مجمع ملی نخبگان کشاورزی قیمت جهانی گندم را بالای ۶ هزار تومان اعلام کرد و گفت: اگر مسئولان شورای اقتصاد متناسب با هزینه‌های تولید و نرخ جهانی اقدام به اصلاح قیمت خرید تضمینی نکنند، بدون تردید این جذابیت وجود دارد که گندم تولیدی پس از تبدیل به آرد از مرز‌های کشور خارج شود و زمینه را برای رونق فراهم کند.
دبیر اجرایی بنیاد ملی گندمکاران در پایان با اشاره به اینکه با قاچاق آرد و گندم پایداری تولید در معرض خطر است، تصریح کرد: سالیانه۱۰ تن گندم در کشور مورد استفاده قرار می‌گیرد که اگر دولت نتواند این میزان را بنابه هر دلیلی خریداری کند، امنیت غذایی کشور در معرض خطر قرار می‌گیرد، کمااینکه امسال از پیش بینی ۱۰ میلیون تن خرید تضمینی ۸ میلیون تن گندم تحویل مراکز خرید شد و مابقی خارج از چرخه خرید تضمینی پس از تبدیل به آرد از کشور قاچاق شد.