با افزایش دپوی کالاهای اساسی در ابتدای سال جاری که عمدتا به دلیل عدم تمدید مصوبه ترخیص ۹۰ درصدی اتفاق افتاده بود، با بررسی های گمرک و دستور رئیس جمهور در پایان اردیبهشت ماه، بار دیگر جریان ترخیص کالا و تخلیه آن از گمرک نسبت به قبل تسهیل شد؛ به طوری که در اهم مصوبات، با تمدید مجوز ترخیص درصدی، وارکننده کالای اساسی می‌تواند با اعلام بانک، ۹۰ درصد کالا را بدون صدور کد ساتا ترخیص کرده و ۱۰ درصد باقی مانده بعد از تامین ارز و صدور کد بانک قابل ترخیص است.
این در حالی است که روند موجودی و دپو در چند ماه اخیر نشان داده بود که در اواخر فروردین‌ماه حدود ۵.۲ میلیون تن، اواخر اردیبهشت‌ماه ۵.۸ میلیون، اواسط خردادماه ۵.۶ میلیون، اواخر تیرماه ۶.۴ میلیون تن و در اوایل شهریورماه سال جاری حدود ۶.۱ میلیون تن کالای اساسی به عنوان موجودی و آنچه که در شناورها وجود داشته است، اما گزارش هشتم آبان ماه از این حکایت داشت که میزان موجودی و کالاهای موجود در شناورها به حدود هفت میلیون تن رسیده است که از این میزان حدود ۳.۷ میلیون تن در بنادر موجود و مابقی که به حدود ۳.۲ میلیون تن بود در شناورهای در حال تخلیه و یا منتظر در لنگرگاه قرار داشت.
موجودی و دپوی کالای اساسی به پنج میلیون تن رسید
اما بررسی آخرین وضعیت دپوی کالاهای اساسی در گمرک و بنادر و اعلام گزارش فرود عسگری -معاون فنی گمرک ایران- به ایسنا، نشان از کاهش حدود دو میلیون تنی دپو در فاصله نیمه آبان ماه تا سوم بهمن ماه دارد.
معاون فنی گمرک ایران با اشاره به آمار مربوطه تا سوم بهمن ماه اعلام کرد که مجموع موجودی در بندر و همچنین کالاهای موجود در شناورهای پای اسکله و یا منتظر در لنگرگاه به حدود پنج میلیون و ۷۰ هزار تن رسیده است که از این رقم ۳۷۷ هزار تن در شناورها در کنار اسکله قرار دارند و یک میلیون و ۶۱۰ هزار تن دیگر در لنگر گاه منتظر هستند و مابقی نیز مربوط به موجودی کالا در انبارها است.
وی با اشاره به موجودی بنادر نیز گفت که بندر امام با دو میلیون و ۲۷۵ هزار تن بیشترین موجودی کالا را در اختیار داشته و در رتبه اول قرار دارد و بعد از آن بندر امیر آباد با ۲۵۲ هزار و ۶۶۷ تن و بندر شهید رجایی با ۲۵۱ هزار و ۹۶۶ تن در رده سوم قرار دارد.
این مقام مسئول در گمرک ایران در رابطه با دلایل کاهش دپوی کالا در گمرک و بنادر توضیح داد که به هر صورت در ماه‌های اخیر ترخیص با سرعت بیشتری انجام شده است که در همین رابطه گمرک امام خمینی(ره) از مدتی پیش به صورت ۲۴ ساعته فعالیت می کند و در گمرک شهید رجایی نیز در خروج واردات و ترانزیت امور بندری و واحد ایکس ری به صورت شبانه روز فعال است.
وی ادامه داد: کالاهای اساسی در مسیر سبز تعریف شده اند و دیگر نیازی نیست که منتظر کارشناس های مجازی باشند و به محض اعلام و در حداقل زمان ممکن مورد بررسی قرار گرفته و فرایند ترخیص آنها انجام می شود. در عین حال که تمرکز و رصد اظهار نامه ها شتاب بیشتری گرفته و ایستایی کمتر شده است.
پیگیری برای ترخیص ۱۰۰ درصدی کالا بدون کد رهگیری بانک
عسگری در مورد این که برای ترخیص درصدی کالاهای اساسی نیز تغییر تازه‌ای صورت گرفته است؟ یاد آور شد که طی مصوبه پیشین ستاد تنظیم بازار امکان ترخیص ۹۰ درصد کالاهای اساسی با اعلام بانک وجود دارد. اما ۱۰ درصد باقی مانده بعد از صدور کد ساتا امکان ترخیص دارد. با توجه به پیگیری های بعمل آمده چنانچه بانک عامل اعلام کند ثبت سفارش در صف تخصیص است گمرک نسبت به ترخیص ۱۰ درصد با قیمانده اقدام خواهد کرد.
وی در مورد این که آیا ترخیص تمامی کالای اساسی بدون صدور کد رهگیری بانک موجب ایجاد مشکلاتی در رابطه با تامین ارز در مراحل بعدی نخواهد شد گفت: براساس مصوبات ابلاغی بانک مرکزی قطعا نسبت به تامین ارز مربوطه اقدام می کند.