چندی پیش خبر فروش نخل به کشورهای حاشیه خلیج فارس خبرساز شد و گفته می‌شد که نخلها به دلیل خشکسالی در حال نابودی هستند و نخلداران مجبورند، هر اصله از این درخت‌ها را به قیمت حدود 1.5 میلیون تومان به کشورهای همسایه بفروشند.
برای بررسی صحت و سقم موضوع با زهرا جلیلی مقدم، مدیرکل دفتر میوه‌های گرمسیری و نیمه گرمسیری وزارت جهاد کشاورزی گفت‌وگو کردیم که از نظر شما خوانندگان می‌گذرد:
جلیلی با بیان اینکه صادرات نخل به دلیل ریسک بالای انتقال آلودگی و بیماری مرسوم نیست، گفت: در تمام دنیا برای واردات و صادرات گیاه و اندامهای گیاهی و مشتقات آنها، قوانین، پروتکلها و فرایند تعریف شده‌ای وجود دارد که کشور ما نیز از این قواعد مستثنی نیست. هر چند که صادرات و مبادلات بین کشورها در زمینه نخل، به دلیل ریسک بالای انتقال آلودگی آفات خرما به ویژه آفات چوبخوار مرسوم و متداول نیست و غالب کشورها به دلیل احتمال جابجایی آفات از جمله سوسک سرخرطومی حنایی، سوسک کرگدنی و سوسک شاخک بلند از واردات نخل با ُقطر تنه بیش از 15 سانتی متر جلوگیری می‌کنند.
مدیرکل دفتر میوه‌های گرمسیری و نیمه گرمسیری تصریح کرد: صادرات نخل و نهال خرما از ارقام بومی ممنوع است، به منظور حفاظت از ذخایر ژنتیکی، تصمیم گیری در مورد صادرات، حتی با عنوان ارقام غیربومی و غیرمثمر و دارای ناهنجاری ژنتیکی و نخل بذری مسن هم، تحت نظارت و تکمیل فرایند و ضوابط تعیین شده، بانک ژن گیاهی، مرکز مدیریت منابع ژنتیکی کشاورزی و منابع طبیعی، پس از جایگزینی با نهال خرما ارقام تجاری و بازارپسند و حفظ کاربری اراضی وزارت جهادکشاورزی به صورت محدود، صورت می‌گیرد و خارج از این فرایند تخلف بوده و با متخلفان برخورد خواهد شد.
*ماجرای صادرات نخلهای جنوب به کشورهای عربی چه بود؟
به گفته این مسئول، با توجه به اینکه بازی های جام جهانی 2022 در قطر برگزار می شود، این کشور برای توسعه فضای سبزش، قوانین سهل گیرانه تری را برای واردات نخل مُسن داشته، لذا برخی باغداران که نسبت به جایگزینی و تامین نهال ارقام تجاری خرما و کشت آن اقدام کرده بودند، درخواست صادرات نخلهای فرسوده غیربومی را داشتند که در طی 4 سال گذشته با نظر بانک ژن و با اخذ تعهدات لازم، به تعداد بسیار اندکی از نخل های غیر مثمر و فاقد توانایی تولید پاجوش و صرفاً به منظور استفاده در فضای سبز توسط دستگاه‌های متولی اجازه صادرات داده شده است که تاکنون به دلیل شرایط و احتمال جابجایی آفات، فقط بخشی از آنها صادر شده و با آغاز سال میلادی 2022 نیز این موضوع متوقف خواهد شد و سیاست وزارت جهاد کشاورزی صادرات نخل نیست.
جلیلی افزود: از آنجاکه حذف بخشی از باغات قدیمی و غیر اقتصادی و لزوم جایگزینی با ارقام تجاری و بازار پسند دنیا مانند پیارم، مجول، دگلت نور و... یک ضرورت انکارناپذیر است، لذا در همین راستا در سال گذشته حدود 50 هزار اصله نهال کشت بافتی خرما رقم مجول( گرانترین رقم دنیا)، به کشور وارد شده که پس از طی دوران قرنطینه ای با رعایت تمام اصول بهداشتی گیاهی در استانهای خرماخیز به منظور اصلاح و نوسازی نخیلات کشور بین نخلداران کشور توزیع شده است و هم اکنون واردات نهال دیگر ارقام تجاری و روز دنیا در دست اقدام است و تاکید می شود با توجه به خشکسالی‌های اخیر و طغیان برخی آفات و بیماریها، تمام استانها تحت هر عنوانی، حتی به منظور استفاده از نخل در فضای سبز هم، از جابجایی پاجوش و تنه درختان خرما بین استانهای مختلف حتی در سطح شهرستانی نیز جلوگیری کنند.
مدیرکل دفتر میوه‌های گرمسیری و نیمه گرمسیری تصریح کرد: غالبا در باغاتی که جایگزینی ارقام تجاری صورت گرفته، درختان مُسن حذف شده برای تهیه زغال، پنیر خرما و با ظرفیت کم برای صنایع جانبی مانند نئوپان سازی به کار می‌رود که یکی از برنامه‌های وزارت جهادکشاورزی توسعه صنایع وابسته به خرما جهت استفاده از ضایعات تنه و برگ خرما و تولید محصول با ارزش افزوده بالا استفاده می‌شود.