طی ماه‌های اخیر، مرغداران در تامین نهاده‌های دولتی با چالش‌های متعددی روبرو شدند که برای سیر کردن شکم مرغ‌های خود چاره‌ای جز خرید ذرت و کنجاله از بازار سیاه با اختلاف چندبرابری با نرخ مصوب خود نداشتند.
بسیاری از مسئولان بر این باورند که با وجود ساماندهی سامانه بازارگاه، اما همچنان نهاده به میزان کافی از این طریق در اختیار تولیدکنندگان قرار نمی‌گیرد یا با تاخیر چند روزه بدست تولیدکنندگان می‌رسد که خرید از بازار سیاه، قیمت تمام شده تولید را بشدت افزایش می‌دهد، با این وجود امکان عرضه مرغ با نرخ مصوب وجود ندارد و به عبارت دیگر در بازار‌های رقابتی، مکانیزم عرضه و تقاضا تعیین کننده قیمت است.
طی روز‌های اخیر مسئولان ستاد تنظیم بازار، با ممنوعیت صادرات مرغ به دنبال کنترل قیمت و عرضه با نرخ مصوب هستند، در حالیکه میزان صادرات در سال‌های اخیر بسیار ناچیز است، ضمن آنکه از ابتدای سال صادرات نداشتیم که ممنوعیت آن بتواند بر بازار اثر گذار باشد.
با وجود مشکلات تامین نهاده‌های دامی با نرخ مصوب و اختلاف چندبرابری با بازار آزاد، صنعت مرغداری در ورطه نابودی است که تنها راهکار خروج از زیان ۴ هزار میلیاردی مرغداران طی ماه‌های اخیر، تامین ۱۰۰ درصدی نهاده با نرخ مصوب است.
حال به سراغ مسئولان ذی ربط می‌رویم تا از آخرین جزئیات زیان مرغداران، راهکار‌های اساسی برای رفع بازار سیاه مرغ و نهاده دامی و همچنین تاثیر ممنوعیت صادرات بر عرضه مرغ با نرخ مصوب با خبر شویم:
قیمت تمام شده مرغ با نرخ مصوب فاصله دارد
محمد علی کمالی سروستانی مدیر عامل اتحادیه مرغداران در گفت و گو با خبرنگار صنعت، تجارت و کشاورزی باشگاه خبرنگاران جوان، با انتقاد از کافی نبودن کنجاله سویا و ذرت در سامانه بازارگاه اظهار کرد: با توجه به کمبود کنجاله سویا و ذرت با نرخ مصوب، قیمت در بازار آزاد همچنان بالاست.
وی افزود: در حال حاضر هر کیلو کنجاله سویا با نرخ ۱۵ تا ۱۶ هزار تومان و ذرت ۳ هزار و ۸۰۰ تا ۴ هزار تومان در بازار سیاه عرضه می‌شود که با نرخ مصوب اختلاف معناداری دارد.
به گفته کمالی سروستانی، هم اکنون مرغداران از کیفیت کنجاله سویا گلایه‌مند هستند و اذعان می‌کنند که با شن و ماسه و ناخالصی‌های دیگر اختلاط می‌شود.
وی افزود: اگر ۸۰ درصد ذرت و ۵۵ درصد کنجاله سویا با نرخ مصوب بدست مرغدار برسد، قیمت منطقی هر کیلو مرغ زنده حدود ۱۶ هزار و ۸۰۰ تومان و مرغ گرم ۲۱ هزار و ۳۰۰ تومان است.
کمالی سروستانی ادامه داد: علی رغم اذعان مسئولان مبنی بر افزایش واردات ذرت، اما آثار آن در بازارسیاه قابل رویت نیست چرا که در صورت افزایش ۲۰ درصدی واردات، قیمت در بازار آزاد باید کاهش می‌یافت.
مدیر عامل اتحادیه مرغداران گوشتی با اشاره به اینکه قیمت تمام شده مرغ با نرخ مصوب فاصله دارد، بیان کرد: با توجه به افزایش هزینه‌های تولید، مرغداران در سه ماهه نخست سال در فروش هر کیلو مرغ ۳ تا ۴ هزار تومان زیان دیدند و در یک ماه اخیر به سبب تعادل عرضه و تقاضا متضرر نشدند.
وی متوسط قیمت مرغ از ابتدای سال را ۱۱ هزار تا ۱۱ هزار و ۳۰۰ تومان اعلام کرد و گفت: با توجه به افزایش هزینه‌های تولید، قیمت واقعی مرغ بالاتر از این رقم بوده است.
مدیرعامل اتحادیه مرغداران درباره تاثیر مصوبه ممنوعیت صادرات بر بازار مرغ بیان کرد: ممنوعیت صادرات تاثیری بر بازار مرغ ندارد چرا که میزان صادرات به قدری محدود است که تنها ابلاغ این مصوبه اعتبار صادرکنندگان در بازار‌های هدف را به خطر می‌اندازد چرا که کل صادرات به یک درصد تولید نمی‌رسد.
وی با اشاره به اینکه آینده صنعت مرغداری در ورطه نابودی است، گفت: اگر نهاده با نرخ مصوب به روال فعلی بدست مرغدار برسد، تعداد زیادی از مرغداران از تولید انصراف خواهند داد که این امر بسیار خطرناک است، کما اینکه جوجه ریزی در آبان بیش از ۱۰۰ میلیون قطعه نخواهد بود، درحالیکه نیاز داخل برای رسیدن بازار به آرامش نسبی ۱۱۰ میلیون قطعه است.
اشکال در سامانه بازارگاه علت اصلی سودجویی واردکنندگان
برومند چهار آیین کارشناس صنعت طیور در گفت و گو با خبرنگار صنعت، تجارت و کشاورزی باشگاه خبرنگاران جوان، با اشاره به اینکه صادرات تاثیری در بازار مرغ داخل ندارد، اظهار کرد: از ۸ سال گذشته تاکنون در اوج صادرات، سالیانه رقمی بالغ بر ۱۵۰ هزار تن مرغ صادر شده که این موضوع هیچگاه تاثیر در بازار داخل نداشته است.
وی قیمت تمام شده هر کیلو مرغ زنده را ۱۸ هزار تومان و مرغ گرم را ۲۵ هزار تا ۲۵ هزار و ۵۰۰ تومان اعلام کرد.
چهارآیین با اشاره به اینکه نواقص سامانه بازارگاه مرتفع شده است، بیان کرد: هم اکنون ایراد اساسی در سامانه گمرک مبنی بر وصل نبودن به سامانه بازارگاه وجود دارد که با این وجود واردکنندگان می‌توانند سامانه بازارگاه را دور برنند به طوریکه بدون اعلام دریافت ارز ۴۲۰۰ تومانی، نهاده را با ۴ تا ۵ برابر قیمت مصوب وارد بازار سیاه می‌کنند.
این کارشناس صنعت طیور ادامه داد: با وجود آنکه با رفع اشکال سامانه و اتصال به سامانه گمرک مشکلات مرتفع می‌شود، اما نمی‌دانیم که مسئولان به چه علت مقاومت می‌کنند.
به گفته وی، علی رغم اختصاص ارز ۴۲۰۰ تومانی به واردات نهاده‌های دامی، اما متاسفانه واردکنندگان منافع خود را بر منافع ملی ترجیح می‌دهند که همین امر منجر به التهاب قیمت در بازار داخل می‌شود.
چهارآیین با اشاره به اینکه امکان عرضه مرغ با نرخ مصوب وجود ندارد، گفت: با وجود آنکه مکانیزم عرضه و تقاضا تعیین کننده قیمت است، اما جای این سوال مطرح است که چرا مسئولان بر عرضه مرغ با نرخ مصوب تاکید دارند، درحالیکه بازار از دستور پیروی نمی‌کند.
وی با بیان اینکه تصمیمات کارگروه تنظیم بازار هیچگاه با بازار واقعی تطابق نداشته است، افزود: مصوبات ستاد تنظیم بازار تنها روی کاغذ بوده و هیچگاه اجرایی نشده و در بسیاری از موارد کمتر از نرخ مصوب عرضه می‌شد. به عنوان مثال سال گذشته ستاد تنظیم بازار قیمت مصوب هر کیلو مرغ را ۸ هزار و ۵۵۰ تومان اعلام کرد، درحالیکه مرغدار آن را ۵۰ درصد کمتر از نرخ مصوب و با قیمت ۴ هزار و ۲۰۰ تومان عرضه می‌کرد. این درحالی است که هیچ حمایتی از تولیدکنندگان صورت نگرفت.
این کارشناس صنعت طیور قیمت تمام شده هر کیلو مرغ گرم را ۲۵ هزار تومان اعلام کرد و گفت: این در حالی است که مسئولان ستاد تنظیم بازار قیمت هر کیلو مرغ گرم را ۲۰ هزار و ۴۰۰ تومان مصوب کردند که این امر نشان می‌دهد مصوبه تصویب شده، اما در عمل اجرا نمی‌شود.
چهارآیین با اشاره به اینکه مکانیزم عرضه و تقاضا در بازار‌های رقابتی حرف اول را می‌زند، بیان کرد: طی ۴۰ سال اخیر، تصمیمات قیمت گذاری در بازار‌های رقابتی تنها روی کاغذ اجرا شده است که با این وجود مسئولان نباید در بازار‌های رقابتی مداخله کنند و در صورت دخالت، متناسب با بازار باید قیمت تعیین کنند.
این مقام‌مسئول با اشاره به اینکه قیمت‌های دستوری جوابگوی بازار نیست، بیان کرد: اتخاذ تصمیمات غیرکارشناسی جز زیان برای صنعت، تولیدکننده و مصرف کننده ثمره دیگری در بر ندارد.
وی با انتقاد از وضعیت تامین و توزیع نهاده در بازار سیاه گفت: اگر تامین و توزیع نهاده دامی از بازار سیاه به نحو فعلی ادامه یابد و سامانه گمرگ به بازارگاه متصل نشود، زیان مرغداران همچنان استمرار خواهد یافت.
چهارآیین تامین ذرت و کنجاله سویا به میزان کافی را تنها راهکار خروج از زیان مرغداران دانست و گفت: بنابر آمار از آذر سال گذشته تاکنون، مرغداران گوشتی بیش از ۴ هزار میلیارد تومان متضرر شده اند.
اجرای دستوری قیمت مصوب مرغ اقدامی ضد تولید است
حبیب اسداله نژاد نایب رئیس کانون انجمن صنفی مرغداران گوشتی در گفت و گو با خبرنگار صنعت، تجارت و کشاورزی باشگاه خبرنگاران جوان، با اشاره به اینکه شرایط توزیع نهاده با نرخ مصوب مناسب نیست، اظهار کرد: هم اکنون توزیع نهاده با نرخ مصوب مشکل دارد و هر چقدر جلوتر می‌رویم شرایط بدتر می‌شود.
وی افزود: در شرایط فعلی خرید از سامانه بازارگاه امکان پذیر نیست که با این وجود مرغدار مجبور به خرید از بازار آزاد با نرخ‌های بالاست.
اسداله نژاد با اشاره به اینکه اجرای دستوری قیمت مصوب مرغ اقدامی ضد تولید است، بیان کرد: اگر دولت نهاده مورد نیاز مرغدار را تامین کند، تولیدکننده موظف با توزیع مرغ با نرخ مصوب است، در غیر این صورت مرغداران یکی‌پس از دیگری از گردونه تولید خارج می‌شود.
این مقام مسئول قیمت کنونی هر کیلو کنجاله سویا در بازار آزاد را ۱۶ هزار تومان و ذرت را ۳ هزار و ۵۰۰ تومان اعلام کرد.
وی ادامه داد: اگر دولت نهاده با نرخ مصوب توزیع نکند، قیمت مرغ بر مبنای نرخ تمام شده و عرضه و تقاضا در اختیار مصرف کننده قرار می‌گیرد، از این رو دولت برای حمایت از اقشار آسیب پذیر جامعه باید یارانه به صورت مستقیم در اختیار دهک‌های آسیب پذیر جامعه قرار دهد.
نایب رئیس کانون انجمن صنفی مرغداران گوشتی با اشاره به اینکه عرضه نهاده با نرخ مصوب جوابگو نیست، بیان‌کرد: واحد‌هایی که نهاده با نرخ مصوب تحویل گرفتند، ملزم به عرضه با نرخ مصوب هستند، اما واحد‌هایی که ۵۰ درصد نهاده را با نرخ مصوب دریافت می‌کنند، با عرضه مرغ به نرخ ۲۰ هزار و ۴۰۰ تومان متحمل زیان هستند و برای واحد‌هایی که کل نهاده مورد نیاز را از بازار آزاد تامین می‌کنند، توزیع با نرخ مصوب همانند خودکشی است.
به گفته وی، علی رغم اصرار مسئولان ستاد تنظیم بازار به اجرای نرخ مصوب، اما این امر شدنی نیست چرا که با حرف نمی‌توان تولید را روی آنالیز قیمت توجیه کرد.
نایب رئیس کانون انجمن صنفی مرغداران با اشاره به اینکه زنگ خطر صنعت مرغداری به صدا درآمده است، بیان کرد: تامین و توزیع به موقع نهاده‌های دامی در جلوگیری از بحران بازار مرغ نقش اساسی دارد.
اسداله نژاد با اظهار نگرانی پیرامون تولید مرغ گفت: اگر ۱۰۰ درصد نهاده‌های دامی با نرخ مصوب عرضه شود، مرغدار مشکلی در توزیع مرغ با نرخ مصوب ستاد تنظیم بازار ندارد، اما در شرایط فعلی هر چه جلوتر می‌رویم بحران تولید به سبب وضعیت تامین نهاده جدی‌تر می‌شود.
این مقام مسئول درباره تاثیر ممنوعیت صادرات بر بازار مرغ بیان کرد: در قرارداد مدت دار صادرات، صادرکننده برای مدت زمان مشخص موظف به عرضه با نرخ معین است که اتخاذ چنین تصمیماتی آسیب جدی به بازار‌های صادراتی و تولید داخل وارد می‌کند.
وی با بیان اینکه طی ماه‌های اخیر اتفاقی در حوزه صادرات مرغ رخ نداده است، بیان کرد: امسال در بحث مرغ صادرات چندانی نداشتیم که بر بازار اثر بگذارد و به نظر می‌رسد مواردی به کارگروه تنظیم بازار منتقل می‌شود که در ظاهر می‌تواند راهگشا باشد، اما در واقعیت انتظار می‌رود مسئولان ستاد تنظیم بازار و وزارت جهاد کشاورزی تمامی توان خود را بگذارند تا دان مورد نیاز واحد‌های مرغداری تامین شود که این امر در کاهش قیمت تمام شده و عرضه با نرخ مصوب در فروشگاه‌ها تاثیر بسزایی دارد.
اسداله نژاد در پایان با اشاره به اینکه ممنوعیت صادرات تاثیری در بازار مرغ ندارد، تصریح کرد: اتخاذ تصمیمات خلق الساعه و نادرست کمکی در تنظیم بازار ندارد و تنها تامین ۱۰۰ درصدی نهاده‌ها موجب شده تا بازار سیاه مرغ و نهاده از بین رود.