با گذشت بیش از سه ماه از آشفتگی بازار روغن و تلاش مسئولان برای ساماندهی بازار، اما برخی مغازه داران به بهانه های مختلف همچنان بر قیمت های کاذب اصرار می ورزند تا بتوانند از آب گل آلود، سودهای غیر منطقی به جیب بزنند و با نشر خبرهایی مبنی بر کمبود روغن، خریداران را نگران آینده بازار کنند.
آمارها نشان می دهد که واردات روغن خام در ۹ ماهه امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل ۳۹ درصد و انواع دانه های روغنی ۱۱ درصد کاهش یافته است که این امر منتج به کاهش ۱۵ درصدی تولید روغن و التهاب مقطعی بازار شد، با عرضه روغن از ذخایر شرکت بازرگانی دولتی به کارخانه های روغن تا حدودی مشکلات مرتفع شده است که استمرار آرامش این بازار در گرو تخصیص و تامین به موقع ارز واردات روغن خام و دانه های روغنی است. هر چند دبیر انجمن صنایع روغن کشی معتقد است که واردات دانه های روغنی باید جایگزین روغن خام و کنجاله شود تا علاوه بر تامین بخشی از نیاز کشور با فعالیت کارخانه ها، اشتغال کشور حفظ شود.
بسیاری از مسئولان بر این باورند که کاهش واردات ناشی از مشکلات تخصیص ارز و گرانی حلب زمینه را برای التهاب موقت بازار روغن فراهم کرد که با تلاش مسئولان ذی ربط تا حدودی بازار به آرامش رسیده است . انجمن روغن نباتی طی تفاهم‌نامه ای با شرکت بازرگانی دولتی در نظر دارد که عرضه در ماه های پایانی سال را افزایش دهد تا با ازدیاد تقاضا از سوی قنادی ها و سایر صنایع، کمبودی در بازار ایجاد نشود.
بررسی ها از سطح بازار نشان می دهد که قفسه های مغازه ها و فروشگاه ها از روغن مایع مملو است، اما روغن حلب همچنان با کمبودهایی مواجه است به طوریکه هفته ای یکبار در فروشگاه ها روغن حلب ۵ کیلویی با نرخ ۶۱ هزار و ۵۰۰ تومان به طور محدود توزیع می شود که اختلاف آن با بازار سیاه به ۲ برابر هم می رسد . دبیر کل بنکداران مواد غذایی، واردات روغن مایع و حلب بسته بندی از دیگر کشورها را راهکار تعادل قیمت و کاهش عطش بازار می داند.
ماجرا تنها به این جا ختم نمی شود چرا که کارشناس فروش برخی برندهای روغن همچنان عرضه روغن ۱۷ کیلویی حلب با نرخ ۴۰۰ هزار تومان به قنادی ها را ملزم به خرید چند کالای دیگر می داند، در حالیکه بارها اعلام شده این امر خلاف قانون است، گویا نظارتی بر فروش نیست که علاوه بر فروش چندبرابر قیمت‌مصوب، دیگر کالاها را هم در کنار روغن عرضه می کنند.
حال به سراغ مسئولان ذی ربط می رویم تا از آخرین وضعیت واردات روغن خام، دانه های روغنی طی ماه های اخیر، دلایل گرانی و کمبود کالا و برنامه های انجمن روغن نباتی برای ۲ ماه باقی مانده سال با خبر شویم:
کاهش ۱۵ درصدی تولید روغن در سایه مشکلات تخصیص ارز/ افزایش توزیع روغن در ۲ ماه پایانی سال
امیر هوشنگ بیرشک دبیر انجمن صنفی روغن نباتی از بهبود نسبی توزیع روغن خبر داد و گفت: بنابر آمار روزانه ۳ تا ۴ هزار تن روغن در فروشگاه و مغازه ها عرضه می شود که به مرور این میزان افزایش می یابد.
وی افزود: در ۲ ماه پایانی سال با افزایش تقاضا از سوی قنادی ها و سایر صنایع در نظر داریم که میزان عرضه روزانه روغن را به ۴ هزار و ۵۰۰ تن برسانیم که این میزان جوابگوی نیاز بازار خواهد بود.
بیرشک کاهش واردات و گرانی حلب را علت اصلی التهابات اخیر بازار روغن اعلام کرد و گفت: کاهش ۳۹ درصدی واردات روغن خام نسبت به مدت مشابه سال قبل ناشی از مشکلات تخصیص و انتقال ارز، تولید روغن را تحت تاثیر خود قرار داد.
دبیر انجمن صنفی روغن نباتی ادامه داد: با توجه به کمک شرکت بازرگانی دولتی مبنی بر توزیع روغن خام از ذخایر استراتژیک، در ۹ ماهه امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل ۱۵ درصد تولید روغن کاهش یافت.
به گفته وی، با شرکت بازرگانی دولتی برای ۲ ماه پایانی سال تفاهماتی مبنی بر عرضه روغن به کارخانه ها صورت گرفته که این امر در مدیریت بازار تاثیر بسزایی دارد.
بیرشک درباره اینکه با توجه به محدودیت عرضه روغن حلب در فروشگاه ها، برنامه ای برای افزایش توزیع وجود دارد یا خیر، بیان کرد: بنابر تفاهم نامه صورت گرفته، عرضه روغن بهبود خواهد یافت.
دبیر انجمن صنفی روغن نباتی با اشاره به اینکه برنامه ای برای افزایش قیمت روغن تا پایان سال نداریم، تصریح کرد : با توجه به تفاهم نامه صورت گرفته با شرکت بازرگانی دولتی در ماه های باقی مانده تا پایان سال امیدواریم آرامش خوبی را پشت سر بگذرانیم.
بیرشک بحث تخصیص ارز را مهم ترین عامل آرامش بازار روغن اعلام کرد و گفت: اگر موضوعات مرتبط با تخصیص و انتقال ارز به خوبی صورت گیرد، بازار روغن هیچ گونه التهابی نخواهد داشت.
کاهش واردات یکی از دلایل التهاب مقطعی کمبود روغن در بازار
محمد جعفری دبیر انجمن صنفی صنایع روغن کشی با تاکید بر جایگزینی واردات دانه های روغنی به جای کنجاله و روغن خام اظهار کرد: برای حفظ اشتغال و ایجاد ارزش افزوده در کشور بهتر است دانه های روغنی جایگزین واردات روغن خام و کنجاله شود که با این وجود بخش عمده ای از کنجاله و روغن مورد نیاز تامین شده و با فعالیت کارخانه ها، اشتغال حفظ می شود.
وی افزود: روند تامین ارز دانه های روغنی در ۹ ماهه امسال ۲۱ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل کاهش یافته است که بخشی از کمبود روغن و التهاب بازار به این موضوع باز می‌گردد چرا که بخشی از روغن و کنجاله توسط کارخانه های روغن کشی به بازار عرضه می شود و متاسفانه عدم عرضه متناسب با نیاز دانه های روغنی منجر به ایجاد برخی مشکلات و التهابات بازار شد.
جعفری با اشاره به اینکه روند تامین ارز کنجاله سویا ۲۷ درصد بیش از سال قبل بود، بیان کرد: این واردات محسوس کمکی به تولید نمی کند، از این رو باید کاری کنیم که مواد اولیه بیشتری مثل دانه های روغنی وارد شود که این امر از بسیاری از نوسانات قیمت جلوگیری می کند.
این مقام مسئول از تزریق کنجاله و روغن به بازار خبر داد و گفت: در هفته گذشته با تخصیص ارز به دانه های روغنی و کنجاله، مقداری روغن به بازار تزریق شد.
دبیر انجمن صنایع روغن کشی ادامه داد: بخشی از کنجاله که در چند روز اخیر به بازار تزریق شد، ناشی از دانه هایی است که برخی کارخانجات به صورت اعتباری آوردند و در حال عرضه به بازار هستند تا عطش بازار برای کنجاله کم شود . با اتخاذ برخی تدابیر از سوی دولت و تخصیص ارز مناسب به دانه های روغنی امیدواریم که تا فروردین مشکلی برای تامین روغن یا کنجاله نداشته باشیم.
وی آرامش بازار روغن را در گرو تخصیص ارز به موقع به واردات دانه های روغنی برشمرد و گفت: بنده معتقدم که برای استمرار آرامش فعلی بازار روغن باید با واردات دانه های روغنی و روغن کشی کمک دولت کنیم چرا که بخشی از کارخانجات روغن کشی این آمادگی را دارند که حتی بصورت اعتباری اقدام به واردات کنند.
این مقام مسئول از کاهش ۱۱ درصدی واردات انواع دانه های روغنی خبر داد و گفت: بنابر آمار از ابتدای سال تا ۱۳ دی، یک میلیون و ۸۱۴ هزار تن انواع دانه به کشور وارد شده که نسبت به سال قبل کاهش یافته است.
وی با اشاره به اینکه یک میلیون و ۲۰۰ هزار تن کنجاله سویا وارد کشور شده است، گفت: این میزان نسبت به سال قبل کاهش داشته است. همچنین از ابتدای سال ۷۵۸ هزار تن روغن خام وارد شده که نسبت به سال قبل ۳۹ درصد کاهش داشته که این امر زمینه را برای اختلال در بازار فراهم کرده بود، هر چند در شرایط فعلی آرامش خوبی به بازار بازگشته است.
دبیر انجمن صنایع روغن کشی با اشاره به عوامل محدودیت عرضه روغن حلب در بازار گفت: امسال عوامل دیگری نظیر افزایش قیمت حلب در کنار کاهش واردات موجب شد بازار روغن در مقطعی دچار کمبود و افزایش قیمت شود.
جعفری نیاز سالیانه کشور به کنجاله سویا را ۲ میلیون و ۵۰۰ تا ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار تن و روغن خام را یک‌میلیون و ۵۰۰ تا یک‌میلیون و ۶۰۰ هزار تن اعلام کرد و گفت: با جایگزینی دانه های روغنی به جای روغن خام و کنجاله سویا حدود ۳ تا ۴ میلیون تن دانه باید وارد شود تا بخشی از کنجاله و روغن توسط کارخانجات تامین شود.
واردات روغن مایع و حلب تنها راهکار کنترل قیمت در بازار
قاسمعلی حسنی دبیر کل اتحادیه بنکداران مواد غذایی از کمبود روغن در بازار خبر داد و گفت: گرچه در خصوص روغن تمهیداتی حاصل شده، اما رضایت بخش نیست چرا که در بنکداری ها همچنان با مشکل کمبود روبرو هستیم.
وی افزود: بنابر آمار، کارخانه های روغن از ۱۰۰ درصد نیاز بنکداری ها رقمی حدود ۲۵ درصد را تامین می کنند، از این رو خلاءهایی در بخش عرضه وجود دارد.
حسنی مشکلات شبکه تامین را علت اصلی قیمت کاذب و گرانفروشی در بخش روغن اعلام کرد و گفت: با توجه به کمبود کالا، برخی مغازه داران با سوء استفاده از این موضوع قیمت های دلخواه را اعمال می کنند.
وی با اشاره به اینکه مشکلات توزیع روغن در فروشگاه های زنجیره ای مرتفع شده است، افزود: با وجود آنکه همه مردم به فروشگاه زنجیره ای دسترسی ندارند، انتظار می رود توزیع به بنکداری ها تسریع شود تا مشکلات در سایر زنجیره های عرضه هم مرتفع شود.
دبیر کل بنکداران مواد غذایی در پایان با اشاره به اینکه مسئولان ذی ربط باید آمار کسری روغن را اعلام کنند، تصریح کرد: دولت باید اجازه دهد از امروز روغن بسته بندی مایع و جامد از کشورهای دیگر برای تعدیل قیمت وارد شود چرا که در حال حاضر بهترین راهکار برای کاهش قیمت، عطش بازار و ساماندهی قیمت ها واردات است.