حسین سلاح ورزی نایب رئیس اتاق بازرگانی ایران و علیرضا پیمان پاک رئیس سازمان توسعه تجارت ۲۹ مهر ماه با حضور در برنامه گفت و گوی ویژه خبری به بررسی جهش صادرات؛ موانع و راهکارها پرداختند.
علیرضا پیمان پاک رئیس سازمان توسعه تجارت با اشاره به اینکه بحث صادرات و تجارت فقط مختص به ما نیست گفت: ترکیه و کشورهای مختلف دنیا چگونه صادرات می‌کنند که تنظیم بازار داخلی شان به هم نمی‌ریزد، سیاست گذاری کلان در حوزه تجارت باید وجود داشته باشد.
وی با اشاره به اینکه صادرات باید به معنای تجارت داخلی و خارجی باشد افزود: وقتی وارد یک برنامه، یک پلن و طرح کلان می شویم باید قابل مدیریت باشد و اقدام به تولید کنیم. مشکل اصلی ما این است که مازاد تولید را صادر می‌کنیم، کشور ترکیه ویژه صادرات تولید می‌کند و در آنجا تنظیم بازار به هم نمی ریزد.
پیمان پاک با اشاره به اینکه باید هم افزایی ایجاد شود ادامه داد: تجارت باید در خدمت رونق تولید باشد.۳۶ پروژه تحولی را در وزارت صمت تعریف کرده‌ایم که در میان مدت محقق خواهد شد . قوانین و مواردی که در بانک مرکزی اتفاق می‌افتد ناشی از دیدگاه بخشی است، بانک مرکزی فقط بخش خود را می‌بیند اما اگر نگاه ملی کنیم چرا بانک مرکزی تعهد ارزی را مطرح می‌کند.
وی اظهار کرد: اگر صادرات توسعه پیدا کند منابع ارزی رشد پیدا می‌کند و سبب کنترل قیمت می‌شود،.اگر به صورت ملی نگاه کنیم و از همه ابزار استفاده کنیم باعث می‌شود که این موضوعات کنترل شود. به نظر می‌آید انگیزه‌ها ،رویکردها ،اراده ها و مبنا است که به توسعه صادرات کمک می کند، رئیس‌جمهور تاکید بر صادرات دارد.
پیمان پاک تصریح کرد: یک زمان صادرات نفت و گاز را صادرات موام خام حساب می کردیم و تولید متانول و کلیات آن را صادرات با ارزش افزوده اما بعد از گذشت ۲۵ سال هنوز در همان لایه قبلی مانده ایم و به فضای تکمیل زنجیره ها نرفته ایم. تکمیل نبودن زنجیره ها باعث می‌شود ارزش افزوده را دریافت کنیم.
از پیمان اوراسیا آسیب دیده ایم
وی با اشاره به اینکه از پیمان اوراسیا آسیب دیده ایم افزود: پیوستن ایران به پیمان اوراسیا بسیار ارزشمند بود اما ما نه تنها از این پیمان استفاده نکردیم بلکه آسیب هم دیدیم این پیمان می‌گوید تعرفه گمرکی در بسیاری از کالاها کاهش پیدا می‌کند و تعرفه ترجیحی می‌شود وقتی تعرفه ترجیحی شد بازار کشش کالاهای ایرانی را داشت. در مرز آستارا تقاضای زیادی برای صادرات اتفاق افتاد اما وقتی که تقاضا بالا رفت در بحث کامیون ها ۲ هزار دلار متضرر شدیم زیرا بخشی نگاه کرده بودیم و مقدمات و الزامات را ندیده بودیم.
رئیس سازمان توسعه تجارت با اشاره به اینکه لجستیک یکی از الزامات اساسی صادرات است اظهار کرد: کانتینر یخچالی یکی از مهمترین معضلات کشور است بحث اتصال راه‌آهن ایران به راه‌آهن های سراسری از مسائل مهم است .
پیمان پاک با اشاره به اینکه به تغییر ساختار در میان مدت نیاز داریم گفت: باید اراده لازم وجود داشته باشد تا تولید صورت بگیرد، در بدنه دولت در وزارت امور خارجه آقای صفری به صورت هماهنگ با سازمان توسعه تجارت مباحث بین المللی را پیگیری می‌کند و این اراده و انگیزه ای که وجود دارد باعث ایجاد هم‌افزایی خواهد شد.
وی با اشاره به اینکه در افق سال آینده کل تجارت خارجی ۴۵ میلیارد دلار خواهد شد عنوان کرد: سال گذشته این عدد بر روی ۳۸ میلیارد دلار بود که به ۴۵ میلیارد دلار خواهد رسید و در افق ۴ سال آینده به ۷۰ میلیارد دلار خواهد رسید. طبق مطالعاتی که وجود دارد در کشورهای همسایه ما این عدد تا ۱۰۰ میلیارد دلار قابل افزایش است.
رئیس سازمان توسعه تجارت با اشاره به افتراق سیاستگذار از بازیگران اصلی افزود: از چند ماه قبل در قالب یک اقدام مشترک هدف‌گذاری را در نظر گرفتیم ،لذا تصمیمات ،چالش‌ها و الزامات را استخراج کردیم و در قالب پروژه های تجاری با اتاق‌های مشترک و با صادر کنندگان در حال تعامل هستیم.
پیمان پاک ادامه داد: آیین نامه ضوابط ارزی و تجاری را تصویب و ابلاغ کردیم و تا جایی که توانسته ایم موضوع پیمان سپاری تعهد ارزی را تسهیل کرده ایم لذا تلاش ما برای افزایش ذخایر ارزی است.
کاهش سهم ایران در تجارت بین‌الملل
حسین سلاح ورزی نائب‌رئیس اتاق بازرگانی ایران با اشاره به اینکه سهم ایران در تجارت بین‌الملل در سال ۹۵ سه‌دهم درصد در جهان بود که در سال ۹۹ به ۲ دهم درصد کاهش پیدا کرده است گفت: یکی از معضلات اصلی ما این است که باید هماهنگی بین سیاست‌های ارزی و تجاری وجود داشته باشد ولی عملاً سیاستگذار ارزی جای سیاستگذار تجاری نشسته است.
وی با اشاره به اینکه اگر هفتاد بخشنامه و دستورالعمل را بررسی کنیم می بینیم که عمده بخشنامه ها و دستورالعمل ها از طرف بانک مرکزی صادر شده که برای بخش تجاری و صادرات تعیین تکلیف می کرد ادامه داد: متاسفانه از قدیم فهم غلطی در میان مسئولان ما نسبت به اینکه ارز را یک دارایی استراتژیک می‌دانند دیده می‌شود.
سلاح ورزی با اشاره به اینکه ام الفاسد اقتصاد کشور تورم است که آن را نادیده می‌گیرند و با لنگر کردن ارز دنبال کنترل تورم هستند گفت: هر نوسانی که در ارز اتفاق می‌افتد به سراغ اولین موضوع می‌روند که همانا صادر کنندگان هستند .
نائب رئیس اتاق بازرگانی ایران با اشاره به اینکه عمده هدف ما صادرات به کشورهای همسایه است ولی نتوانسته ایم به آنها صادرات داشته باشیم ادامه داد: در داخل کشور یکی از عمده ترین مسائلی که داریم ضعف رقابت‌پذیری است.
وی با اشاره به اینکه نرخ بالای بهره واقعی در کشور بر روی رقابت پذیری صادرکننده تاثیر منفی می‌گذارد اظهار کرد: اگر قرار است به هاب روابط اجتماعی و اقتصادی منطقه تبدیل شویم این مسئله مستلزم این است که از نظر دیپلماسی اقتصادی فعال تر عمل کنیم . باید توافقات و پیمان نامه های دو جانبه و چند جانبه را جدی بگیریم و حتماً باید اقداماتی انجام شود که هزینه مبادله برای صادرکننده کاهش پیدا کند اما با این شرایط و ضوابط بانکی هزینه‌ها بالا است.
سلاح ورزی با اشاره به اینکه اولین کشوری هستیم که صادرکننده هایمان را تنبیه و تشویق می‌کنیم افزود: سیاست گذار صادرکنندگان را به روش‌های مختلف تنبیه می‌کند.
وی افزود: فضای نا اطمینانی نسبت به صدور بخشنامه های متعدد صورت گرفته و عملا امکان تصمیم‌گیری را برای صادرکننده در بازارهای هدف محدود کرده است. بالابودن هزینه‌های مبادله ای به دلیل تحریم و یا نبود روابط بانکی مشکلاتی را به وجود آورد.
نائب رئیس اتاق بازرگانی ایران با اشاره به اینکه متاسفانه در سنوات گذشته اهمیت کافی برای تجارت بین الملل در اقتصاد کشور قائل نبودیم گفت: در دنیا حجم تجارت خارجی مرتب رو به افزایش است. ارزش دلاری حجم تجارت خارجی کاهش یافته یعنی از ۸۵ میلیارد دلار به ۷۵ میلیارد دلار کاهش یافته است. اثرات تحریم را نمی توانیم نادیده بگیریم، ضعف های اساسی در بخش های مختلف داشتیم که مزید بر علت شده است. در زیرساخت های بازرگانی کاری نکرده ایم و هنوز نتوانسته‌ایم یک استراتژی توسعه تجاری مدون داشته باشیم.