اواسط مهرماه بود که قفسه مغازه ها به یکباره از روغن خالی شد و متاسفانه برخی منفعت طلبان با سوء استفاده از شرایط بازار، اقدام به عرضه روغن های مانده در انبار با قیمت های نجومی کردند. در آن شرایط مسئولان و کارخانجات روغن درصدد ساماندهی بازار برآمدند که با گذشت حدود ۴ ماه از این ماجرا، تا حدودی تعادل به بازار بازگشته است. هرچند برخی سودجویان هنوز هم به دنبال تشنج بازار روغن هستند تا بتوانند سودهای هنگفتی را به جیب بزنند.
در ایام پایانی سال، تقاضا برای خرید روغن در بازار افزایش می یابد که این امر در کنار کاهش واردات دانه های روغنی و روغن خام، می تواند مشکلاتی در سایه کمبود نظارت ها ایجاد کند، به همین خاطر از دستگاه های مسئول انتظار می رود با اعمال نظارت های دقیق از سودجویی منفعت طلبان در بازار جلوگیری کند چرا که اخیرا به گوش رسیده که بسیاری از مغازه داران طی پیشنهاداتی به فروشگاه ها خواستار خرید روغن حلب با نرخ بالاتر از درج شده بر روی کالا شدند تا بتوانند با نرخ های غیرمتعارف در بازار سیاه محصول را به فروش برسانند.
همچنین در بودجه سال آینده صحبت از این است که ارز ۴۲۰۰ تومانی از واردات کالاهای اساسی حذف شود ،این امر نگرانی هایی ایجاد کرده است، هر چند که مسئولان انجمن روغن نباتی و مدیر عامل شرکت بازرگانی دولت اذعان می‌کند که تاکنون تصمیمی برای حذف یا تغییر نرخ ارز روغن‌گرفته نشده است. بسیاری از مسئولان تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی به واردات روغن را عامل اصلی رانت، فساد، قاچاق روغن به آن سوی مرزها می دانند.
بررسی های میدانی نشان‌می دهد که روغن مایع به فراوانی در فروشگاه و مغازه ها عرضه می شود و تنها در خصوص روغن‌حلب همچنان محدودیت هایی وجود دارد که با تامین روغن خام‌مورد نیاز کارخانجات از سوی بازرگانی دولتی، این مشکل مرتفع می شود.
حال به سراغ مسئولان ذی ربط می رویم تا از آخرین جزئیات عرضه روغن در سطح بازار با خبر شویم:
ضرورت اعمال نظارت بیشتر در بازار روغن
امیر هوشنگ بیرشک دبیر انجمن صنفی روغن نباتی کشور از افزایش نسبی تقاضا برای خرید روغن در ایام پایانی سال خبر داد و گفت: از ابتدای سال یک میلیون و ۶۰۰ هزار تن روغن خام وارد کشور شد، درحالیکه نیاز کشور از ابتدای سال یک میلیون و ۹۰۰ هزارتن بوده است.
وی افزود: بنابر آمار در ۱۰ ماهه امسال یک میلیون و ۴۵۰ هزار تن روغن تولید و توزیع شد که در ایام پایانی سال به مقدار زیادی تقاضا برای خرید روغن بالا رفته است.
بیرشک ادامه داد: با ازدیاد تقاضا برای خرید روغن،کارخانجات تمام تلاش خود را کرده اند تا روغن مورد نیاز را تولید و در اختیار مردم بگذارند.
به گفته این مقام مسئول، کارخانه ها تمام توان خود را بکار گرفتند تا کمبودی در عرضه روغن در ایام پایانی سال ایجاد نشود. همچنین انتظار می رود بازرگانی دولتی روغن خام در اختیار کارخانه ها قرار دهند.
وی با تاکید بر اعمال نظارت بیشتر بر بازار روغن در ایام‌پایانی سال بیان کرد: هر چه به پایان سال نزدیک می شویم، نظارت بر بازار باید دقیق تر شود چرا که اخیرا اخباری به گوش ما رسیده مبنی بر پیشنهاد سوپرمارکتی‌ها به فروشگاه‌های زنجیره‌ای که هر حلب روغن ۵ کیلویی را ۳۰ تا ۴۰ هزار تومان بالاتر از قیمت درج شده بر روی کالا به آنها بدهند، به همین خاطر از سازمان‌های نظارتی تقاضا داریم که نظارت بیشتری بر بازار داشته باشند.
دبیر انجمن صنفی روغن نباتی با بیان اینکه هیچ تصمیمی برای حذف یا تغییر نرخ ارز روغن اعلام نشده است، گفت: تابه امروز برنامه ای برای حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی اعلام نشده است، اما با حذف ارز ترجیحی، قیمت روغن تغییر می‌کند.
بیرشک از بهبود نسبی توزیع روغن خبر داد و گفت: روزانه ۴ تا ۵ هزار تن روغن در سطح کشور عرضه می‌شود که در نظر داریم برای ایام‌پایانی سال میزان عرضه را افزایش دهیم.
مشکلی در تامین روغن تا پایان سال نداریم
محمد جعفری دبیر انجمن صنفی روغن کشی با اشاره به اینکه موافق حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی واردات کنجاله، دانه های روغنی و روغن خام هستیم، اظهار کرد: حذف ارز ترجیحی به شفافیت اقتصاد کمک می کند و بارها اعلام کرده ایم که موافق حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی و واردات با ارز آزاد هستیم.
وی با اشاره به اینکه مشکلی در تامین روغن تا پایان سال نداریم، افزود: با توجه به تامین بخشی از روغن خام کارخانه های روغن نباتی توسط بازرگانی دولتی مشکلی در تامین نداریم.
جعفری ادامه داد: با حذف ارز ترجیحی وظیفه دولت است که با استفاده از کارت های خرید اعتباری از اقشاری که از افزایش نرخ ارز آسیب می بینند، حمایت کنند.
این مقام مسئول با اشاره به اینکه حذف ارز ترجیحی شفافیت واردات را بیشتر می‌کند، بیان کرد: البته بحث تامین‌نقدینگی برای واردات باید لحاظ شود و در این جریان نظام بانکی باید به کمک تولیدکنندگان بیاید، اما در مجموع اتهامات زیادی به سمت ارز ترجیحی هدایت می شود که حذف آن به نفع اقتصاد کشور است.
علت قاچاق روغن چیست؟
قاسمعلی حسنی دبیر کل بنکداران مواد غذایی با اشاره به اینکه بازار روغن‌تعریفی ندارد، اظهار کرد: رصدها از سطح بازار نشان می دهد که روغن جامد بدون محدودیت بدست بنکداران نمی رسد و آنها مجبورند در کنار آن کالاهای دیگر همچون تن ماهی، رب گوجه و برنج عرضه کنند، درحالیکه فروش کالا به کالا نوعی تخلف محسوب می شود.
وی افزود: در حال حاضر روغن حلب با قیمت های غیر متعارف و بالاتر از نرخ درج شده بر روی کالا در مغازه ها عرضه می شود.
حسنی حذف ارز ترجیحی و پرداخت یارانه به افراد را تنها راه حل مدیریت بازار روغن دانست و گفت: با حذف ارز ترجیحی، ضمن ساماندهی بازار از قاچاق روغن به آن سوی مرزها جلوگیری می شود.
دبیر کل بنکداران مواد غذایی با اشاره به اینکه کمبود محسوسی در عرضه روغن وجود ندارد، بیان کرد: البته میزانی که روغن حلب نیاز داریم به بازار تزریق نمی شود.
وی ادامه داد: تخصیص ارز یارانه ای به واردات روغن و اختلاف ۶ برابری آن سوی مرزها منجر به قاچاق روغن و کمبود کالا در بازار می شود.