چندماهی است که دامداران به دلیل خشکسالی و کمبود علوفه در مرتع با مشکلاتی برای تامین نهاده دامی مورد نیاز خود مواجه شده اند.
فعالان این بخش بر این باورند که با وجود کاهش چشمگیر علوفه در مرتع و گرانی نهاده دامی در بازار سیاه، قیمت تمام شده هر کیلو دام پروار بالای ۱۰۰ هزار تومان است، درحالیکه متوسط قیمت کنونی خرید هر کیلو دام از دامدار ۴۵ هزار تا ۵۵ هزار تومان است که این شرایط منجر به ورشکستگی دامداران سبک و سنگین، کاهش تعداد دام های پروار و ارسال دام های مولد و لاغر به کشتارگاه شده است.
طبق روال سنوات قبل چوبداران و واسطه ها از چند روز مانده به آغاز محرم با خرید و احتکار دام اقدام به عرضه با نرخ های بالا در بازار می کنند که هم اکنون آثار کمبود عرضه دام در میادین مشهود است، هر چند مسئولان کاهش تعداد دام‌های پروار و انباشت دام های لاغر در واحدهای دامداری را از علل اصلی کمبود دام در بازار مطرح می کنند.
حال به سراغ مسئولان ذی ربط می رویم تا از آخرین وضعیت عرضه دام ، کشتار دام‌های مولد و شیری و راهکار نجات صنعت دامپروری از بحران فعلی با خبر شویم:
کاهش تعداد دام پروار علت اصلی کمبود عرضه
افشین صدر دادرس مدیر عامل اتحادیه دام سبک با اشاره به دلایل کمبود عرضه دام در بازار اظهار کرد: بارها هشدار داده ایم که تعداد دام پروار به علت کمبود نهاده کاهش می یابد که هم اکنون این موضوع خود را در بازار نشان می دهد.
وی افزود: در اردیبهشت و خرداد اعلام کردیم که در صورت کمبود یا گرانی نهاده، دام پروار نمی شود و بره ها لاغر می مانند که در این صورت بره های لاغر به کشتارگاه فرستاده می شوند.
صدر دادرس کاهش تعداد دام های پروار و ارسال دام های لاغر و مولد به کشتارگاه را علت اصلی کمبود عرضه دام در بازار اعلام کرد و گفت: نگه داری دام از سوی دامداران به بهانه افزایش قیمت بعید است.
مدیر عامل اتحادیه دام سبک قیمت هر کیلو دام پروار بالای ۱۱۰ هزار تومان اعلام کرد و افزود: هم اکنون هر کیلو دام پروار با نرخ ۴۵ هزار تا ۵۵ هزار تومان داد و ستد می شود که این رقم جوابگوی نیمی از هزینه تولید است.
وی از انباشت دام لاغر خبر داد و گفت: با تامین نهاده و علوفه مورد نیاز، دام های لاغر پروار می شود که امیدواریم با قیمت عادلانه به بازار توزیع شود.
مدیر عامل اتحادیه دام سبک ادامه داد: در حال حاضر دامدار هر کیلو جو را با نرخ ۶ هزار تومان و یونجه را ۵ هزار تومان خریداری می‌کند که با این وجود نرخ فعلی دام جوابگوی هزینه دامدار نیست و همین موضوع منجر به ورشکستگی دامداران شده است.
وی از کشتار دام های مولد و شیری خبر داد و گفت: در حال حاضر شرایط دامداران به گونه ای است که امکان تامین غذای دام را ندارند و در نهایت ناچار به کشتار دام هستند که این امر منجر به از بین رفتن اشتغال می شود.
این مقام مسئول با اشاره به راهکار نجات صنعت دامپروری گفت: دولت آینده با اقدام ضربتی در تامین نهاده و شرایط صادرات بخشی از دام های قابل عرضه و خرید تضمینی باید دامداران را حمایت کند و در مقابل یارانه گوشت و شیر به خانوارها دهد چرا که به دلیل قیمت تمام شده بالای تولید، مصرف کنندگان قادر به خرید نیستند که در صورت نبود بازار داخل یا صادرات، صنعت دامپروری نابود می شود.
وی ادامه داد: دولت آینده در کنار برنامه بلندمدت، کوتاه مدت و میان مدت اقدام ضربتی در تامین نهاده باید داشته باشد و از طرفی تمامی نهادها، ارگان و سازمان های غیر دولتی در بخش دام و طیور هم باید به کمک بخش آیند چرا که بخش کشاورزی محور استقلال و امنیت غذایی مردم است که حفظ امنیت غذایی کشور نیازمند همت جمعی و مدیریت واحد است.
کمبودی در عرضه دام نداریم/صنعت دامپروری با بحران جدی روبروست
مجتبی عالی مدیر عامل اتحادیه دامداران کشور با اشاره به اینکه عرضه دام طبق روال در حال انجام است، اظهار کرد: با افزایش تقاضا برای خرید گوشت در ایام محرم همانند عید قربان احتمال نوسان قیمت در بازار وجود دارد.
وی با اشاره به اینکه کمبودی در عرضه دام نداریم، افزود: با توجه به انباشت دام در واحدهای دامداری مشکلی در عرضه نداریم.
عالی قیمت کنونی هر کیلو دام زنده را ۵۲ هزار تومان اعلام کرد و گفت: با ازدیاد تقاضا برای خرید دام در ایام محرم احتمال افزایش قیمت به ۵۵ تا ۵۶ هزار تومان در بازار وجود دارد، هر چند به طور دقیق نمی توان پیش بینی راجع به شرایط بازار داشت.
مدیر عامل اتحادیه دامداران با بیان اینکه کشتار دام های مولد و شیری همچنان در حال انجام است، گفت: واگذاری امور به تشکل ها در دولت آینده، حذف ارز ترجیحی و قیمت دستوری در کنار صادرات دام مازاد تنها راهکار نجات صنعت دامپروری از بحران فعلی است.
وی درباره اینکه صادرات دام در شرایط فعلی تاثیری در تشنج قیمت در بازار دارد یا خیر؟ بیان کرد: با توجه به مازاد انباشت دام در واحدهای دامداری، صادرات منجر به رونق صنعت دامپروری می شود.
عالی ادامه داد: در شرایط کنونی کمبود و گرانی نهاده های دامی مشکل ساز است، درحالیکه با آزادسازی صادرات، دامدار می‌تواند با قیمت بالاتری دام خود را در بازارهای هدف عرضه و در مقابل نهاده مورد نیاز در بازار داخل را تامین کند، در غیر اینصورت صنعت دامپروری با بحران جدی روبروست.
مدیر عامل اتحادیه دامداران با اشاره به جایگزینی سیب زمینی به عنوان بخشی از نهاده دام گفت: سیب زمینی های تولیدی درجه ۲ و ۳ به عنوان علوفه در جیره غذایی دام پروار و شیری مورد استفاده قرار می گیرد و مشکلی در دام ایجاد نمی کند، کمااینکه کشورهای اروپایی در تغذیه دام از سیب زمینی استفاده می کنند.
کمبود و گرانی نهاده دامی علت اصلی کاهش عرضه دام
سعید سلطانی سروستانی کارشناس صنعت دامپروری با اشاره به دلایل کمبود عرضه دام در بازار اظهار کرد: بارها اعلام کرده ایم که هیچ دامداری مستقیم با میادین ارتباط ندارد و چوبدار و واسطه ،بازارگردان بازار دام و گوشت است که متناسب با شرایط، بازار را به نفع خود نگه می دارند.
وی افزود: با ازدیاد تقاضا برای خرید دام در ایام محرم، چوبداران با نرخ های پایین دام را از دامدار خریداری کردند و در دهه اول محرم با قیمت هایی بالایی عرضه می کنند که این موضوع ارتباطی به دامدار ندارد.
سلطانی سروستانی با اشاره به اینکه کشتار دام های مولد همچنان در حال انجام است، بیان کرد: دام های ماده زمانی به عنوان دام داشتی استفاده می شوند که دامدار از حیث تامین علوفه نگرانی نداشته باشد، اما هنگام بحران علوفه، نهاده بدست دامدار نمی رسد.
کارشناس صنعت دامپروری با بیان اینکه سامانه بازارگاه محل سوء استفاده برخی افراد شده است، گفت: تخصیص ارز ترجیحی به واردات نهاده های دامی به اسم دامدار صورت می گیرد، درحالیکه برخی افراد به اسم قانون از سامانه بازارگاه سوء استفاده می کنند و در نهایت نهاده را با قیمت بالایی در بازار آزاد در اختیار دامدار قرار می دهند.
وی با اشاره به اینکه کمبودی در عرضه دام نداریم، بیان کرد: زمانیکه شرایط برای نگه داری و پرورش دام پروار سخت است، دامداران عرضه را افزایش می دهند، درحالیکه واسطه ها و دلالان سود اصلی را می برند.
سلطانی سروستانی قیمت کنونی هر کیلو دام سبک را ۴۷ تا ۴۸ هزار تومان اعلام کرد و گفت: براین اساس گوشت بالاتر از نرخ ۹۶ تا ۹۷ هزار تومان نباید بدست مصرف کننده برسد.
این مقام مسئول قیمت تمام شده هر کیلو دام سبک و سنگین را بالای ۸۰ هزار تومان اعلام کرد و افزود: با توجه به کمبود و گرانی نهاده دامی و قیمت تمام شده بالا، دامدار چاره ای جز کشتار دام ندارد که کلیپ های متعددی در این خصوص در فضای مجازی پخش شده است.
وی ادامه داد: با توجه به چالش های متعدد تامین نهاده دامی، دامداران چاره ای جز کشتار تعدادی از گله های خود به منظور خرج تغذیه مابقی دام ندارند. در غیر این صورت کل دام از بین می رود.
وی افزود: اگر ماده ۲۰ قانون نظام جامه دامپروری سال ۸۸ یا ماده ۳۲ قانون افزایش بهره وری اجرا می شد، دامداران بحران فعلی را نداشتند. این در حالی است که همه دولت ها با پرداخت یارانه دامداران حمایت می کنند، اما در کشور ما یارانه به جیب عده خاص می رود.
سلطانی سروستانی با بیان اینکه با قانون هدفمندی یارانه ها، واحدهای دامداری یکی پس از دیگری تعطیل شد، افزود: گرچه با اجرای قانون هدفمندی یارانه ها باید به تولید کمک می شد تا تولید صدمه نبیند، اما از زمان اجرای طرح شاهد تعطیلی واحدهای کوچک، متوسط و هم اکنون دامداری های بزرگ هستیم که با این وجود اسم آن باید به حذف یارانه تغییر پیدا کند.
این کارشناس صنعت دامپروری با اشاره به تعطیلی ۴۰ تا ۴۵ درصدی واحدهای دامداری بیان کرد: با اجرای ماده ۳۲ قانون افزایش بهره وری مشکلات فعلی صنعت دامپروری مرتفع می شود، کمااینکه اخیرا تصمیماتی گرفته شد که کارخانه هر کیلو شیرخام را با نرخ ۶ هزار و ۴۰۰ تومان از دامدار خریداری و بدون سود و عوارض گمرکی صادر کند که این موضوع اقدامی در جهت حمایت از دامدار است.
وی در پایان تصریح کرد: با حذف قیمت های دستوری، تولیدکننده می تواند به کار خود ادامه دهد و در مقابل دولت برای حمایت از مردم باید یارانه تخصیص دهد، در غیر این صورت به ۳۰ تا ۴۰ سال قبل باز می گردیم و مجدد ناچار به واردات و دست درازی به بیگانگان هستیم.
همه ساله در ایام پرمصرف همچون محرم و عید قربان، چوبداران و دلالان به بهانه های مختلف قیمت دام در بازار را بالا می‌برند تا بتوانند سودهای هنگفتی به جیب بزنند که امسال خشکسالی و شرایط کمبود علوفه در مرتع، کشتار دام‌های مولد و انباشت دام های لاغر ناشی از کمبود و گرانی نهاده مزید بر علت شد تا بتوانند با کمبود ساختگی و کاهش عرضه در میادین به اهداف شوم خود برسند، هر چند مسئولان تشکل ها و اتحادیه های دامداران از ماه ها قبل به دلیل شرایط خشکسالی نسبت به کاهش تعداد دام‌پروار و مشکلات تامین گوشت و دام مورد نیاز هشدار داده بودند.