تولید گندم به‌عنوان یک غلات مهم و استراتژیک در کشور مطرح است و هرساله در سطح نزدیک به ۳۵۰ هزار هکتار توسط کشاورزان گلستانی کشت می‌شود و پیش‌بینی می‌شود امسال حدود یک‌میلیون و ۵۰ هزار تن گندم در گلستان تولید شود.
خرید تضمینی گندم از کشاورزان توسط دولت هرساله حرف‌وحدیث‌های زیادی به همراه دارد، مشکلاتی چون پرداخت نکردن به‌موقع پول به کشاورزان، صف‌های طولانی خرید گندم و امسال هم قیمت تضمینی اعلام‌شده باعث شد که کشاورزان گلستانی خسته از چند ماه کار چشم امیدشان ناامید شود.
در اوایل سال خرید تضمینی قیمت گندم در حالی چهار هزار تومان اعلام شد که به گفته بسیاری از کشاورزان و کارشناسان این رقم اصلاً صرفه اقتصادی برای کشاورز نداشته و مسئولین را به تکاپو انداخت تا برای افزایش این رقم تلاش کنند.
قیمت اعلام‌شده چهار هزارتومانی هرچند نسبت به سال گذشته که دو هزار و ۷۰۰ تومان بود افزایش بیش از ۴۸ درصدی داشته است اما کشاورزان معتقدند که قیمت نهاده‌های کشاورزی بسیار زیاد بوده و این رقم اصلاً مناسب نیست.
نماینده ولی‌فقیه در استان گلستان مشکلات ناشی از قیمت اعلام‌شده خرید تضمینی و تبعات ناشی از آن را طی نامه‌ای به محضر رهبر معظم انقلاب رساند.
این در حالی بود که قیمت اعلام‌شده در وهله اول کشاورزان را برای کشت در سال بعد بی‌رغبت می‌کرد و در بعضی موارد کشاورزان اعلام کرده بودند که محصول خود را با این مبلغ به دولت نخواهند فروخت.
واسطه‌ها هم که دنبال گرفتن ماهی از آب گل‌آلود ایجادشده بودند، خبر خرید گندم توسط صنایع دامی باقیمت شش هزار تومان را بر روی زبان‌ها انداخته و مخابره کردند.
کشاورزان گلستانی کمتر از میانگین کشوری گندم برداشت می‌کنند
وضعیت در استان گلستان وقتی بدتر می‌شود که بسیاری از کشاورزان از میانگین تعیین‌شده که چهار تن در هکتار در کشور است بسیار کمتر برداشت می‌کنند و در بعضی مناطق استان این رقم حتی به ۵۰۰ کیلوگرم در هکتار هم می‌رسد.
حسن کسلخه که در گنبدکاووس کار کشت گندم را انجام می‌دهد و ۴۰۰ هکتار کشاورزی کرده است، می‌گوید: حدود ۱۵۰ هکتار به‌صورت مشارکتی گندم کاشته و ۵۰ هکتار هم زمین اجاره کرده‌ام و نزدیک ۲۰۰ هکتار هم خودم زمین‌دارم اما بازهم با این مقدار گندم‌کاری درآمد قابل قبولی نخواهم داشت.
این کشاورز ادامه می‌دهد: در بسیاری از مناطق گلستان گندم به‌صورت دیم کاشته می‌شود و ما در یک هکتار ۵۰۰ کیلوگرم برداشت گندم داریم. رقم اعلام‌شده خرید تضمینی کفاف خرج‌های گندم را نمی‌دهد و بهتر است که این گندم کاشته شده را برای خوراک دام خود نگه‌داریم.
شرایط اقلیمی امسال مناسب برای گندم کاران دیم نبود
وی بابیان اینکه شرایط اقلیمی امسال اصلاً مناسب برای گندم کاران دیم نبود، توضیح می‌دهد: تا همین‌الان هم با این شرایط بارندگی خسارت‌دیده‌ایم و در منطقه ما تا ۴۰ کیلومتر حتی یک حلقه چاه آب عمیق هم وجود ندارد تا بتوانیم تولید خود را افزایش دهیم. اگر هم بخواهیم گندم خود را به دولت و خرید تضمینی بفروشیم و پول خود را چند ماه دیگر دریافت کنیم که اصلاً سودی نکرده‌ایم و صرفه اقتصادی برای ما ندارد چراکه باید پول کمباین را هم نقد پرداخت کنیم.
کسلخه با بیان اینکه زمین های ما تک کشته هستند، می گوید: ما تولید کننده هستیم و دولت باید از ما حمایت بیشتری کند تا ما ترغیب شویم سال بعد هم به کار خود ادامه دهیم. من برای ۴۰۰ هکتار گندم کاری حدود ۶۰ تن بذر برای کاشت نیاز دارم در حالی که جهاد کشاورزی تنها ۲۰ تن بذر مورد نیاز من را به قیمت سه هزار و ۷۰۰ تومانی تهیه کرده است و ۴۰ تن گندم را خودم در بازار آزاد به قیمت پنج هزار و ۷۰۰ تا شش هزار تومان خریداری کرده ام.
با این مبلغ برای خرید تضمینی گندم باید نگران تولید گندم در سال‌های بعد باشیم
مهدی عباسی یکی دیگر از کشاورزانی که در زمین سه هکتاری‌اش گندم کاشته، می‌گوید: با این مبلغ برای خرید تضمینی گندم باید نگران تولید گندم در سال‌های بعد باشیم چراکه میل و رغبت نسبت به این محصول کم می‌شود، ضمن اینکه بسیاری از زمین‌های کشاورزی که در قالب ارثیه از بزرگان به فرزندان رسیده است در قالب زمین‌های کوچک‌تر تبدیل به باغ می‌شود و دیگرکسی کشت گندم را در زمین‌های یک تا چند هکتاری خود انجام نمی‌دهد. چون‌که وقتی زمین کوچک می‌شود هزینه‌ها بالا می‌رود.
وی با اشاره به اینکه بسیاری از کشاورزان گلستانی خرده‌پا هستند، ادامه می‌دهد: قیمت تضمینی با هزینه‌های اجاره زمین و کاشت و بذر و سموم و کود که استفاده می‌شود تناسبی ندارد و دولت باید یارانه بیشتری به بخش کشاورزی اختصاص دهد. از طرفی معرفی گونه‌های جدید ارقام گندم از طرف جهاد کشاورزی که تناژ بالاتری در هکتار تولید می‌کند می‌تواند به کشاورزان کمک بیشتری کند.
عباسی با اشاره به اینکه بسیاری از کشاورزان ممکن است که گندم‌های خود را برای دان مرغ و طیور انبار کنند، می‌گوید: هزینه‌های نهاده‌های کشاورزی مثل سم و کود امسال افزایش داشته و حتی در موقع استفاده وجود نداشت تا کشاورز بخواهد همان را هم بخرد. در کشاورزی باید به دلار خرج کنیم و به ریال آن‌هم معلوم نیست یک ماه بعد حتی تا نزدیک دو ماه دیگر پول خود را از دولت بگیریم. اگر از کشاورزان حمایت نشود سطح کاشت گندم در گلستان کمتر می‌شود.
بر اساس پژوهش‌های انجام‌شده دانشگاهی از عمده‌ترین مشکلات تولید گندم به‌خصوص در استان گلستان خلأ عملکرد است که ناشی از اختلاف قابل‌توجه بین عملکرد واقعی کشاورزان و عملکرد قابل حصول است.
کشاورزان گلستانی همت کنند و عملکرد محصول در هکتار خود را بالا ببرند
همچنین بعضی دیگر از نتایج نشان می‌دهد که عواملی چون تجربه کشاورز، میزان مصرف بذر، تعداد دفعات کود دهی و مقدار کودهای مصرفی نیتروژن، فسفر و پتاسه سبب ایجاد خلأ عملکرد گندم در استان گلستان شده است که این مسئله لزوم برگزاری کلاس‌های آموزشی و ترویجی برای کشاورزان گلستانی توسط جهاد کشاورزی گلستان را دوچندان می‌کند. ناظرین گندم نیز باید با ارائه دانش‌های لازم به کشاورزان کمک کنند تا عملکرد در واحد سطح را افزایش دهند.
به گفته دبیرخانه کشور گلستان، کشاورزان گلستانی باید خودشان همت کنند و عملکرد محصول در هکتار خود را بالا ببرند چراکه گویا قیمت تضمینی گندم برای استان‌هایی مثل فارس و خوزستان که تولید هفت‌تا هشت تن گندم در هکتار دارند بسیار صرفه اقتصادی دارد.
تغییرات اقلیمی، الگوی دما و بارش را در استان گلستان دستخوش تغییر کرده است و بر تولید محصولات زراعی ازجمله گندم دیم اثرگذار خواهد بود. این در حالی است که استان گلستان بنا بر اعلام آب منطقه‌ای در هفته گذشته به‌عنوان سومین استان خشک کشور مطرح‌شده است و همین مسئله تولید گندم استان گلستان را کاهش می‌دهد.
علی‌قلی ایمانی بابیان اینکه قیمت اعلام‌شده سود ۱۵ تا ۲۰ درصدی برای کشاورز دارد، در گفتگو با خبرنگار بازار می‌گوید: قیمت اعلام‌شده ایدئال نیست اما مناسب است و باید دولت را برای پر کردن سیلوهای گندم کمک کنیم.
وی با تأکید بر اینکه قیمت اعلام‌شده بر اساس میانگین کشوری در نظر گرفته‌شده است، ادامه می‌دهد: کشاورزانی که از میانگین کشوری یعنی چهار تن در هکتار بیشتر تولید کنند سود مناسبی خواهند کرد.
ایمانی در خصوص این پرسش که دولت بابت خرید گندم و واردات مبلغ بیشتری باید هزینه کند، می‌گوید: دولت به کشاورز خارجی هیچ نهاده یا یارانه‌ای پرداخت نمی‌کند درصورتی‌که به کشاورزان خود خدمات مناسبی مثل کود و بذر یارانه‌ای و خدمات فنی و مهندسی خوبی می‌دهد.
قیمت خرید تضمینی گندم توسط دولت منصفانه نیست
نماینده مردم علی‌آباد در مجلس شورای اسلامی می‌گوید: قیمت خرید تضمینی گندم توسط دولت منصفانه نیست و ما با برگزاری جلسه‌های بسیار در کنار سایر نمایندگان توانستیم این مبلغ را هزار تومان افزایش دهیم اما اعتقادداریم بازهم این رقم رضایت کشاورز را جلب نمی‌کند.
رحمت‌الله نوروزی با تأکید بر اینکه کیفیت گندم گلستان بسیار مطلوب‌تر از گندم سایر استان‌ها است، ادامه می‌دهد: با توجه به کیفیت بهتر گندم گلستان در تلاش هستیم قیمت خرید تضمینی را با توجه به کیفیت افزایش دهیم تا تلاش کشاورزان گلستانی درنهایت همراه با سود باشد.
عضو کمیسیون کشاورزی مجلس در خصوص واردات گندم می‌گوید: احتمال اینکه کشاورزان گندم خود را به دولت نفروشند زیاد است و ممکن است تا حدود هشت میلیون تن گندم وارد کنیم و در این خصوص برای ما دل‌نگرانی‌هایی وجود دارد و این رقم باعث می‌شود کشاورزان رغبت کمتری برای کشت گندم و فروش آن داشته باشند.
نوروزی به قیمت خرید گندم در کشورهای همسایه مثل عراق اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: این کشورها گندم زا از کشاورزان به قیمت ۱۰ هزار تومان می‌خرند و با توجه به هزینه‌های کاشت، داشت، برداشت در سال‌های اخیر، قیمت اعلام‌شده صرفه اقتصادی برای کشاورزان گلستانی ندارد.