سیدرضا سید آقازاده در مورد روند تجاری ایران و هند اظهار کرد: هند یکی از کشورهایی است که در استراتژی توسعه روابط با همسایگان و کشورهای هدف قرار گرفته، جزو ۱۵ هدف صادراتی ما بوده و سهم قابل توجهی در تجارت خارجی ما دارد.
وی افزود: در سه ماهه ابتدایی سال ۱۴۰۰ پنجمین بازار صادراتی ما هند بود و حدود ۳.۲ درصد از صادرات ما به این کشور انجام شده است. در مورد واردات نیز هند ششمین کشور تامین کننده بازار ایران بوده که ۲.۵ درصد از بازار ایران سهم داشته است.
سیدآقازاده خاطرنشان کرد: در سال ۹۹ و بعد از شیوع کرونا که منجر به بسته شدن راه‌ها و نیمه تعطیل شدن ادارات شد، این وضعیت تاثیر خود را بر تجارت ایران و هند گذاشت و مراودات تجاری ما را کاهش داد ولی در سه ماهه سال ۱۴۰۰ نسبت به سه ماهه سال ۹۹ که راه‌ها بسته بود مراودات به شدت افزایش پیدا کرده است. در این مدت زمانی نسبت به مدت مشابه سال گذشته صادرات ما به هند ۲۴۰ درصد از نظر ارزشی افزایش پیدا کرده است.
وی با مکمل خواندن اقتصاد ایران و هند گفت: اقتصاد هند و ایران به نوعی مکمل هم هستند، بسیاری از کالاهایی که در دو کشور تولید می‌شود، می‌تواند بین آنها مبادله شود و اثر چندانی هم روی تولید داخلی نداشته باشد. از نظر موقعیت استراتژیک نیز هند یک شریک تجاری راهبردی برای ما محسوب می‌شود و وزنه قابل توجهی در تجارت خارجی ما هم از نظر صادرات و هم از نظر واردات است.
وی اضافه کرد: موارد بسیار زیادی از سرمایه‌گذاری هندی‌ها در ایران نیز داشتیم اما شرایط تحریم‌ها و مشکلات بانکی باعث شدند که این سرمایه‌گذاری‌ها چندان به هدف خود نرسند و برای مدتی متوقف شدند. ولی این پتانسیل وجود دارد که با کاهش یا لغو تحریم‌ها میلیاردها دلار در صنایع مختلف به ویژه صنایع انرژی‌بر از هند سرمایه‌گذاری خارجی جذب کنیم که می‌تواند منجر به افزایش تولید و صادرات ما شود. به طور کلی دو طرف تمایل شدیدی به تجارت با هم دارند چراکه برای هر دو طرف سودمند است. بنابراین می‌توانیم انتظار داشته باشیم که با بهتر شدن شرایط، روابط تجاری بین ایران و هند توسعه بیشتری پیدا کند. سابقه روابط تاریخی و نزدیکی فرهنگی بین دو کشور وجود دارد که پیوندها در همه زمینه‌های تجارت بین دو کشور را تقویت می‌کند.
مدیرکل دفتر آسیا و اقیانوسیه سازمان توسعه تجارت در مورد موافقتنامه تجارت ترجیحی بین دو کشور بیان کرد: مهم‌ترین موضوعی که در چارچوب سازمان توسعه تجارت در راستای افزایش و توسعه تجارت با هم روی آن کار می‌کنیم، موافقتنامه تعرفه ترجیحی است. بسیاری از کالاهایی که ما به هند صادر می‌کنیم ظرفیت بسیار خوبی در این کشور دارند، تقاضای خوبی وجود دارد و می‌توانیم توسعه مناسبی در افزایش صادرات به هند داشته باشیم. به طور کلی می‌توان گفت که ظرفیت صادرات بیش از ۲۵ میلیارد دلاری به هند وجود دارد.
وی با اشاره به آمار صادرات ایران به هند گفت: صادرات ما هند در سال ۹۵ به مقدار ۲.۸ میلیارد دلار بود، این رقم در سال‌های ۹۰ تا ۹۴ به طور متوسط سالانه ۲.۶ میلیارد دلار بوده است. میزان صادرات در سال ۹۶ به ۲.۷ میلیارد دلار رسید در سال ۹۷ با افزایش نسبی تحریم‌ها و مشکلات بانکی میزان صادرات ایران به هند به ۲ میلیارد دلار کاهش پیدا کرد. این رقم در سال ۹۸ به حدود ۱.۶ میلیارد دلار و در سال ۹۹ به میزان ۱.۳ میلیارد دلار کاهش پیدا کرد، واردات نیز روند کاهشی دارد. به طور کلی مشکلات بانکی و تحریم‌ها باعث کاهش ظرفیت دو طرف شد. اما به نظر می‌رسد با بهتر شدن شرایط، پتانسیل بسیار خوبی وجود دارد که در اولین گام می‌توانیم تجارت دو جانبه را به دست کم ۶ میلیارد دلار برسانیم.
سید آقازاده در پاسخ به سوالی پیرامون تاثیر تحریم‌ها بر تجارت ایران و هند توضیح داد: تحریم‌ها باعث شده که سرمایه‌گذاری بیشتر کشورهایی که با آنها مراوده تجاری داریم کاهش پیدا کند. هندی‌ها در ایران به دنبال اجرای طرح فولادی بودند که این طرح ۷۰۰ میلیون دلار سرمایه‌گذاری داشت؛ ولی از آنجا که آمریکایی‌ها سرمایه‌گذاری گسترده‌ای در هند انجام داده‌اند و روابط تجاری گسترده‌ای دارند، فشارهای زیادی وارد کردند که این سرمایه‌گذاری‌ها را متوقف کنند. به همین دلایل روابط تا حدی محدود و متوقف شده اما از آنجا که دولت هند تمایل به همکاری با ایران داشته و ایران را یک شریک استراتژیک برای خود می‌بیند، هرگز این تهدیدها و فشارها باعث نشده که روابط ما قطع شود. در بدترین شرایط هم میزان مبادلات دو کشور به ۴ میلیارد دلار می‌رسید.
وی خاطرنشان ساخت: در مورد توافقنامه تجارت ترجیحی، ۵ دور مذاکره روی متن آن انجام شده و الان متن توافقنامه بین دو طرف نهایی شده است. در این مرحله لیست‌های کالایی باید پیشنهاد شود که ما کالاهایی را به طرف هندی پیشنهاد داده‌ایم که طبق آن برای کالاهای مختلف صادراتی حدود ۱.۵ میلیارد دلار تخصیص تعرفه بگیریم. اگر این بخش هم مورد توافق قرار بگیرد می‌توانیم برای تصویب و اقدام پیش برویم. فکر می‌کنیم این موافقتنامه تاثیر قابل توجهی در ساماندهی و منظم کردن تجارت دو طرف داشته باشد و همچنین راه‌های مختلفی به روی کالاهای ایرانی باز کند. امیدواریم بتوانیم از این ظرفیت استفاده کنیم.
مدیرکل دفتر آسیا و اقیانوسیه سازمان توسعه تجارت در مورد تاثیرات شیوع کرونای هندی گفت: شیوع کرونا هندی قطعاً روی همکاری ایران و هند تاثیر داشت. شیوع این بیماری باعث شد بسیاری از ادارات هندی به حالت نیمه تعطیل دربیایند. بسیاری از مسائلی که باید پیگیری می‌کردند را دیگر پیگیری نکردند و به طور کلی تاخیری در روند تجاری به وجود آمد. این موضوع حتی روی روند امضای موافقتنامه تجارت ترجیحی هم تاثیر گذاشت، قرار بر این بود که هند لیست کالاهای مد نظر خود را به ما ارائه دهد، به علت شیوع کرونا هندی نتوانستند این کار را انجام دهند. امیدواریم هر چه زودتر بتوانند این بیماری را کنترل کنند تا ادارات دوباره فعال شده و کارها پیش بروند.
وی در پاسخ به سوالی مبنی بر احتمال ایجاد ارتباطات نزدیک بین پاکستان و طالبان و تأثیرات آن بر تجارت ایران و هند بیان کرد: به علت مشکلات و اختلافاتی که بین هندوستان و پاکستان وجود دارد، اگر احساس کنند که پاکستان باعث تقویت جبهه تندرو می‌شود، باعث نزدیکی بیشتر هندوستان با ما خواهد شد. اگر طالبان با هند رابطه خوبی برقرار کند، به علت امکان‌های ترانزیتی که داریم هندی‌ها تمایل بیشتری به همکاری با ایران خواهند داشت.
وی اضافه کرد: تجربه من در سازمان توسعه تجارت و همچنین سرمایه‌گذاری مشترک نشان می‌دهد که هندی‌ها بعد از تشدید تحریم‌ها از پروژه‌های بزرگ کنار کشیدند و منتظر بهبود شرایط هستند. اما به نظر می‌رسد که بخواهند این طرح‌ها را تکمیل کنند. برای مثال در مورد صنایع انرژی‌بر هندوستان وارد کننده کامل است، این صنایع و همینطور طرح‌های پتروشیمی می‌تواند برای هندی‌ها بسیار جذاب باشد.
سیدآقازاده در پایان تصریح کرد: رفت و آمدهای بسیار زیادی که وجود دارد نشان می‌دهد دو طرف علاقه بسیار زیادی به همکاری دارند. ظرفیت‌های همکاری ما با هم بسیار گسترده است و اگر شرایط بهتری حاکم شود برای مثال موافقتنامه تجارت ترجیحی بین دو کشور امضا و اجرا شود، قطعاً ما شاهد رونق مبادلات اقتصادی متقابل خواهیم بود.